Dzień na żywo. MTK wydał nakaz aresztowania premiera Izraela i szefa Hamasu. Rosja użyła międzykontynentalny pocisk balistyczny przeciw Ukrainie

Co się wydarzyło?

Philippe Lazzarini, szef UNRWA, agendy ONZ ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie, opublikował na platformie X dramatyczny wpis, w którym informuje o warunkach humanitarnych w północnej części Strefy Gazy. Ten obszar od niemal trzech tygodni jest nieprzerwanie bombardowany przez izraelskie siły.

Pracownicy terenowi agendy ONZ zgłaszają niedobory wody, żywności i opieki medycznej. „Na całym terytorium czuć zapach śmierci” – napisał Lazzarini. Martwe ciała leżą na drogach lub pod gruzami zawalonych budynków. „Misje mające na celu usunięcie ciał lub zapewnienie pomocy humanitarnej są odrzucane. W północnej Gazie ludzie czekają tylko na śmierć. Czują się opuszczeni, zrozpaczeni i samotni. Żyją z godziny na godzinę, bojąc się śmierci w każdej sekundzie” – napisał szef UNRWA na platformie X. Za absolutnie minimum Lazzarini uznał konieczność zawieszenia bombardowań na kilkanaście godzin, tak by umożliwić palestyńskim rodzinom skuteczną ewakuację.

Jak podają palestyńskie służby medyczne, w izraelskich bombardowaniach północnej części Strefy Gazy zginęło w ostatnich 17 dniach co najmniej 640 Palestyńczyków.

Z wizytą w Izraelu przebywa dziś, we wtorek 22 października 2024, szef dyplomacji USA Antony Blinken. Amerykanie chcą przekonać Izrael do wznowienia negocjacji ws. rozejmu w Gazie. Na agendzie jest też próba dyplomatycznego rozwiązania konfliktu z Hezbollahem oraz ewentualna odpowiedź Izraela na atak Iranu. To jedenasta wizyta Blinkena w Izraelu w ostatnim roku. We wtorek, tuż przed przylotem amerykańskiej dyplomacji, syreny alarmowe zawyły m.in. Tel Awiwie. Hezbollah wystrzelił w kierunku Izraela w sumie 20 rakiet — wszystkie udało się przechwycić. Izraelska armia nie przestaje atakować cele w Libanie. W poniedziałek wieczorem bomby spadły w pobliżu szpitala uniwersyteckiego im. Rafika Haririego w Bejrucie – największej placówki medycznej w Libanie. W wyniku ataku zginęła czwórka cywili, w tym jedno dziecko.

Jaki jest kontekst?

Izrael walczy obecnie na trzech frontach: z Hamasem w Palestynie, Hezbollahem w Libanie oraz przygotowuje się do uderzenia odwetowego za październikowy atak rakietowy Iranu. W ostatnich tygodniach światowe media najwięcej uwagi poświęcały inwazji na południowy Liban, gdzie liczba ofiar przekroczyła 2 400 osób. Ale izraelska akcja odwetowa wymierzona w Hamas oraz palestyńską ludność cywilną wciąż trwa. Według Hamasu w Gazie zginęło już ponad 42 tys. Palestyńczyków, a niemal 100 tys. zostało rannych. Biuro Wysokiego Komisarza ONZ poinformowało, że ciągłe bombardowania najdalej wysuniętego na północ terytorium oblężonej enklawy, może prowadzić do całkowitego „zniszczenia palestyńskiej ludności”, skazanej na wysiedlenia i śmierć. W regionie najsilniej dotkniętym nalotami wciąż przebywa co najmniej 175 tys. osób. „Ci ludzie znajdują się w absolutnie niewyobrażalnych warunkach” – mówił Al-Jazeerze Sam Rose (UNRWA).

Inne teksty o sytuacji na Bliskim Wschodzie

Co się wydarzyło?

15 października 2024 Naczelny Sąd Administracyjny przyznał rację psychologowi społecznemu prof. Michałowi Bilewiczowi w sporze z prezydentem Andrzejem Dudą, który od 2019 roku blokuje nadanie uczonemu tytułu profesora. NSA oddalił skargę kasacyjną głowy państwa, utrzymując w mocy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Prof. Michał Bilewicz poskarżył się na „przewlekłość postępowania”. Urzędnicy z Kancelarii Prezydenta najpierw twierdzili, że głowę państwa nie obowiązują żadne terminy przy podpisaniu nominacji. Później, składając skargę kasacyjną, podnosili, że prezydent nie jest organem administracyjnym, więc NSA nie jest właściwym sądem do rozpatrywania skargi. Ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny zobowiązał Andrzeja Dudę do rozpatrzenia sprawy prof. Bilewicza w ciągu miesiąca od otrzymania prawomocnego wyroku sądu.

