Ostatni dzień kampanii samorządowej

„W przyszłości będziemy dążyć w jednym kierunku, który będziemy wspólnie uzgadniać. Nasze stosunki na pewno pogłębią konsultacje międzyrządowe w lipcu” – powiedział minister obrony Niemiec Boris Pistorius po spotkaniu ze swoim polskim odpowiednikiem, Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem. Przedstawiciel rządu w Berlinie zapewnił, że bezpieczeństwo wschodniej flanki NATO jest dla Niemiec priorytetem.

UE będzie miała polsko-niemieckie siły szybkiego reagowania

„Obecność 5 tysięcy żołnierzy i personelu RFN na Litwie jest wzmocnieniem wschodniej flanki NATO” – podkreślił Kosiniak-Kamysz. – „Polska i Niemcy biorą odpowiedzialność za siły szybkiego reagowania w Europie. 2,5 tysiąca żołnierzy polskich i 2,5 tys. niemieckich będzie w nich uczestniczyło. Te siły muszą teraz przejść przygotowanie. Nie zgłosiły się inne państwa – tylko my byliśmy w stanie wystawić taką liczbę żołnierzy. Od lipca bierzemy za to odpowiedzialność” – mówią

Kosiniak-Kamysz podziękował również za uczestnictwo Niemiec w powstanie centrum analizy, szkoleniua i treningu NATO-Ukraina w Bydgoszczy i współdzialanie obu krajów w ramach Trójkąta Weimarskiego. W maju we Wrocławiu spotkają się ministrowie obrony narodowej Polski, Niemiec i Francji. Jak dodał, docenia akt podpisania listu intencyjny o swobodym przemieszczaniu się sił zbrojnych Niemiec, Polski i Niderlandow po terytorium tych trzech krajów. Na koniec podkreślił, że państwa UE nie mogą polegać w sprawie swojego bezpieczeństwa jedynie na wsparciu Stanów Zjednoczonych.

Ukraina z dalszym wsparciem

„Polska nie planuje wysyłania wojsk na Ukrainę” – potwierdził w odpowiedzi na pytanie niemieckiego dziennikarza Kosiniak-Kamysz.

„Życzymy sobie pokoju. Chodzi o wsparcie dla Ukrainy i nie ma w tej sprawie zastrzeżeń. Zamrożenie konfliktu jedynie pomogłoby Putinowi” – mówił Pistorius. Jak stwierdził, o pokoju można będzie mówić jedynie w przypadku wycofania się Rosji z Ukrainy.

Ministerstwo zdrowia w Strefie Gazy poinformowało, że w okolicy szpitala Al-Shifa są dziesiątki ofiar, którym nie można było pomóc „ze względu na intensywność ostrzału artyleryjskiego”. Atak rozpoczął się wczesnym rankiem.

Izraelskie wojsko podało, że operacja na terenie szpitala opierała się na informacjach wywiadowczych. Miały wskazywać, że szpital jest wykorzystywany przez wysokich rangą przywódców Hamasu. Strona izraelska informuje, że przed rozpoczęciem operacji uprzedziła resort zdrowia i zażądała „natychmiastowego położenia kresu wszelkiej działalności terrorystycznej w szpitalach”.

Świadkowie powiedzieli agencji AFP, że siły izraelskie zrzuciły ulotki w języku arabskim z instrukcjami ewakuacji i ostrzeżeniem: „Znajdujesz się w niebezpiecznej strefie walk!”.

Izrael podaje również, że kiedy żołnierze weszli do szpitala, zostali ostrzelani. Zapewniono, że nawet w trakcie działań zbrojnych „gwarantowana jest ciągłość funkcjonowania szpitala”. Po zakończeniu walk „będą kontynuowane wysiłki humanitarne, zapewniona żywność, woda i inne zapasy pacjentom i cywilom na terenie kompleksu medycznego”.

Władze Gazy zaprzeczają, jakoby na terenie szpitala prowadzona była działalność terrorystyczna.

„Są ofiary śmiertelne i ranni” – podaje, podkreślając, że podczas operacji ucierpieli cywile. Agencja Reutera cytuje również relacje mieszkańców: „Nagle usłyszeliśmy odgłosy eksplozji i bombardowań, wkrótce zaczęły toczyć się czołgi, nadjechały z zachodu i skierowały się w stronę Al-Shifa. Wtedy nasiliły się dźwięki wystrzałów i wybuchów. Nie wiemy, co się dzieje, ale wyglądało to, jak ponowna inwazja na miasto Gaza”.

