Ostatni dzień kampanii samorządowej

[Aktualizacja o 7 rano 23 marca]

Co się wydarzyło:

• Zamaskowani napastnicy wieczorem 22 marca otworzyli ogień do ludzi w centrum handlowym pod Moskwą.
• Słychać było również wybuchy, centrum stanęło w płomieniach.
• Rosyjskie FSB poinformowało, że zginęło ponad 60 osób, a ponad 140 zostało rannych.
• Do ataku przyznało się Państwo Islamskie. Terroryści twierdzą, że zdołali uciec z miejsca masakry.
• Biały Dom wydał oświadczenie, w którym informuje, że nic nie wskazuje na udział Ukrainy w zamachu.
• Również Michajło Podolak z Kancelarii prezydenta Zełenskiego stwierdził, że Ukraina nie ma nic wspólnego z zamachem.
• Rzeczniczka Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rosji Maria Zacharowa wezwała społeczność międzynarodową do potępienia „potwornej zbrodni”. Poddała też w wątpliwość oświadczenie Waszyngtonu: „Skąd oni już wiedzą, że to nie Ukraina?” – zapytała.
• W błyskawicznym tempie władze Moskwy i przyfrontowych obwodów kurskiego i biełgorodzkiego, a także okupowany Krym, odwołały imprezy masowe.

Do ataku doszło w sali koncertowej oddalonej ok. 28 km od centrum Moskwy. Sala funkcjonuje w centrum handlowym Crocus City Hall, może pomieścić ponad 6 tys. osób. Napastnicy mieli otworzyć ogień tuż przed rozpoczęciem koncertu rosyjskiego rockowego zespołu Picnic. „Nagle za nami rozległy się huki i strzały. Zaczęła się bieganina, wszyscy biegli do ruchomych schodów. Wszyscy krzyczeli, wszyscy biegli” – mówi jeden ze świadków cytowany przez Agencję Reutera. Zabito co najmniej 40 osób, ponad 100 zostało rannych.

Pełne oświadczenie tej organizacji terrorystycznej opublikowane na koncie w serwisie Telegram brzmi następująco:

„Bojownicy Państwa Islamskiego zaatakowali duże zgromadzenie chrześcijan w mieście Krasnogorsk na obrzeżach stolicy Rosji, Moskwy, zabijając i raniąc setki osób i powodując ogromne zniszczenia w tym miejscu. Po ataku bojownicy bezpiecznie wycofali się do swoich baz”.

Wcześniej, kilka minut po godz. 21 polskiego czasu, rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow, w oświadczeniu przekazanym przez rosyjską państwową agencję informacyjną TASS, powiedział: „Zaraz po rozpoczęciu ataku prezydent został o nim poinformowany. Prezydent jest stale informowany przez wszystkie odpowiednie służby o tym, co się dzieje i jakie środki są podejmowane. Prezydent wydał już wszystkie niezbędne instrukcje”.

Atak w Moskwie. Kto jest sprawcą, co zrobi Putin?

Już na początku marca ambasada USA w Rosji ostrzegła, że „ekstremiści” planują atak w Moskwie oraz stwierdziła, że ludzie powinni unikać koncertów i tłumów oraz zwracać uwagę na swoje otoczenie. Amerykanie wydali swoje ostrzeżenie kilka godzin po tym, jak rosyjska Federalna Służba Bezpieczeństwa (FSB) poinformowała, że udaremniła atak na synagogę w Moskwie przygotowywany przez terrorystów z Państwa Islamskiego.

Rosyjskie media mówią o „akcie terroru”. Dzieje się to po kilku dniach powyborczych zapowiedzi prezydenta Rosji Władimira Putina, że rozprawi się ze „zdrajcami”, a w Ukrainę uderzy atakiem odwetowym. Do tej pory wyglądało to na reakcję wobec ukraińskich ataków po rosyjskiej stronie frontu (obwód biełgorodzki jest całkowicie zdestabilizowany ukraińskimi atakami). Teraz jednak te groźby można powiązać z atakiem pod Moskwą.

Biały Dom kilkadziesiąt minut po ataku ogłosił, że nie ma żadnych śladów jakiegokolwiek ukraińskiego uczestnictwa w tym zamachu. Również strona Ukraińska stanowczo zaprzeczyła, żeby miała cokolwiek wspólnego z atakiem.

Niepokojącą koincydencją jest fakt, że zaledwie cztery dni temu, 18 marca, prezydent Putin zażądał od Federalnej Służby Bezpieczeństwa wzmożenia działań antyterrorystycznych, ponieważ „wróg jest silny i niebezpieczny”:

„Proszę FSB, by wraz z innymi służbami wywiadowczymi i organami ścigania, pod koordynacją Krajowego Komitetu Antyterrorystycznego, o poważne wzmocnienie działań antyterrorystycznych we wszystkich obszarach, mając świadomość, że mamy do czynienia z silnym, niebezpiecznym wrogiem, w którego arsenale są szerokie możliwości informacyjne, techniczne i finansowe” – stwierdził rosyjski prezydent na transmitowanym spotkaniu z zarządem FSB.