W wypowiedzi dla Polskiej Agencji Prasowej prof. Bilewicz podkreślał, że prezydent nie jest uprawniony do oceny wniosków o nadanie tytułu profesora. Jego rolą jest niezwłoczne podpisanie nominacji. „Mam nadzieję, że wyrok ten uniemożliwi kolejnym głowom państwa arbitralne decydowanie, komu należy się tytuł naukowy – a komu nie. Takie podejście stanowi naruszenie autonomii nauki, to w końcu wyłącznie naukowcy powinni decydować w awansach innych naukowców, bo tylko oni mają do tego niezbędne kompetencje” – komentował prof. Bilewicz.

Mimo że od wyroku minął tydzień, Kancelaria Prezydenta wciąż oficjalnie nie skomentowała sprawy.

Prof. Bilewicz na antenie radia TOK FM potwierdził, że jeśli prezydent podpisze jego nominację, to weźmie udział w oficjalnej ceremonii. „Chciałbym, aby cała sprawa się zakończyła. Niezależnie od mojej oceny samego Andrzeja Dudy, to jest prezydent wybrany przez większość Polaków, więc jego udział w tej ceremonii jest uzasadniony z punktu widzenia jego pozycji i powagi państwa” – mówił.

Jaki jest kontekst?

W Polsce istnieją dwa rodzaje profesorów: uczelniani i tzw. belwederscy. „Profesor” to stanowisko, na które powołuje uczelnia naukowca ze stopniem doktora habilitowanego. „Profesor” to także tytuł naukowy, który nadaje prezydent RP. Jest to zwieńczenie kariery naukowej, ostatni szczebel awansu. Osoby ubiegające się o najwyższe laury w świecie nauki muszą przejść skomplikowaną procedurę, której najważniejszym elementem jest ocena dorobku recenzowanego przez specjalistów. Już w grudniu 2018 roku Centralna Komisja do spraw Stopni i Tytułów (dziś Rada Doskonałości Naukowej) zdecydowała, że zwróci się do prezydenta Andrzeja Dudy z wnioskiem o nadanie Bilewiczowi tytułu profesora. Oficjalna data złożenia pisma to 15 stycznia 2019 roku. Zgodnie z ustawą nadanie tytułu to czysta formalność.

Jak już pisaliśmy, w kompetencjach prezydenta nie leży ocena wniosku. Prezydent nie może także odmówić podpisania postanowienia o nadanie tytułu. Andrzej Duda wrzucił jednak wniosek w sprawie profesury Bilewicza do „zamrażarki”, blokując nominację przez ponad 5 lat. W lakonicznej korespondencji urzędnicy przekonywali, że wszystko procedowane jest zgodnie z przepisami prawa. W sprawie Bilewicza nie pomogły ani interwencje Rzecznika Praw Obywatelskich, ani wyroki sądów w bliźniaczych sprawach (m.in. prof. Waltera Żelaznego).

Choć Kancelaria Prezydenta nigdy nie zajęła w tej sprawie jasnego stanowiska, eksperci wskazywali na polityczne uwarunkowania blokowania profesury. Prof. Michał Bilewicz, rocznik 1980, to doktor habilitowany nauk społecznych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW. Wykłada na Wydziale Psychologii UW. Zajmuje się m.in. badaniem postaw antysemickich w społeczeństwie polskim. Wielokrotnie naraził się rządzącym (oraz narodowej prawicy). Prorządowe media krytykowały go m.in. za wykład o mowie nienawiści wygłoszony w POLIN w marcu 2018 roku — w 50. rocznicę antysemickiej nagonki przeprowadzonej przez władze PRL. Bilewicz mówił wówczas o antysemickim języku propagandy rządu PiS oraz skrajnej prawicy.

Teksty OKO.press o sprawie prof. Bilewicza

Co się wydarzyło?

Krzysztof Brejza był w 2019 roku nielegalnie inwigilowany za pomocą oprogramowania Pegasus. W tym okresie pełnił funkcję szefa sztabu wyborczego Koalicji Obywatelskiej. Jak wynika z danych udostępnionych przez działającą przy Uniwersytecie w Toronto grupę Citizen Lab, do telefonu Brejzy włamywano się 33 razy w okresie od 26 kwietnia 2019 r. do 23 października 2019 r. Pozyskane w ten sposób materiały zostały przekazane TVP, która publikowała zmanipulowane i nielegalnie pozyskane treści. Pierwsza z tych publikacji pojawiła się pod koniec sierpnia 2019 roku.