Borell: „Głód już tam panuje”

W tym samym czasie w Brukseli rozpoczęła się konferencja poświęcona konfliktowi w Strefie Gazy. Szef unijnej dyplomacji Josep Borell na otwarciu spotkania powiedział: „Strefa Gazy nie jest już na skraju głodu. Głód już tam panuje i dotyka tysięcy ludzi”.

Dalej mówił:

„Według szacunków 100 proc. ludności odczuwa poważny brak bezpieczeństwa żywnościowego. W północnych prowincjach Gazy 70 proc. populacji grozi nieuchronna klęska głodu. W centralnych i południowych prowincjach 50 proc. ludności boryka się z katastrofalnym brakiem bezpieczeństwa żywnościowego. Przewiduje się, że w ciągu najbliższych tygodni i miesięcy sytuacja szybko się pogorszy, a głód prawdopodobnie dotknie również Południe” – czytamy w opublikowanym po wystąpieniu oświadczeniu, pod którym podpisano zarówno Borella, jak i komisarza ds. zarządzania kryzysowego Janeza Lenarčica.

„To, co widzimy, nie jest zagrożeniem naturalnym, ale katastrofą spowodowaną przez człowieka i naszym moralnym obowiązkiem jest powstrzymanie tego. W wyniku konfliktu zginęło już ponad 30 000 osób, w tym duża część dzieci, a liczba ofiar śmiertelnych może szybko wzrosnąć z powodu głodu lub chorób. Sytuacja stała się już bardziej katastrofalna. Natychmiast należy podjąć działania” – czytamy.

Borell wezwał Izrael, aby „umożliwił swobodny, niezakłócony i bezpieczny dostęp organizacji humanitarnych do wszystkich osób w potrzebie”.

Na wystąpienie już odpowiedział minister spraw zagranicznych Izraela Israel Katz. W poście na serwisie X napisał, że Izrael zezwolił na „szeroko zakrojoną pomoc humanitarną do Gazy drogą lądową, powietrzną i morską dla każdego, kto chce pomóc”, ale pomoc ta została „brutalnie zakłócona” przez bojowników Hamasu przy „współpracy” agencji ONZ do spraw Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie.

Ubiegły weekend był podwójnym świętem Teatru im. Słowackiego w Krakowie. 16 marca na krakowską scenę wróciło „Wesele”- 123 lata po pierwszej premierze sztuki Stanisława Wyspiańskiego. Po spektaklu w reżyserii Mai Kleczewskiej, minister kultury Bartłomiej Sienkiewicz ogłosił: "Podjąłem decyzję, by Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego współprowadziło Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. To oznacza, że Kraków będzie miał drugą scenę narodową [pierwszą jest Narodowy Stary Teatr im. H. Modrzejewskiej- od aut.]!

Dlatego do ostatecznego ich podpisania zaczekam do wyborów".

Do tej pory organizatorem krakowskiej sceny był Urząd Marszałkowski, którym obecnie rządzi PiS. Na początku 2022 roku, po premierze „Dziadów”, również w reżyserii Kleczewskiej, marszałek próbował odwołać dyrektora „Słowackiego”, Krzysztofa Głuchowskiego. Oficjalnym powodem było złamanie „zobowiązania dyrektora do dbałości o dobre imię Teatru”. Nieoficjalnym – planowany koncert Marii Peszek i właśnie „Dziady”.

„Kolejna próba przejęcia kultury”

„Nie poddamy się do samego końca. To miejsce, zbudowane rękami krakowian w 1893 roku, które nosi dumną nazwę na frontonie »Kraków narodowej sztuce«, jest ważniejsze od nas. A w tamtych czasach słowo »narodowe« oznaczało »niezależne«, bo Polski nie było” – mówił wtedy Głuchowski. „Nie można pozwolić przypadkowym politykom na decydowanie o sztuce i kulturze, o tym jakimi jesteśmy Polakami i jakimi możemy być. (…) Oni nie są od oceniania, a od finansowania. To kolejna próba przejęcia polskiej kultury” – podkreślał.

Żadne z zarzutów wobec dyrektora się nie potwierdziły, ale urząd wciąż nie przerwał procedury odwołania. Sprawa ciągnie się od dwóch lat.

Początek konfliktu opisywaliśmy w OKO.press:

Za Głuchowskim wstawił się zespół i widzowie, a bilety na „Dziady” wyprzedały się na pniu – szczególnie po komunikacie byłej małopolskiej kuratorki oświaty Barbary Nowak. Napisała na Twitterze, że „haniebne jest używanie dzieła wieszcza A. Mickiewicza dla celów politycznej walki współczesnej opozycji antyrządowej z polską racją stanu”. Odradzała nauczycielom zabieranie uczniów na tę sztukę.

