Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

„Dwa największe chińskie banki wyprzedały w drugim kwartale tego roku w Rosji aktywa o łącznej wartości 380 mld rubli (równowartość około 16,3 mld zł)” – donosi Business Insider. „To poważny zwrot w polityce monetarnej Pekinu. Rosjanom trudniej teraz kupować chińskie produkty nieobjęte sankcjami. Muszą szukać nowych pośredników” – pisze portal.

Business Insider powołuje się na doniesienia rosyjskiego portalu ekonomicznego Frank Media. Portal podaje, że tylko w drugim kwartale 2024 r. dwa największe chińskie banki państwowe — Bank of China i Industrial and Commercial Bank — zmniejszyły swoje aktywa w Rosji o kilkadziesiąt procent. Bank of China o 37 proc., a Industrial and Commercial Bank o 27 procent. Azjaci swoją decyzję mają tłumaczyć „pogarszającymi się problemami z płatnościami”.

Od kilku miesięcy Reuters donosi o pogarszających się warunkach regulowania międzynarodowych płatności między Chinami a Rosją. Ze względu na amerykańskie i europejskie sankcje, których Chiny nie chcą łamać w obawie przed sankcjami wtórnymi, weryfikacja płatności trwa nawet 2 lub 3 tygodnie. Rosyjskie firmy mają uciekać się do korzystania z pomocy pośredników z krajów trzecich, co zwiększa koszty płatności.

Jak podaje agencja Reutera, średni koszt płatności międzynarodowych między Rosją i Chinami wynosi obecnie ok. 6 proc. wartości transakcji. To bardzo dużo. Agencja zwraca jednak uwagę na to, że w najważniejszych branżach, takich jak handel surowcami czy wysoką technologią, transakcje przebiegają płynnie. Problemy dotykają głównie mniejszych firm handlujących dobrami konsumpcyjnymi.

Zarówno Business Insider, jak i Reuters, wskazują, że zmiany to efekt ostrzeżeń wysyłanych Chinom przez prezydenta USA Joe Bidena (na zdjęciu powyżej w towarzystwie przywódcy Chin Xi Jinpinga). M.in. w grudniu 2023 roku prezydent Biden miał zapowiedzieć, że USA pozbawią Chiny dostępu do amerykańskiego systemu finansowego, jeśli te będą prowadziły handel z podmiotami objętymi amerykańskimi lub europejskimi sankcjami. Zdaniem USA, Chiny w ten sposób wspierają Rosję w prowadzeniu wojny w Ukrainie. Chiny potraktowały te zapowiedzi poważnie.

Gazeta Wyborcza dotarła do szczegółów prokuratorskiego postanowienia o zarzutach dla Ryszarda Czarneckiego (na zdjęciu), jednego z bardziej znanych polityków PiS, europosła Parlamentu Europejskiego w latach 2004-2024. Jak wynika z ustaleń prokuratury skala nadużyć, których miał dopuścić się europoseł, jest szokująca.

Jak przytacza Gazeta Wyborcza, powołując się na treść pisma prokuratury, składając sfałszowane wnioski o zwrot kosztów podróży, europoseł PiS podawał nie tylko sfałszowane dane kilkunastu pojazdów, którymi miał podróżować (w tym nieprawdziwe numery rejestracyjne i dane o przebiegu pojazdów), ale też fałszywy adres zamieszkania oraz miasta, do których miał podróżować.

Nieprawidłowości mają dotyczyć kadencji 2009-2013.

Motorowerem, ciągnikiem, autem

Z rozliczeń delegacji wynika, że Czarnecki do podróży służbowych używał w sumie 18 pojazdów, w tym 14 samochodów, dwóch motorowerów, motocykla i ciągnika siodłowego.

Najczęściej podróżował do Brukseli i Strasburga (tam są siedziby Parlamentu Europejskiego) oraz do Warszawy — to w sumie 203 przejazdy. Tylko w ramach podróży do PE europoseł PiS przejechał dystans równy ponad pięciokrotnemu okrążeniu ziemi.