Poseł PO zeznał, że to właśnie wtedy zorientował się, że jest inwigilowany.

„Pegasus był używany w okresie wyborczym do wpływania na wyniki wyborcze” – zeznawał polityk. „Ostatni strzał odbył się kilka dni po wyborach. Pierwszy strzał był 26 kwietnia, a wybory były 26 maja. To była czysta kampania wyborcza do PE, a potem kontynuowanie w kampanii do parlamentu, gdy szefowałem kampanii KO do Sejmu (...) Służby przeprowadziły wybory parlamentarne w 2019 r. w Polsce” – mówił Krzysztof Brejza w Sejmie.

Polityk opowiadał także, że w czasie kampanii dostawał linki z raportami i analizami z fałszywymi danymi. Telefon wyświetlał te materiały jako pochodzące od współpracowników sztabu, choć osoby te nie wysyłały ich, ani nie miały na ten temat wiedzy.

Krzysztof Brejza twierdzi, że powodem inwigilowania go był nie tylko fakt jego zaangażowania w kampanię.

„Byłem osobą, która ujawniała w tym okresie szereg afer władzy PiS, chociażby z głośną aferą lewych nagród w rządzi PiS, które doprowadziły w ciągu miesiąca o 10, 12 punktów procentowych tego ugrupowania” – mówił. „Drugim wektorem była osobista niechęć do mnie ze strony Jarosława Kaczyńskiego, ponieważ z jednej strony podważałem, ujawniałem, jego rzekomy antykomunizm. Z drugiej strony ujawniałem jak jego środowisko, jego decyzjami wzbogaciło się na majątku narodowym – mówił dalej europoseł KO”.

„Pierwsza agentka operacyjna prowadziła postępowanie w mojej sprawie chyba przez dwa miesiące i po przejrzeniu mojego telefonu odmówiła udostępniania materiałów, uznając, że nie popełniłem żadnego czynu zabronionego. Została ona wymieniona na bardziej posłuszną agentkę, która materiał udostępniła i kontynuowała nielegalne działania Pegasusem przez kolejne pięć miesięcy – okres kampanii wyborczej. W nagrodę ta pani została zastępcą naczelnika w delegaturze bydgoskiego CBA” – zeznawał Krzysztof Brejza.

W styczniu 2022 roku po wybuchu afery Pegasusa dwójka pracowników CBA, którzy pracowali nad sprawą, Jarosław Szmyt i Zuzanna Mrozowska, dostali posady w PKN Orlen.

„Szmyt został szefem biura analiz i fuzji, za bardzo dobrą gratyfikację finansową (...) Po kilku miesiącach pani Zuzanna Mrozowska przeszła też do Orlenu i została w tej samej jednostce jego zastępczynią. Widzę ścisły związek, korelację w postaci nagradzania ludzi, którzy uczestniczyli w tej brudnej prowokacji, etatami w PKN Orlen" – mówił polityk.

Z relacji polityka wynika, że awansowani byli także prokuratorzy, którzy pracowali nad sprawą.

Jaki jest kontekst?

Oficjalnym powodem zastosowania wobec Krzysztof Brejzy kontroli operacyjnej w 2019 roku było śledztwo dotyczące wyłudzeń w Urzędzie Miasta w Inowrocławiu, gdzie prezydentem był ojciec polityka, Ryszard Brejza. Oskarżonych w sprawie jest 16 osób w tym urzędniczka, która zaczęła w zeznaniach ze sprawą łączyć Krzysztofa Brejzę. Kobieta w późniejszym czasie wycofała się z większości twierdzeń na temat udziału rodziny Brejzów w aferze, ale na podstawie składanych przez nią na początku wyjaśnień CBA wystosowało wniosek o kontrolę.

Pozyskane w ten sposób materiały zostały przekazane TVP, która na ich podstawie zaczęła publikować materiały oskarżające Brejzę o zorganizowanie grupy hejterskiej w inowrocławskim urzędzie. TVP pod koniec 2023 roku przegrała proces z Krzysztofą Brejzę. Wyrok jest już prawomocny. Telewizja musiała przeprosić polityka za to, że przypisano mu „wypowiedzi niepochodzące od niego, lecz do niego kierowane (zamieniono nadawców z adresatem wiadomości)” oraz za to, że „skompilowano różne wypowiedzi Krzysztofa Brejzy kierowane do różnych osób i przedstawiono to jako jedną spójną wypowiedź kierowaną w jednym czasie do rzekomej jednej grupy osób”.