Druga scena narodowa

Już za kadencji Piotra Glińskiego rozpoczęły się prace nad przekształceniem Teatru im. Słowackiego w scenę narodową. Po próbach odwołania dyrektora Głuchowskiego i po „interwencji” Nowak wiadomo było, że rząd Zjednoczonej Prawicy nie będzie chciał i potrafił współpracować zespołem „Słowackiego”. Resort zrezygnował z przejęcia opieki nad krakowskim teatrem.

Co oznacza zmiana „Słowackiego” w scenę narodową?

Przede wszystkim, instytucja nie będzie podlegać już pod marszałka – a pod ministra. Finansować będzie ją również resort kultury, co oznacza większe środki na prowadzenie teatru.

Kiedy Gliński wycofał się z patronowania Teatrowi im. Słowackiego, Krzysztof Głuchowski wyliczał, że to oznacza „uszczuplenie finansów o 3 mln zł”. To uniemożliwiło remont i modernizację Teatru.

Teraz Głuchowski mówi: Mamy to, co się temu Teatrowi należy od 130 lat. To jest jedna z ważniejszych scen narodowych. Wydaje mi się, że zasłużyliśmy. Jeśli nowe władze województwa małopolskiego przyjmą ofertę ministra kultury to będziemy mieli do czynienia z dwiema scenami narodowymi w Krakowie. Wydaje mi się, że jest na to miejsce: Narodowy Stary Teatr to jest potęga, wspaniały teatr, z którego poniekąd wszyscy się wywodzimy, ale jest też miejsce na drugą scenę – od zarania jest nią Teatr Słowackiego".

Artur Soboń utrzymuje, że nie miał żadnej oficjalnej funkcji w organizacji wyborów kopertowych. „W żadnych kwestiach formalnych nie brałem udziału” – mówił. Brał udział jednak w „kilku lub kilkunastu” spotkaniach z Pocztą Polską.

„Pan minister Sasin prosił mnie o kontakt z Pocztą, abym z pierwszej ręki widział, jak te przygotowania wyglądają” – przekazał Soboń. „Mogłem ograniczyć się do tego, aby przekazać tę wiedzę na podstawie mojego własnego przekonania, a mogłem poprosić prezesów Poczty Polskiej, abym brał osobisty udział w kilku spotkaniach, w których oni będą o tych kwestiach rozmawiać” – powiedział.

Na stwierdzenie Jacka Karnowskiego (KO), że Soboń był prawą ręką Jacka Sasina, świadek zaprzeczył.

„Nie byłem decydentem politycznym, nie uczestniczyłem w żadnych decyzjach politycznych w tym zakresie” – powiedział Soboń.

Między Soboniem i Karnowskim doszło do ostrej wymiany zdań. Karnowski stwierdził, że świadek jest „znany z bezczelności”. Zareagował na to przewodniczący Dariusz Joński: „Świadek odzyskał pamięć, niech się wypowie”.

Mail do Dworczyka

W przesłuchaniu pojawił się wątek maila, jaki Soboń wysłał ówczesnemu szefowi Kancelarii Premiera Michałowi Dworczykowi. Ostrzegał w nim „żeby komuś nie przyszło do głowy zrobić podbudowę pod ewentualnego »kozła ofiarnego« za nieudaną operację wybory korespondencyjne”.

Wyliczył w nim kilka zagrożeń, które niosą ze sobą wybory przeprowadzone w formie korespondencyjnej, w tym m.in. brak możliwości zorganizowania drugiej tury wyborów w konstytucyjnym terminie 14 dni, bałagan, problemy z dostarczaniem, odbieraniem i ochroną pakietów wyborczych oraz wysoki koszt („Sama Poczta Polska to 700 mln zł za pierwszą turę”).

Opisywaliśmy to w OKO.press:

„Nie jestem w stanie potwierdzić autentyczności maila. Cały czas używam swojego prywatnej skrzynki i proszę o nieujawnianie moich danych. O mailu rozmawiamy jako prywatnej rozmowie z prywatnych maili. Rozmawiamy o nich, bo zostały wykradzione” – powiedział Artur Soboń podczas przesłuchania.

Unikając odpowiedzi na pytania o maile, podkreślał: „Byłem i jestem głęboko przekonany, że byłoby czymś dramatycznym dla Polski i obywateli, gdyby nie udało się w konstytucyjnym terminie wybrać prezydenta”.

