Dzień na żywo. Kryzys polityczny we Francji. Kaczyński straci immunitet?

Co się wydarzyło?

Chwiejny i niedysponujący większością w parlamencie rząd utworzony we Francji przez macronistów po przedterminowych wyborach parlamentarnych może zostać zmuszony do ustąpienia. Opozycja – ze skrajną prawicą i ugrupowaniami lewicowymi na czele – ostro sprzeciwia się planowi oszczędnościowemu, który próbuje wdrożyć rząd przed uchwaleniem budżetu.

Tymczasem na budżetowy impas reagują bardzo wymownie rynki finansowe. Ostro rosną koszty obsługi francuskiego długu. W czwartek na krótki czas rentowność francuskich obligacji przewyższyła rentowność papierów dłużnych Grecji. Stało się to po raz pierwszy w historii – a główną przyczyną wydaje się być obawa inwestorów przed politycznym chaosem, w jakim może pogrążyć się Francja. W wyniku przedterminowych wyborów rozpisanych przez prezydenta Emmanuela Macrona, które odbyły się na przełomie czerwca i lipca, żadna z partii nie była i nie jest w stanie utworzyć rządu dysponującego względnie stabilną większością w parlamencie. Francją rządzi więc rząd mniejszościowy, który nie jest w stanie przeforsować w parlamencie własnej propozycji budżetu bez głosów opozycji. Ta zaś zdecydowanie odmawia poparcia planu oszczędnościowemu Barniera. Marine Le Pen, przywódczyni skrajnie prawicowego Zjednoczenia Narodowego zagrozila już obaleniem gabinetu Barniera w wypadku, gdyby dalej próbował on narzucić parlamentowi plan oszczędnościowy.

Jaki jest kontekst?

Mniejszościowy rząd Michela Barniera – oparty przede wszystkim na partii prezydenta Emmanuela Macrona – usiłuje przeforsować plan drakońskich oszczędności w finansach publicznych. Chodzi o około 60 mld euro w skali roku – co oznacza konieczność głęboki cięć w m.in. opiece społecznej, służbie zdrowia, emeryturach i finansach samorządów lokalnych. Na tym nie koniec, bo rząd Barniera zamierza też podwyższyć niektóre podatki i przywrócić zawieszony na czas kryzysu energetycznego podatek od zużycia energii elektrycznej.

Francja znajduje się w tej kwestii pod znaczną presją ze strony Unii Europejskiej. Komisja Europejska objęła kraj procedurą monitorowania nadmiernego deficytu. Aby wypełnić zobowiązania wobec UE, Francja musi zbić swój deficyt budżetowy z ok 7 do 5 procent. I temu właśnie ma służyć plan rządu Barniera.

Francuski dług publiczny wzrastał w szybkim tempie od 2020 roku – najpierw na skutek pandemii a następnie za sprawą wojny w Ukrainie. Rząd finansował z długu programy osłonowe, podczas gdy gospodarcze spowolnienie przekładało się na niższe wpływy do budżetu z podatków.

Co się wydarzyło?

Przed Sądem Okręgowym w Warszawie toczy się rozprawa z powództwa Donalda Tuska przeciwko „Gazecie Polskiej” i jej redaktorowi naczelnemu Tomaszowi Sakiewiczowi. Premier zeznawał na niej w trybie zdalnym.

Chodzi o okładkę „Gazety Polskiej” z lipca 2022 roku. Donald Tusk został na niej przedstawiony w pozie podobnej do tych, które przybierał Adolf Hitler. Uwydatniony graficznie cień pod nosem Tuska wywołuje bezpośrednie skojarzenia z charakterystycznym wąsikiem dyktatora III Rzeszy. Całości dopełnia podpis: „Gott mit uns”, czyli dewiza armii niemieckiej używana do 1945 roku, tłoczona m.in. na klamrach od pasów Wehrmachtu.

„Okładka, która przedstawia mój wizerunek, który został w ten sposób spreparowany, była w mojej ocenie przekroczeniem granicy akceptowalnej krytyki w debacie publicznej” – mówił w sądzie Donald Tusk uzasadniając swój pozew. W pozwie premier żąda, by wydawca „Gazety Polskiej” wpłacił 100 tysięcy złotych na cele charytatywne na konto Polskiej Akcji Humanitarnej.