W styczniu 2024 roku za zniesławienie Krzysztofa Brejzy został w pierwszej instancji skazany także Samuel Pereira.

Pełna nazwa Komisji ds Pegasusa to „Komisja Śledcza do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r.”.

Komisja działa od stycznia 2024 roku. Jej przewodniczącą jest Magdalena Sroka z klubu Trzecia Droga-PSL. W prezydium zasiadają także politycy Polski 2050, KO, Konfederacji i Lewicy.

Do tej pory Komisja przesłuchała między innymi urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości i NIK, Krzysztof Kwiatkowskiego, Michała Wosia, Jarosława Kaczyńskiego, Dorotę Brejzę. Pomimo wystosowania wezwań do stawiennictwa nie udało się jeszcze przesłuchać Zbigniewa Ziobry, byłego szefa ABW Piotra Pogonowskiego i byłego szefa CBA Ernesta Bejdy. W stosunku do Pogonowskiego i Bejdy Komisja wystąpiła z wnioskiem do Sądu Okręgowego o doprowadzenie. Zbigniew Ziobro stoi na stanowisku, że na przesłuchanie nie pozwala mu stan zdrowia. Dzień po tym, jak nie stawił się na posiedzenie Komisji, składał jednak zeznania w prokuraturze w prywatnej sprawie.

Zarówno Ziobro, Pogonowski, jak i Bejda powołują się także na wyrok Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej, w którym stwierdzono, że Komisja ds Pegasusa jest niezgodna z Konstytucją. TK w obecnej formie jest jednak bojkotowany przez większość rządzącą, a jego orzeczenia nie są publikowane.

Teksty OKO.press o aferze Pegasusa

Co się wydarzyło?

Zarząd Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz Konsultant krajowy ds. psychiatrii opublikowali „wytyczne dla lekarzy psychiatrów, dotyczące wydawania orzeczenia stwierdzającego zagrożenia dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej jako przesłanki legalnego przerwania ciąży”.

Czytamy w nim, że ustawodawca nie zawęził przesłanki leczniczej jedynie do zdrowia fizycznego, zatem należy przyjąć, że dotyczy ona także zdrowia psychicznego. Zagrożenie zdrowia nie musi być także bezpośrednie, co oznacza, że nie jest konieczne, by urzeczywistniło się ono w najbliższym czasie, ani nie musi być też nieuniknione.

„Niebezpieczeństwo to wystąpi, gdy ciąża była przyczyną powstania danej jednostki chorobowej, bądź też, gdy kobieta ciężarna chorowała już wcześniej, ale wskutek ciąży stan chorobowy się pogłębił. Należy uwzględnić, że nie da się z całą pewnością stwierdzić związku przyczynowo skutkowego z ciążą, gdyż zaburzenia psychiczne (zwłaszcza te ciężkie, np. psychotyczne) mają wieloczynnikową etiologię” – czytamy w opinii.

Autorzy zaznaczają jednak, że zagrożenie wystąpieniem negatywnych skutków musi być wyższe niż normalne ryzyko związane z przebiegiem ciąży i porodu.

„Przerwanie ciąży będzie dozwolone, jeśli jest adekwatnym środkiem do zażegnania zdiagnozowanego zagrożenia. Zabieg ten powinien rokować pozytywnie w aspekcie usunięcia niebezpieczeństwa dla zdrowia psychicznego kobiety ciężarnej. Tylko wtedy bowiem może usprawiedliwiać pozbawienie życia dziecka poczętego. Lekarz psychiatra przed wydaniem stosownego zaświadczenia powinien rozważyć ten aspekt” – precyzują autorzy.

Według rekomendacji w orzeczeniu lekarz psychiatra powinien zatem wskazać:

• czy rozpoznaje jednostkę chorobową związaną z ciążą, która może zagrażać zdrowiu psychicznemu kobiety
• czy rozpoznane zaburzenie stanowi zagrożenie na tyle istotne, że może uzasadniać przerwanie ciąży
• czy wykonanie zabiegu wystarczająco zniweluje lub zażegna to zagrożenie.