„Przerywa mi pan szósty raz”

Posłanka KO Magdalena Filiks zapytała Artura Sobonia, dlaczego podczas pierwszego przesłuchania odpowiadał jedną regułką: „Wszystko, co miałem do powiedzenia w obojętnej przesłuchaniem sprawie, zawarłem w swobodnej części swojej wypowiedzi”. Tymczasem dziś już jest w stanie odpowiadać pełnymi zdaniami.

„Będę prostował nieprawdziwe informacje” – odparł Soboń. Żadnej informacji jednak nie sprostował, a wdał się w dyskusję z Magdaleną Filiks.

„Przerywa mi pan szósty raz, ja liczę” – powiedziała posłanka. „Myśli pan, że jest pan śmieszny. Ja tak nie uważam, błagam, niech się pan nie wygłupia” – dodała.

„Artur Soboń powinien mieć dużo większą wiedzę niż złożył na posiedzeniu. Krótko mówiąc nas okłamał, dlatego został wezwany na komisję śledczą. Jeśli sobie po raz kolejny nic nie przypomni, to o godzinie 16 będzie konfrontacja z Grzegorzem Kurdzielem, byłym członkiem zarządu Poczty Polskiej” – zapowiedział przewodniczący komisji śledczej Dariusz Joński (KO).

Były wiceminister aktywów państwowych pierwszy raz zeznawał przed komisją 19 stycznia. „Wszystko, co miałem do powiedzenia w obojętnej przesłuchaniem sprawie, zawarłem w swobodnej części swojej wypowiedzi” – odpowiadał na każde postawione mu pytanie.

Na początku dzisiejszego przesłuchania oświadczył: „Nigdy nie było moim celem stosowanie jakiejkolwiek obstrukcji prac komisji”.

Buda chce odłożenia przesłuchania

„Szukanie przez pana przewodniczącego dzisiaj takiej tezy, że rzekomo moje zaznania były sprzeczne z zeznaniami innych świadków, będzie czymś co się zwyczajnie panu dzisiaj nie uda, bo jest to nieprawda” – mówił.

Po styczniowym przesłuchaniu komisja śledcza ds. wyborów korespondencyjnych wystąpiła do Sądu Okręgowego w Warszawie o nałożenie kary porządkowej w wysokości 3 tys. zł na Artura Sobonia „za bezpodstawne uchylanie się od złożenia zeznań”.

Wiceprzewodniczący komisji Waldemar Buda (PiS) apelował o przeniesienie przesłuchania i poczekanie na decyzję sądu – wniosek jednak został odrzucony.

„Świadek zwlekał z przekazaniem protokołu dla sądu blisko dwa miesiące” – odparł Dariusz Joński, wyjaśniając, dlaczego decyzja sądu jeszcze nie zapadła. Wyjaśnił również, że przedmiotem sprawy nie jest to, czy Soboń „dobrze czy źle odpowiadał” – bo tak sugerował świadek.

„Czy panu nie wstyd?”

Joński, zaczynając serię pytań, zacytował słowa Jacka Sasina o „nadzorze operacyjnym Sobonia nad procesem wyborczym w Poczcie Polskiej”.

„To manipulacja, minister nie powiedział tych słów. Byłem w kontakcie roboczym z Pocztą Polską” – odpowiedział świadek.

Joński zaprezentował również nagrania z wywiadów z Arturem Soboniem. Mówi w nich, że Poczta jest w stanie takie wybory przeprowadzić. „Czy panu po ludzku nie wstyd, że pan kłamał?” – zapytał przewodniczący komisji.

Komisja od początku jest serią złośliwości, przerywanych odpowiedzi i zakrzykiwanych pytań. Dariusz Joński wyciszył mikrofon Przemysławowi Czarnkowi, który w odpowiedzi zaczął krzyczeć „proszę się mnie nie bać!”. Zgłosił później wniosek formalny o zadawanie konkretnych pytań, „żebyśmy się czegoś z tej komisji dowiedzieli”.

„Niech to przerywanie i chamskie tezy się skończą” – zwrócił się do Jońskiego.

Mimo prób Przemysława Czarnka, żeby utrudnić przesłuchanie, odpytywanie Artura Sobonia trwa. Były wiceszef MAP nie pamięta dat spotkań dotyczących wyborów kopertowych. „Jeśli świadkowie mówią, że brałem udział w tych spotkaniach, nie mam dowodów, że było inaczej”.