„Sądzę, że nie muszę nikogo przekonywać, że nie nadużywam mojego prawa do pozywania autorów nienawistnych i kłamliwych na mój temat. Nic innego nie mógłbym robić tylko od rana do wieczora składać pozwy. Fakt, że zdecydowałem się na pozew w tej sprawie jest spowodowany radykalnym w mojej opinii przekroczeniem granic.” – mówił premier

„Płacę wysoką cenę osobiście i moja rodzina, ale też życie publiczne w Polsce jest narażone na bardzo poważne straty poprzez używanie takich niezgodnych z prawdą insynuacji. Cena, jaką płacę ja osobiście i moja rodzina, są w jakimś sensie niewymierne. Może wystarczy jeden z wielu przykładów, jak moje wnuki pytające mnie, czy to prawda, że jestem Niemcem i hitlerowcem, bo takie rzeczy czytały w internecie. Robię to bardzo rzadko, gdy decyduję, że ta granica została przekroczona, ale wówczas podejmuję kroki prawne” – mówił Tusk w sądzie.

Adwokat pozwanych domagał się od premiera wymieniania konkretnych cech okładki, które upodobniały go do dyktatora III Rzeszy. Próbował też rozmyć kontekst użycia hasła „Gott mit uns” wskazując (zresztą zgodnie z historyczną prawdą), że przed okresem III Rzeszy było one dewizą armii pruskiej a następnie armii Cesarstwa Niemieckiego i Republiki Weimarskiej. Rozprawę transmitowała prawicowa (i kontrolowana przez naczelnego „Gazety Polskiej” Tomasza Sakiewicza) Telewizja Republika, próbując przedstawiać proces jako zamach na wolność słowa w wykonaniu urzędującego premiera.

Jaki jest kontekst?

Okładka „Gazety Polskiej” lipca 2022 roku z upozowanym na Hitlera Donaldem Tuskiem wpisywała się w kampanię propagandową prowadzoną przez rządzące Prawo i Sprawiedliwość i zależne od władzy lub sprzyjające jej media od momentu ogłoszenia przez Tuska powrotu do polityki krajowej. W ramach tej kampanii Tusk był (i nadal bywa) przedstawiany jako polityk proniemiecki czy wręcz zależny od Niemiec. Jednym z najpowszechniej znanych symboli tej kampanii było uporczywe i wielokrotnej powtarzanie przez „Wiadomości” i inne programy zależnej od władzy TVP wyrwanego z kontekstu fragmentu wypowiedzi Tuska w języku niemieckim „Für Deutschland”, czyli „dla Niemiec” przy niemal każdym materiale w jakikolwiek sposób dotyczącym osoby lidera PO. Nawet jednak na tym tle okładka „Gazety Polskiej” budująca za pomocą języka obrazu skojarzenie między liderem ówczesnej opozycji w Polsce a niemieckim zbrodniarzem odpowiedzialnym za śmierć milionów ofiar Holocaustu i II wojny światowej, była chwytem wyjątkowo wręcz brutalnym.

Przeczytaj też w OKO.press:

Co się wydarzyło?

Od czwartkowego wieczoru w stolicy Gruzji Tbilisi trwają zamieszki. Prozachodni demonstranci protestują przeciwko decyzjom nowego rządu kraju, który zawiesił negocjacje akcesyjne z Unią Europejską do 2028 roku i w bardzo czytelny sposób dąży do zbliżenia z Rosją.

Dochodzi do gwałtownych starć policji z protestującymi.

W noc z czwartku na piątek 29 listopada policja użyła przeciwko demonstrantom gazu łzawiącego i armatek wodnym. Protestujący odpowiedzieli, budując barykady i rozpalając ogniska na centralnych ulicach Tbilisi. Podczas protestów zostało poszkodowanych przez policję nie mniej niż 10 dziennikarzy z różnych redakcji.

Wśród protestujących jest prezydentka Gruzji Salome Zurabiszwili. „ Służycie Rosji czy Gruzji? Komu przysięgałeś? Nie odpowiadasz prezydentowi? Nie myślisz o przyszłości?” – tak zwracała się prezydentka kraju do policjantów w pełnym bojowym rynsztunku.

W piątkowy poranek policja przeprowadziła masowe zatrzymania na ulicach Tbilisi.

Protesty wybuchły niemal natychmiast po ogłoszeniu w czwartek przez nowy rząd Gruzji decyzji o zawieszeniu negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską – mimo że członkostwo w UE jest wpisane do gruzińskiej konstytucji jako narodowy cel strategiczny. To posunięcie rządzących oznacza dla całego kraju ostateczną zmianę kursu z prozachodniego na prorosyjski.

Jaki jest kontekst?