Lekarz wydający orzeczenie występuje tylko w kategorii eksperta, który informuje na temat zagrożeń i możliwości. Ostateczną decyzję podejmuje kobieta oraz lekarz przeprowadzający zabieg, który oceni ewentualne przeciwwskazania zdrowotne i zagrożenia dla kobiety ciężarnej, które są związane z terminacją ciąży. W stanowisku czytamy, że psychiatra nie tylko ma pacjentce wskazać zagrożenia dla zdrowia psychicznego związane z ciążą, ale także psychiczne „konsekwencje powstałe na skutek przerwania ciąży”.

Autorzy rekomendacji piszą także, że jeśli lekarze nie chcą się narażać na zarzut niedochowania należytej staranności, orzeczenie powinno być poprzedzone osobistym badaniem pacjentki, a nie po teleporadzie.

„Brak rozpoznania zaburzenia psychicznego nie jest tożsamy ze zdrowiem psychicznym. Rozpoznania zaliczane do zaburzeń psychicznych, którym zwyczajowo przypisuje się mniejsze znaczenie, mogą okazać się przesłanką przemawiającą za zagrożeniem zdrowia lub życia. Znaczenie ma nie tylko diagnoza, ale także dotychczasowy przebieg leczenia, efekty terapeutyczne, współpraca pacjentki w leczeniu, dynamika i utrzymywanie się objawów” – zaznaczają lekarze.

Jaki jest kontekst?

Publikacja wytycznych stworzonych przez Zarząd Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz Konsultanta krajowego ds. psychiatrii jest odpowiedzią na opublikowanie w sierpniu 2024 roku przez rząd wytycznych w sprawie aborcji dla szpitali oraz prokuratury. Jak wyjaśniali przedstawiciele rządu, celem ich publikacji miało być zapewnienie bezpieczeństwa kobiet w ciąży, a także bezpieczeństwa prawnego lekarzy wykonujących aborcje. W wytycznych wskazano m.in. że do procedury przerwania ciąży powinno wystarczyć jedno orzeczenie lekarza, które stwierdza istnienie przesłanki zagrożenia zdrowia kobiety. I potwierdzono tam dominującą w środowisku prawniczym interpretację, że zaświadczenie takie może być wystawione przez lekarza psychiatrę, ponieważ przesłanka „zdrowia” art. 4a ustawy o planowaniu rodziny dotyczy także zdrowia psychicznego.

„Było wiele zapytań ze środowiska, wiele obaw i wątpliwości. Chodzi o to, by lekarz postąpił bezpiecznie dla siebie” – wyjaśniał prof. Piotr Gałecki, konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii.

Teksty OKO.press o aborcji

Co się wydarzyło?

Politycy i polityczki Polskiego Stronnictwa Ludowego sygnalizują, że projekt o związkach partnerskich, który pojawił się w piątek na stronie Rządowego Centrum Legislacji, nie znajdzie poparcia ich partii.

„Ustawa, która pojawiła się na stronach RCLu nie jest ustawą rządową. To jest ustawa, którą zgłosiła pani minister Kotula i obwieściła niezgodnie z prawdą, że jest to ustawa rządowa. Ta ustawa pojawiła się bez uzgodnień koalicyjnych” – napisał w weekend na Twitterze (X) wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski.

W poniedziałek rano gościem TVP Info był poseł Marek Sawicki.

„Ja czekam na projekt rządowy, bo na razie to jest projekt pani minister Kotuli, który będzie miał normalny cykl uzgodnień międzyresortowych i także społecznych. I po tych uzgodnieniach, jak wróci na Radę Ministrów i Rada Ministrów go przyjmie, to być może w takim zakresie, jak niedawno jeden z projektów, gdzie czterech ministrów zgłosiło zdanie odrębne” – zapowiedział poseł.

Uwaga dotyczy przyjęcia w ubiegłym tygodniu przez rząd strategii migracyjnej, wobec której zdania odrębne złożyli ministrowie i ministry Lewicy. Strategia jest jednak dokumentem kierunkowym, rząd nie przygotował, ani nie przyjął jeszcze ustaw, które mają ją realizować.

Marek Sawicki był pytany także o zarzuty PSL-u wobec ustawy opublikowanej w RCL. Poseł stwierdził, że oprócz kilku różnic (chodzi m.in. o brak przysposobienia dzieci) projekt „jest tak naprawdę związkiem małżeńskim”.

"Ten projekt jest projektem niekonstytucyjnym, bo w Konstytucji mamy małżeństwo, a nie związki partnerskie. Jak pytam autorów tych projektów (...) to tam chodzi o to, że trzeba dać jakąś formułę zawarcia związku partnerskiego jako małżeńskiego na próbę, bo ludzie nie chcą zawierać małżeństw. Więc dajmy im szansę zawrzeć związek na próbę.

