Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

W środę (17 lipca 2024) Joe Biden miał wystąpić na wiecu w Las Vegas. Przemówienie zostało jednak odwołane. Jak poinformowała sekretarz prasowa Białego Domu Karine Jean-Pierre, prezydent uzyskał pozytywny wynik testu na koronawirusa.

„Dzisiaj rano, po swoim pierwszym wydarzeniu w Las Vegas, prezydent Biden uzyskał pozytywny wynik testu na obecność COVID-19. Jest w pełni zaszczepiony dawką przypominającą, a objawy choroby są łagodne. Wróci do Delaware, gdzie będzie się izolował i w tym czasie będzie nadal w pełni wykonywać wszystkie swoje obowiązki” – powiedziała Jean-Pierre.

Z Las Vegas Joe Biden udał się prosto do swojego wakacyjnego domu w nadmorskim kurorcie Rehoboth Beach w Delaware, gdzie podda się izolacji. Wchodząc na pokład Air Force One, powiedział reporterom „Dobrze, czuję się dobrze”, ale jak podkreślają dziennikarze, wspinał się po schodach prowadzących do samolotu powoli, trzymając się mocno poręczy i zatrzymując się co kilka kroków.

Kampania Bidena na zakręcie

Biały Dom nie poinformował, jak długo potrwa izolacja prezydenta. Joe Biden przerywa jednak kampanię w trudnym dla siebie momencie. Już od kilku miesięcy słychać sugestie, także z kręgu samych Demokratów, że urzędujący prezydent powinien zrezygnować z walki o reelekcję. Naciski wzmogły się po czerwcowej debacie z Donaldem Trumpem. Zdaniem wszystkich ekspertów Biden wyraźnie przegrał to starcie.

“Słaby występ Bidena podczas debaty — wydawał się niepewny, gubił wątki, mylił liczby i zastygał w pół zdania — wywołał konsternację wśród polityków i publicystów. Amerykańskie media zaczęły pisać o panice, która ogarnęła Demokratów” – relacjonowała na łamach OKO.press Natalia Sawka:

Sytuacja Bidena skomplikowała się jeszcze bardziej po sobotnim nieudanym zamachu na Donalda Trumpa. “Trump był i pozostaje zdecydowanym liderem w wyścigu po fotel prezydencki. Ostatnie wydarzenia po prostu umacniają go na tej pozycji” – komentował na łamach OKO.press Tomasz Markiewka:

Oto najważniejsze wydarzenia środy, 17 lipca:

Co z immunitetem Romanowskiego?

W środę rano Prokurator Krajowy Dariusz Korneluk tłumaczył, jak doszło do uwolnienia Marcina Romanowskiego, byłego wiceministra sprawiedliwości. Warszawski sąd rejonowy późnym wieczorem we wtorek 16 lipca odrzucił wniosek o tymczasowe aresztowanie Romanowskiego w związku z aferą Funduszu Sprawiedliwości. . Powodem była przede wszystkim kwestia „drugiego immunitetu” Romanowskiego wynikającego z zasiadania w ZPRE, który to immunitet zdaniem obrońcy byłego wiceministra wciąż gwarantuje mu nietykalność.Wcześniej Romanowski usłyszał zarzuty popełnienia 11 przestępstw – w tym brania udziału w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu, a w szczególności poprzez przekraczanie uprawnień, niedopełnianie obowiązków oraz poświadczanie nieprawdy w dokumentach, wyrządzanie szkody w wielkich rozmiarach w mieniu Skarbu Państwa. Jeszcze wcześniej – w piątek 12 lipca Sejm uchylił jego immunitet parlamentarny. W poniedziałek 15 lipca Romanowski został natomiast zatrzymany przez Agencję Bezpieczeństwa.

„Szanujemy decyzję sądu, co do odmowy tymczasowego zatrzymania posła Romanowskiego w ramach śledztwa dotyczącego środków z Funduszu Sprawiedliwości. Nie zapoznaliśmy się jeszcze z pisemnym uzasadnieniem postanowienia sądu. W zależności od argumentów zastosowanych w uzasadnieniu podejmiemy decyzję co do dalszych kroków” – mówił na porannej konferencji prasowej prokurator Korneluk

W środę po południu na konferencji wystąpił minister sprawiedliwości i prokurator generalny. Adam Bodnar powiedział, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że prokuratura zaskarży decyzję sądu. Bodnar na dzisiejszej konferencji nie odpowiedział jednoznacznie na pytanie, czy w przyszłości w oparciu o te same zarzuty będzie można dokonać ponownego zatrzymania i aresztowania Romanowskiego. Zamiast wskazywał, że dalsze losy tej sprawy będą zależeć od tego, czy sąd II instancji uwzględni skargę prokuratury wobec odmowy aresztowania byłego wiceministra i od tego, jak do obecnej sytuacji ustosunkuje się prezydium Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Według Bodnara możliwe jest i to, że prokuratura złoży do ZPRE wniosek o uchylenie immunitetu Romanowskiego. Minister stwierdził też, że liczy się z tym, że zostałby on rozpatrzony dopiero we wrześniu, czyli na najbliższym posiedzeniu ZPRE.