Poza tym miał odbyć 40 delegacji do: Torunia (najczęściej), Bydgoszczy, Częstochowy, Grudziądza, Włocławka, Katowic, Krakowa i Berlina. W sumie ponad ćwierć miliona kilometrów.

Gdy nadużycia po raz pierwszy wyszły na jaw, zrzucił winę na swoich asystentów — zauważa Wyborcza.

Do przestępstw dochodziło w kadencji 2009-13, ale, jak podkreśla dziennik, Czarnecki nie może liczyć na przedawnienie. Grozi mu dziś nawet 15 lat więzienia. 15 sierpnia prokuratura w Zamościu oficjalnie przedstawiła politykowi zarzuty.

Czarnecki musiał zwrócić środki

O tym, że Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) skierował do polskiej prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez europosła Czarneckiego z PiS, jako pierwsze w lipcu 2020 roku napisało OKO.press.

Według śledczych UE, Czarnecki pobierał nienależne zwroty kosztów podróży służbowych i diety. Unijne śledztwo zakończyło się jeszcze wiosną 2019. OLAF zalecił wówczas europarlamentowi odzyskanie nienależnie wydanych kwot.

To będzie trudne starcie z niepewnym wynikiem.

Z najnowszego sondażu wyborczego przeprowadzonego w dniach 3-6 września przez Sienna College dla dziennika New York Times wynika, że różnica między poparciem Donalda Trumpa i Kamali Harris mieści się w granicach błędu statystycznego. Na Donalda Trumpa zagłosować planuje 48 proc. wyborców, zaś na Kamalę Harris 47 proc.

Kamala Harris ma też wciąż więcej do zrobienia niż Donald Trump, by dać poznać się wyborcom. Aż 28 proc. badanych stwierdziło, że chciałoby wiedzieć na jej temat więcej. Wobec Donalda Trumpa takie życzenie wyraziło 9 proc. respondentów.

Dwie trzecie spośród tych, którzy chcieliby wiedzieć więcej o Harris powiedziało, że chodzi konkretnie o planowane przez nią polityki. Zdaniem New York Times może to być znak tego, że Kamala Harris wciąż ma szansę na pozyskanie nowych wyborców.

Harris mocniejsza w trzech „swing states”

Także w granicach błędu statystycznego mieści się przewaga Kamali Harris w trzech z siedmiu kluczowych dla ostatecznego wyniku wyborów stanach. Chodzi o tzw. swing states, gdzie liczba wyborców Demokratów i Republikanów jest bardzo wyrównana, więc trudno przewidzieć ostateczny wynik wyborów.

Harris ma nieznaczną przewagę w stanie Wisconsin (50 proc. dla Harris do 47 proc. dla Trumpa), Michigan (49 proc. do 47 proc.) i Pensylwanii (49 proc. do 48 proc.). W pozostałych stanach niezdecydowanych: Newadzie, Georgii, Karolinie Północnej oraz Arizonie, na Harris i Trumpa zagłosować chce po 48 proc. wyborców.

New York Times podkreśla w swojej analizie, że Kamali Harris udało się utrzymać przewagę w gronie wyborców pozyskanych na skutek zmiany kandydata (urzędujący prezydent Joe Biden, który miał ubiegać się o reelekcję, ogłosił swoją rezygnację) – chodzi o kobiety, młodych oraz społeczność latynoską. Poparcie Trumpa odzyskuje stabilność po chwilowym wstrząsie spowodowanym nagłą zmianą w kampanii.

Wyborcy chcą zmiany

Z badania New York Times i Sienna College wynika też, że aż 60 proc. wyborców oczekuje, że następna prezydentura będzie wyraźną zmianą wobec prezydentury Joe Bidena. Dzwonkiem alarmowym dla Demokratów powinno być też to, że w oczach aż 47 proc. wyborców Kamala Harris wydaje się być „zbyt liberalna”, podczas gdy o zbytni konserwatyzm Trumpa oskarża tylko 32 proc. wyborców.