Drugie, pytam się, ale po co ten związek na próbę? No bo wtedy łatwiej jest o rozwód. Więc ja jestem ciekawy, kiedy wszystkie elementy małżeństwa zostaną wpisane poza tymi dwoma, które pan wymienił na początku do związku partnerskiego, czy rozejście będzie wiązało się z rozwodem, czy tylko deklaracją woli dwóch stron, a co z podziałem majątku, a co z odpowiedzialnością za dzieci, czy to już nie będzie podlegało, że tak powiem, normalnej rozprawie rozwodowej. To są wszystko sprawy, które stawiają ogromne znaki zapytania" – dodawał.

Marek Sawicki przypominał, że w PSL nie ma dyscypliny w głosowaniach nad sprawami „dotyczącymi spraw światopoglądowych”. Zapowiedział, że osobiście zagłosuje przeciw takiej ustawie.

PSL pokaże swój projekt

W poniedziałek w rozmowie z Wirtualną Polską głos w sprawie ustawy zabrała także wiceszefowa PSL Urszula Pasławska.

„Projekt de facto zrównuje związek partnerski z małżeństwem. Mi osobiście się to podoba, natomiast nie sądzę, aby taka rewolucja obyczajowa dzisiaj miała szansę na to, aby zostać wdrożoną" – oceniła.

Posłanka wymieniła, że zarzutem ze strony polityków PSL są między innymi przepisy mówiące, że związek zawierany będzie w Urzędzie Stanu Cywilnego oraz kwestie dotyczące pieczy. Stwierdziła także, że ludowcy „nie znali projektu aż do momentu, w którym został pokazany, czyli w piątek”.

Prowadzący rozmowę zwrócił uwagę, że Katarzyna Kotula twierdziła, że przekazała projekt na przełomie maja i czerwca. Dopytał więc, czy to prawda.

„Nie, to nie jest prawda. Rozmawiałyśmy o tym... To znaczy, diabeł tkwi w szczegółach. Rozmawiałyśmy o tym w lipcu i pani minister Kotula pokazała i przekazała mi projekt z prośbą, aby tego projektu nie przekazywać dalej, ponieważ to jej własność intelektualna. I ja tę prośbę uszanowałam" – odpowiedziała Urszula Pasławska.

Wiceszefowa PSL zapowiedziała także, że kończy prace nad własnym projektem — o osobie najbliższej, który ma być alternatywą dla projektu ministry Katarzyny Kotuli.

Jaki jest kontekst?

W piątek 18 października 2024 na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy wprowadzającej rejestrowane związki partnerskie. Ministra ds. równości Katarzyna Kotula (Nowa Lewica) poinformowała, że został skierowany do konsultacji społecznych i międzyresortowych.

Ustawa wprowadzająca ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich zawiera m.in.:

• uregulowania dotyczące opieki zdrowotnej,
• zabezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego,
• pomocy społecznej,
• dziedziczenia,
• podatków,

Osoby zawierające związek będą mogły przyjąć nazwisko jednej z tych osób. Ustawa umożliwia pieczę zastępczą nad dzieckiem osób pozostających w związku partnerskim. Ma także umożliwić dostęp do informacji medycznej i wspólność majątkową, która jest deklaratywna, a nie automatyczna, jak w przypadku małżeństwa.

Wprowadzenie związków partnerskich było zobowiązaniem wyborczym Koalicji Obywatelskiej i Lewicy. Również Polska 2050 Szymona Hołowni była za uregulowaniem statusu osób pozostających w związkach nieformalnych, w tym jednopłciowych. Dotychczas niektórym zapisom ustawy sprzeciwiał się koalicyjny PSL. Jedną z tych kwestii było przysposobienie dzieci, które znalazło się w pierwotnych założeniach projektu ustawy, które były przedstawione opinii publicznej w marcu 2024 roku. Podobne uwagi były wysuwane w stosunku do ceremonii w Urzędzie Stanu Cywilnego.

W związku z tymi zarzutami projekt, który opublikowano 18 października, nie zawiera przepisów dotyczących przysposobienia, a zawarcie związku z USC ma być jedynie czynnością formalną, w której uczestniczyć będą dwie osoby. Politycy i polityczki Lewicy, a także Koalicji Obywatelskiej utrzymują, że ustawa ma status rządowy.

Teksty OKO.press o związkach partnerskich