Świat pospieszył z kondolencjami, ale Moskwa nie wydaje się być nimi usatysfakcjonowana. Tak wynika przynajmniej z komunikatów rosyjskiego MSZ. Rosja wystąpiła o pilne zwołanie Rady Bezpieczeństwa NZ w sprawie zamachu pod Moskwą.

Rezolucja wzywała do natychmiastowego zawieszenia broni i sześciotygodniowego rozejmu, który miałby chronić ludność cywilną oraz umożliwić efektywne dostarczanie pomocy humanitarnej do Strefy Gazy.

Jak pisze Agencja Reutera, rezolucja odzwierciedlała zaostrzające się stanowisko Waszyngtonu dotyczące polityki rządu Binjamina Netanjahu wobec Palestyńczyków w Strefie Gazy. Do te pory w trakcie trwającego konfliktu zapoczątkowanego ubiegłorocznym atakiem palestyńskiego Hamasu na Izrael, Stany Zjednoczone same trzykrotnie wetowały rezolucje wzywające do natychmiastowego zawieszenia broni.

Tym razem ambasadorka USA przy ONZ Linda Thomas-Greenfield oskarżyła Rosję i Chiny o zawetowanie rezolucji z „cynicznych” i „małostkowych” powodów. Powiedziała, że oba państwa sprzeciwiły się projektowi rezolucji tylko dlatego, że została napisana przez USA. Thomas-Greenfield skrytykowała również oba kraje za brak potępienia ataku Hamasu na Izrael z 7 października.

„Pomimo całej ich płomiennej retoryki, dobrze wiemy, że Rosja i Chiny nie podejmują żadnych realnych działań dyplomatycznych, aby przyspieszyć trwały pokój w Strefie Gazy lub w znaczący sposób przyczynić się do pomocy humanitarnej” – mówiła po głosowaniu w Radzie Bezpieczeństwa przedstawicielka Stanów Zjednoczonych.

Skąd weto Rosji i Chin? Rosjanie argumentują, że przygotowana przez USA rezolucja była „wyjątkowo upolityczniona” i zawierała zielone światło dla Izraela do przeprowadzenia operacji wojskowej w Rafah – to miasto, gdzie od momentu rozpoczęcia konfliktu schroniła się ponad połowa z 2,3 miliona mieszkańców Strefy Gazy. Również Chiny skrytykowały projekt rezolucji za brak wyraźnego sprzeciwu wobec planowanej operacji wojskowej Izraela w Rafah.

Stany Zjednoczone chciały, aby poparcie Rady Bezpieczeństwa dla zawieszenia broni było powiązane z uwolnieniem zakładników przetrzymywanych przez Hamas w Strefie Gazy. Według izraelskich danych, Palestyńczycy z w ataku z 7 października zabili 1200 osób, a 253 wzięli do niewoli. Z kolei wg źródeł palestyńskich prawie 32 tys. osób zostało zabitych w wyniku późniejszej ofensywy Izraela w Strefie Gazy.

Nie jest wykluczone, że jeszcze w piątek 22 marca Rada Bezpieczeństwa zajmie się kolejnym projektem rezolucji wzywającej do rozejmu. Prezydent Francji Emmanuel Macron zapowiedział, że jego kraj będzie współpracował z Jordanią i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, aby przekonać Rosję i Chiny do poparcia.

„Agenda Europe powstała po to, by ściągnąć jak największą liczbę organizacji do realizacji ultrakonserwatywnych pomysłów legislacyjnych pod rosyjską kuratelą” – pisze w Onecie Klementyna Suchanow. Jej tekst powstał na podstawie e-maili członków Agendy Europe, do których wgląd uzyskała grupa dziennikarzy z kilku krajów – poza Onetem to przedstawiciele OpenDemocracy (Wielka Brytania), Dagens ETC (Szwecja), Investico dla De Groene Amsterdammer (Holandia), Novosti (Chorwacja).

„Kiedy czyta się e-maile, widać strukturę działania Agendy Europe” – informuje Onet. „Góra – kilkanaście członków grupy, przenosi rosyjskiego wirusa i infekuje całą grupę, tak że pozostali członkowie mogą być nieświadomi tego, co się dzieje i do czego są wykorzystywani” – czytamy w tekście Suchanow. Agenda Europe aktywnie działa na rzecz zakazu prawa do aborcji i ograniczenia praw osób LGBT.