26 października w Gruzji odbyły się wybory parlamentarne. Wygrała je partia Gruzińskie Marzenie rządząca krajem od 2012 roku, ale w ostatnich latach coraz bardziej jednoznacznie zorientowana na zbliżenie z Moskwą. Opozycja nie uznała wyników wyborów – a międzynarodowi obserwatorzy informowali w ich trakcie o licznych nieprawidłowościach. Prezydentka kraju, Salome Zurabiszwili oficjalnie uznała wybory parlamentarne za sfałszowane. Stwierdziła też, że można je nazwać „przejawem wojny hybrydowej” i „rosyjską operacją specjalną”.

Po wyborach nowy rząd zaostrzył kurs wobec opozycji i rozpoczął dążenie do bardziej formalnego zbliżenia z rządzoną przez Władimira Putina Rosją. Decyzja o zawieszeniu negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską była jak dotąd najbardziej jaskrawym tego przejawem.

Przeczytaj więcej w OKO.press

Co się wydarzyło?

Sąd odrzucił wniosek prokuratury o zastosowanie tymczasowego aresztu wobec Wojciecha Olejniczaka, członka rady nadzorczej PZU i byłego polityka SLD, od 2014 roku działającego na pograniczu biznesu i polityki. Olejniczak został jednak objęty innymi środkami zapobiegawczymi – ma zakaz opuszczania kraju i dozór policyjny. Musi też wpłacić poręczenie majątkowe w wysokości miliona złotych.

„Po zakończeniu czynności prokurator wobec trzech osób, w tym wobec Wojciecha O., skierował wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania do sądu, natomiast wobec pozostałych osób zastosował środki o charakterze wolnościowym” – informowała w piątek Katarzyna Calów-Jaszewska z Prokuratury Krajowej.

O decyzji sądu w sprawie Olejniczaka napisał w serwisie X jego obrońca, mecenas Jakub Wende.

Jaki jest kontekst?

Olejniczak został zatrzymany w środę w związku ze śledztwem dotyczącym nieprawidłowości w Alior Banku. Do 2019 roku były polityk był tam szefem departamentu agro. Stracił pracę w związku z kredytami udzielonymi zadłużonym Zakładom Mięsnym Henryka Kani. Bank mógł ponieść w związku z nimi stratę na kwotę ok. 140 milionów złotych. I właśnie tej sprawy dotyczy śledztwo – toczące się wobec Olejniczaka i pięciu innych osób.

Prokurator Katarzyna Calów-Jaszewska z Prokuratury Krajowej poinformowała w piątek, że w śląskim Wydziale PK zakończyły się już czynności z udziałem zatrzymanych osób, w tym Wojciecha Olejniczaka. Prokurator przedstawił im łącznie 10 zarzutów. Są to zarzuty działania na szkodę Alior Banku oraz poświadczenia nieprawdy w dokumentach bankowych. Wszystkie zarzuty dotyczą kredytów dla zakładów mięsnych Kani.

Wojciech Olejniczak był kilkanaście lat temu jednym z najważniejszych polityków Sojuszu Lewicy Demokratycznej – w latach 2005-2008 kierował partią. W 2014 roku po nieudanej kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego zrezygnował z kariery politycznej. Początkowo był doradcą prezesa NBP Marka Belki, następnie został zatrudniony w Alior Banku. W 2019 roku znalazł pracę w grupie mBank. A w roku 2024 trafił do rady nadzorczej PZU.

„W wyniku prac wizytatora prowadzonych w ośrodku ujawniliśmy jeszcze jeden przypadek naruszenia nietykalności nieletniego, użycia wobec niego przemocy przez innego wychowawcę” – poinformowała Ejchart w środę po południu.

Wcześniej wykryto inny bulwersujący przypadek znęcania się nad podopiecznym – chłopcem dotkliwie pobitym przez wychowawcę.

„Chłopiec został pobity i dokonał próby samobójczej. Wychowawca ma już postawione zarzuty. Oczywiście został zawieszony. Podjęliśmy też decyzję o zawieszeniu dyrektora” – mówiła Ejchart we wtorek, gdy objęła kontrolę nad sprawą.

Mężczyzna został zatrzymany. Znęcanie się polegało na szarpaniu, biciu po głowie, kopaniu 13-latka. Miało to miejsce kilkukrotnie w ciągu tego samego dnia. Prokurator zakwalifikował to jako działanie, które doprowadziło małoletniego do targnięcia się na własne życie" – opisywała Liliana Łukasiewicz z Prokuratury Okręgowej w Legnicy.

Sprawcy grozi od dwóch do 15 lat więzienia. 13-latek po próbie samobójczej walczy o życie w szpitalu. Ejchart zapowiedziała, że dla dobra chłopców przebywających w placówce w sprawę zaangażowana będzie też rzeczniczka praw dziecka.