Więcej wyborców jest zdania, że Kamala Harris jest bardziej kompetentna niż Donald Trump w sprawach dotyczących ochrony demokracji (45 proc. wskazuje na kompetencje Trumpa w tym zakresie, a 50 proc. na kompetencje Harris) czy regulowania kwestii aborcji (odpowiednio 54 proc. do 39 proc.). Trump uchodzi za tego, który lepiej poradzi sobie z ekonomią (55 proc. wskazań na Trumpa i 42 proc. na Harris) oraz imigracją (53 proc. do 43 proc.).

Te przekonania mogą jeszcze ulec modyfikacji. Kluczowym wydarzeniem może być jutrzejsza debata wyborcza na antenie telewizji ABC. W Polsce będzie można ją oglądać na antenie TVN24 BiS w środę o 3 w nocy. Powtórki zaplanowano na 9 i 14:30.

W poniedziałek 26 sierpnia w rozmowie z Radiem Maryja prezes PiS Jarosław Kaczyński wskazał przymioty, którymi ma się charakteryzować kandydat na prezydenta, którego wystawi PiS.

„Musi być młody, wysoki, okazały, przystojny. Wyborcy te wymogi wizerunkowe stawiają wysoko. Musi mieć rodzinę. Musi znać bardzo dobrze język angielski. Najlepiej jakby znał dwa języki” – powiedział lider PiS.

Wirtualna Polska zamówiła sondaż, w którym zapytano, który z polityków PiS najlepiej spełnia te wymagania. Ankietowani mogli wybrać spośród ośmiu nazwisk. Byli to: Mateusz Morawiecki, Mariusz Błaszczak, Piotr Müller, Zbigniew Bogucki, Karol Nawrocki, Tobiasz Bocheński, Dominik Tarczyński oraz Przemysław Czarnek.

„Żaden z wymienionych”

Co ciekawe, najwięcej respondentów – 43 proc. – uznało, że żaden z wymienionych kandydatów nie spełnia tego kryterium. Aż 20 proc. pytanych nie miało na ten temat zdania.

Największą liczbę wskazań zebrał były premier Mateusz Morawiecki – na jego kandydaturę wskazało 10,2 proc. wyborców. Morawieckiemu nie można odmówić tego, że jest wysoki i ma rodzinę.

Na drugim miejscu uplasował się były minister obrony narodowej w rządzie PiS Mariusz Błaszczak. Na niego wskazało 9,8 proc. badanych.

Podium z wynikiem 6,9 proc. zamyka były minister edukacji Przemysław Czarnek, który w toku pracy ministerialnej zasłynął wieloma błyskotliwymi wypowiedziami o małżeństwie i rodzinie. Np. zdaniem Czarnka, kobiety są przez Boga powołane do tego, by rodzić dzieci, a „rodzic to ten, co zradza potomstwo, zrodzić potomstwo może tylko kobieta z mężczyzną, to są oczywiste sprawy, znane ludziom od miliardów lat” – tak mówił dwa lata temu na antenie TVP Info.

Dalej w rankingu, ze wskazaniami rzędu 2-3 proc., uplasowali się były kandydat na prezydenta Warszawy Tomasz Bocheński (3 proc. wskazań), europoseł Dominik Tarczyński (2,7 proc.), prezes IPN Karol Nawrocki (2,6 proc.), wojewoda zachodniopomorski Zbigniew Bogucki (1,1 proc.) oraz były rzecznik rządu Piotr Muller (0,8 proc.).

Na kogo stawiają wyborcy PiS?

Wp.pl sprawdziła też, jak kształtują się wyniki, jeśli wziąć pod uwagę tylko odpowiedzi wyborców deklarujących poparcie dla Prawa i Sprawiedliwości. W tej grupie na pierwszym miejscu z poparciem na poziomie 29 proc. plasuje się Mariusz Błaszczak. Błaszczak jest też faworytem prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. Kaczyński mówił o tym na antenie Radia Maryja.