Ordo Iuris, Agenda Europe i Rosja

Z Polski w komunikacji siatki Agendy Europe aktywnie występuje Aleksander Stępkowski, do 2016 r. szef Ordo Iuris, obecnie sędzia Sądu Najwyższego, który uzyskał nominację po zmianach przeprowadzonych w wymiarze sprawiedliwości przez rządzące w latach 2015-2023 Prawo i Sprawiedliwość. Aktywny wg Onetu miał być również Jerzy Kwaśniewski, obecny szef Ordo Iuris.

Jak czytamy w portalu, w AE są też obecne inne polskie organizacje, np. CitizenGo Polska. Kiedy Trybunał Konstytucyjny Julii Przyłębskiej de facto zakazał aborcji w Polsce w październiku 2020 r., Magdalena Korzekwa-Kaliszuk z CitizenGo (często występująca w mediach elektronicznych jako przedstawicielka ruchu pro-life) napisała o tym błyskiem na forum grupy, zbierając entuzjastyczne gratulacje.

Na forum Agendy Europe żywo rozmawiano również o projekcie całkowitego zakazu aborcji, który był procedowany w polskim Sejmie w 2016 r. i po raz pierwszy wywołał wówczas masowy sprzeciw społeczny, nazwany wówczas „Czarnym protestem”.

Wg informacji Onetu Stępkowski jako szef Ordo Iuris miał również robocze kontakty z Rosjanami powiązanymi z reżimem Władimira Putina. Razem z człowiekiem rosyjskiego oligarchy Konstantego Małofiejewa (agresję Rosji na Ukrainę nazwał m.in. „świętą wojną”), Pawłem Parfientiewem, Stępkowski miał wg Onetu planować wspólną pracę nad wypracowywaniem w ONZ zapisów dotyczących dostępu do edukacji seksualnej i praw reprodukcyjnych. Onet przytacza konkretny e-mail Stępkowskiego: „6 sierpnia [2015] nowy prezydent [Andrzej Duda] obejmie urząd. Postaram się zwrócić jego uwagę na tę kwestię, mimo że rząd będzie stary. Ordo Iuris będzie walczyć do końca i jeszcze dłużej!”.

Ani Stępkowski, ani Kwaśniewski nie odpowiedzieli Onetowi na wysłane do nich pytania o udział w Agendzie Europe. Wypowiedziała się jednak była prawniczka Ordo Iuris, Karolina Dobrowolska (b. Pawłowska): „Mam wrażenie, że duża część z nas (osób o poglądach nazywanych konserwatywnymi) została oszukana i wmanewrowana w polityczną grę. Opisywane przez Panią informacje uważam za niepokojące – szczególnie gdy spojrzy się na nie z dzisiejszej perspektywy. Uważam, że wymagają jak najpilniejszego wyjaśnienia, a ruch konserwatywny powinien wreszcie zdecydowanie odciąć się od Rosji”.

Więcej szczegółów w tekście Onetu.

Nie udało się zebrać większości dla poparcia dyrektywy o odbudowie zasobów przyrodniczych (tzw. NRL – z ang. Nature Restoration Law), kluczowej części Zielonego Ładu.

Sprawa miała być poddana pod wstępne głosowanie podczas piątkowego (22 marca) spotkania ambasadorów państw członkowskich przy UE. Okazało się jednak, że Nature Restoration Law nie miałoby szansy na zdobycie większości głosów popierających. Gdyby projekt został odrzucony, wieloletnia praca tysięcy osób poszłaby na marne.

To ciekawy obrót spraw. Jeszcze w środę oraz w czwartek było wiadomo, że Polska zagłosuje przeciwko dyrektywie, ale ni stąd ni zowąd zdanie w sprawie dyrektywy zmieniły Węgry, które zadeklarowały sprzeciw. Tym samym polski głos nie był potrzebny, by prawo mogło zostać zablokowane.

Ze względu na taki obrót spraw, żeby prawo, w którego negocjacje włożono przez ostatnie dwa lata bardzo dużo pracy, nie przepadło zupełnie, belgijska prezydencja zdecydowała o wycofaniu go z obrad poniedziałkowej (25 marca) Rady ds. Środowiska.

Co dalej?

Z jednej strony to dobra wiadomość – dyrektywa wciąż leży na stole i czeka na lepszy moment. Trudno jednak stwierdzić, czy taki moment w ogóle nadejdzie przed czerwcowymi wyborami do Parlamentu Europejskiego, po których nastąpi wymiana składu unijnych instytucji.

Protesty rolników, które miały ogromny wpływ na stanowisko poszczególnych państw w sprawie dyrektywy, w tym Polski, raczej w najbliższym czasie nie ustaną. Istnieje zaś duże prawodopodobieństwo, że instytucje europejskie następnej kadencji będą jeszcze bardziej zdominowane przez niechętną Zielonemu Ładowi prawicę.

Ponadto prezydencję w Radzie w drugim półroczu 2024 roku będą sprawowały Węgry. Przy tym, że są przeciwko wejściu dyrektywy w życie, trudno liczyć na to, że będą się angażować w budowę poparcia dla tego prawa. Podobna sytuacja może mieć miejsce na początku 2025 roku, kiedy prezydencję obejmuje Polska. No chyba, że wiatr nastrojów społecznych znowu zmieni kierunek i Koalicja Obywatelska wróci do swoich zielonych postulatów z kampanii wyborczej.

Donald Tusk narzuca swoje zdanie

Stanowisko Polski w sprawie dyrektywy o odbudowie zasobów przyrodniczych, zostało narzucone przez premiera Donalda Tuska. Szefująca Ministerstwu Środowiska Paulina Hennig-Kloska z Polski 2050 rekomendowała poparcie dyrektywy. We wtorek 19 marca doszło na posiedzeniu rządu do spięcia między Hennig-Kloską a premierem w tej sprawie, o czym pisaliśmy w OKO.press.

Dyrektywa o odbudowie zasobów przyrodniczych to jeden z ważniejszych elementów Zielonego Ładu. Zobowiązuje państwa członkowskie do odbudowy siedlisk naturalnych znajdujących się w złym stanie. Chodzi o odbudowę zarówno ekosystemów morskich, jak i lądowych, w tym mokradeł, bagien czy torfowisk, które mają kluczowe znaczenie dla magazynowania wody oraz regulacji temperatur.

Zgodnie z nowymi przepisami do 2030 roku Unia musiałaby odtworzyć co najmniej 20 proc. zdegradowanych obszarów lądowych i morskich, a do 2050 roku – wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy. Zakresem rozporządzenia objęte są lasy, obszary trawiaste i tereny podmokłe, a także rzeki, jeziora i rafy koralowe.

Wyższe cła mają dotyczyć m.in. pszenicy, kukurydzy i śruty słonecznikowej. Jak informuje KE w komunikacie z 22 marca 2024, nowe cła będą wystarczająco wysokie, aby w praktyce stłumić import tych produktów do UE, ale nie wpłyną na ich tranzyt do krajów trzecich.

Komisja wyjaśnia, że posunięcie to ma na trojaki cel:

• zapobiegnie destabilizacji rynku UE na wypadek nagłego, znaczącego przekierowania rosyjskich produktów zbożowych na rynek UE – przed czym ostrzegali rolnicy. „Rola Rosji jako wiodącego światowego eksportera zbóż, w połączeniu z jej chęcią wykorzystania eksportu żywności jako narzędzia geopolitycznego, pokazuje, że to ryzyko jest wysokie” – napisała w komunikacie KE.
• rozwiązanie problemu eksportu przez Rosję nielegalnie przywłaszczonego zboża wyprodukowanego na terytorium Ukrainy, z którego część została nielegalnie wysłana na rynek UE i celowo błędnie oznakowana jako „rosyjska”. „Zaproponowane dziś cła zapewnią, że ta nielegalna metoda eksportu nie będzie już opłacalna” – tłumaczy Komisja.
• uniemożliwienie Rosji wykorzystywania dochodów z eksportu do UE – zarówno produktów rosyjskich, jak i nielegalnie przywłaszczonych produktów ukraińskich – do finansowania wojny przeciwko Ukrainie.

„Proponujemy nałożenie ceł na rosyjski import, aby ograniczyć ryzyko dla naszych rynków i naszych rolników. Cła zmniejszą zdolność Rosji do wykorzystywania UE na rzecz swojej machiny wojennej. Podtrzymujemy nasze zobowiązanie do zachowania globalnego bezpieczeństwa żywnościowego, zwłaszcza dla krajów rozwijających się. Zachowujemy właściwą równowagę między wspieraniem naszej gospodarki i społeczności rolniczych. Jednocześnie podtrzymujemy nasze niezachwiane wsparcie dla Ukrainy” – powiedziała dziś na konferencji prasowej Ursula von der Leyen.

Podwyższone cła będą obowiązywać także dla produktów z Białorusi ze względu na „bliskie powiązania polityczne i gospodarcze tego kraju z Rosją”. Włączenie Białorusi uniemożliwi Rosji wykorzystanie tego państwa do obejścia nowych ceł. Propozycja KE nie ma wpływu na tranzyt zbóż, nasion oleistych i produktów pochodnych z Rosji i Białorusi do krajów trzecich, ma zatem nie zagrażać bezpieczeństwu żywnościowemu na świecie.

Wniosek Komisji zostanie poddany pod dyskusję w Radzie Unii Europejskiej. Jeżeli zostanie przyjęty, nowe cła bezzwłocznie wejdą w życie. W zależności od produktu mają wynieść 95 euro za tonę albo 50 proc. wartości towaru (tzw. cło ad valorem).