„Pan przewodniczący [Mariusz Błaszczak] jest u nas od politycznego dzieciństwa, od młodzieżówki, przez całe ponad 30 lat dziejów naszej partii. W polityce samorządowej pełnił różne funkcje, był w rządzie jako wicepremier i minister obrony. Ma doświadczenie partyjne — był szefem klubu parlamentarnego (…)” – mówił Kaczyński w rozmowie z Radiem Maryja. „To prawda, ja proponuję takie rozwiązanie. Bardzo bym się cieszył, gdyby to był Mariusz Błaszczak, ponieważ cenię go i lubię (…) Uważam, że byłaby to najrozsądniejsza decyzja, jaką kongres partii może podjąć, ale to już jest w gestii kongresu — dodał prezes PiS.

Drugie miejsce wśród wyborców PiS zajął Mateusz Morawiecki, którego wskazało 21 proc. ankietowanych. Pozytywnie o kandydaturze byłego premiera wypowiadała się m.in. europosłanka Beata Szydło. Zdaniem Kaczyńskiego jednak, Morawiecki nie jest dobrym kandydatem, bo „nie wzbudza zaufania we wszystkich po prawej stronie”. Poparcie dla niego wykluczyła m.in. Suwerenna Polska.

Podium zamyka Przemysław Czarnek, którego wskazało 11 proc. wyborców PiS. To jego kandydaturę popierać mają m.in. ziobryści.

Cierpi nie tylko Wisła w stolicy. Także 8 września poziomy wody poniżej minimum okresowego odnotowano także w 17 innych stacjach hydrologicznych IMGW, między innymi na Wiśle w Kępie Polskiej (w połowie biegu rzeki między Wyszogrodem a Płockiem), na Narwi w Łomży, Biebrzy w Sztabinie (powiat augustowski) czy Warcie w Burzeninie (powiat sieradzki). Dla porównania — trzy dni wcześniej wskazań poniżej minimum okresowego było o połowę mniej.

Sezonowe wahania poziomu wód podziemnych i powierzchniowych spowodowane rosnącą temperaturą i zmianami charakteru opadów to symptomy kryzysu klimatycznego. W Polsce w ciągu ostatnich lat średnia temperatura wzrosła o 1°C, przesuwając nasze normalnie kapryśne lato w stronę suchego lata kontynentalnego.

Poziom wody w rzekach jest odzwierciedleniem ilości i intensywności opadów. Jeśli pada rzadko, a deszcze są bardzo intensywne – nie ma wody, która powoli wsiąknęłaby w glebę i tą drogą zasiliła rzeki (wbrew pozorom spływ powierzchniowy jest dla poziomu wód w rzekach mniej istotny). Gwałtowne ulewy tylko na krótko podnoszą poziom wody w rzekach, a główne źródła je zasilające – czyli wody podziemne – pozostają zubożone przez brak regularnych długich opadów o niskiej intensywności oraz uszczelnianie powierzchni głównie w miastach.

Niski poziom wód podziemnych i rzek to problem naszej przyrody — wiele mniejszych rzek całkowicie lub częściowo wyschło tego lata (lub nawet wcześniej na wiosnę), jak chociażby podwarszawskie Mała i Utrata. To także problem sektorów gospodarki korzystających z wód powierzchniowych i podziemnych, jak elektroenergetyka i rolnictwo.

Według obowiązujących aktualnie ostrzeżeń IMGW susza hydrologiczna obejmuje praktycznie całą Polskę północno-wschodnią, a także spore części Lubelszczyzny, Podkarpacia, okolic Chełma i Tarnowa. Ostrzeżenia wydano także dla pasa ciągnącego się od Radomia po Górny Śląsk, a także dla okolic Płocka, Włocławka, Poznania i Szczecina. Od wiosny w całej Polsce mnożą się apele lub wręcz zakazy dotyczące korzystania z wody.

Odpowiedzią na coraz dotkliwszy brak wody powinno być jak najszersze jej retencjonowanie dzięki renaturyzacji rzek, zaniechanie osuszania terenów podmokłych, zapobieganie niszczeniu bobrzych tam i rozbetonowywanie miast.

Nadchodzące dni mają przynieść długo wyczekiwane ochłodzenie i opady, a wraz z nimi szansę na powolną odbudowę zasobów płytszych wód podziemnych. Chłodny i deszczowy front wejdzie do Polski od zachodu, przynosząc spadek temperatury nawet o ok. 10°C oraz miejscowo ulewne deszcze.