Dworczyk też może stracić immunitet

Na środowej konferencji prasowej Adam Bodnar zapowiedział też, że prokuratura wystąpi najprawdopodobniej do Parlamentu Europejskiego z wnioskiem o uchylenie immunitetu Michała Dworczyka. Były minister i przyboczny Mateusza Morawieckiego został posłem do PE w ostatnich wyborach.

Czarnecki nie ma już immunitetu, więc go nie straci

Prokuratura Okręgowa w Zamościu wezwała na przesłuchanie w charakterze podejrzanego byłego europosła PiS Ryszarda Czarneckiego. Miał on podać dwa adresy zamieszkania w Jaśle, kiedy mieszkał w Warszawie i kłamać w sprawie podróży służbowych wyłudzając tzw „kilometrówki”. Czarnecki jest też obiektem zainteresowania prokuratury w innej sprawie – dotyczącej wyłudzania pieniędzy na wynagrodzenia dla swych asystentów. Prokuratura Okręgowa w Warszawie wznowiła dziś śledztwo w tej sprawie.

14 prezesów i wiceprezesów sądów odwołanych

Adam Bodnar odwołał dziś prezes i czworo wiceprezesów Sądu Okręgowego w Warszawie (to największy sąd w Polsce) a także prezesów i wiceprezesów łącznie pięciu sądów rejonowych – w Warszawie (3), Pruszkowie i Grodzisku Mazowieckim. Byli to nominaci Zbigniewa Ziobry aktywnie współdziałający z działającą nielegalnie KRS.

Według zarysu proponowanej ustawy przyjęta w lipcu 2023 roku specustawa “koncentruje się na kwestiach inwestycyjnych, pomijając kluczowy cel — możliwość samooczyszczania się rzeki”.

Przesłankami do zmiany specustawy jest utrzymujący się zły stan wód Odry ze “znacznie podwyższonymi wartościami parametrów biologicznych i fizykochemicznych, które odbiegają od naturalnych norm. Nie można twierdzić, że katastrofa minęła, gdyż jej przyczyny i skutki są wciąż widoczne”.

“Zły stan rzeki wynika z masy oczyszczonych i nieoczyszczonych ścieków zrzucanych bezpośrednio do Odry oraz braku skutecznego samooczyszczania się rzeki” – pisze ministerstwo.

Zmiany obejmą rezygnację z zaplanowanych w specustawie inwestycji budowlanych na rzecz działań renaturyzacyjnych.

Przypomnijmy, że specustawa wymienia ok. 150 inwestycji, jakie poprzedni rząd zamierzał przeprowadzić na Odrze, m.in. budowę stopni wodnych. Według ustawy na większość z tych inwestycji Wody Polskie mogłyby uzyskać dotacje z budżetu państwa, a sam proces inwestycyjny miał zostać uproszczony.

“Zawarcie w treści [specustawy] kazuistycznego katalogu inwestycji o charakterze budowlanym zlokalizowanych na ciekach wodnych na obszarze dorzecza Odry powiązane z przepisem dającym możliwość otrzymania dotacji z budżetu państwa nie zapewnia skutecznego przeciwdziałania utrzymującemu się zanieczyszczeniu wód rzeki Odry” – uważa ministerstwo.

Najważniejsze samooczyszczanie Odry

Ministerstwo argumentuje, że proponowane inwestycje przyniosłyby efekty po zbyt długim czasie oraz są “niedostosowane” do możliwości samooczyszczania się Odry.

Tymczasem — według ministerstwa — najważniejsze jest wyeliminowanie zanieczyszczeń, które były główną przyczyną katastrofy latem 2022 roku. By to osiągnąć, zmieniona ustawa ma skoncentrować się zapewnieniu typowych prac utrzymaniowych z katalogu Ustawy prawo wodne, ale także na “działaniach o charakterze renaturyzacyjnym, których celem będzie zwiększenie potencjału wód zlewni Odry do samooczyszczania, stabilizacji odpływu oraz poprawy stanu ekologicznego”.

Ministerstwo chce także “rewitalizować i odtwarzać starorzecza”, odsunąć wały przeciwpowodziowe od brzegów rzeki i w ten sposób powiększyć tereny zalewowe, oraz np. budować “stopnie, zastawki i progi na rowach w celu zatrzymanie wody w rowach na obszarach rolnych i leśnych i spowolnienie odpływu wody ze zlewni”.

Przegląd pozwoleń

W planach jest także cykliczny przegląd pozwoleń wodnoprawnych oraz tzw. pozwoleń zintegrowanych na wprowadzanie ścieków do wód na obszarze zlewni rzeki Odry.

“Celem przeglądu będzie cykliczne zbieranie danych na temat podmiotów, które wprowadzają ścieki do wód lub do ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych oraz danych na temat ilości i jakości tych ścieków, co pozwoli w sprawny sposób kontrolować stan środowiska w dorzeczu rzeki Odry, a także w przypadku naruszeń cofać lub ograniczać obowiązujące pozwolenia” – czytamy w informacji.

Ministerstwo planuje także “odstąpienie od utworzenia Inspekcji Wodnej jako wyodrębnionej formacji na rzecz wzmocnienia potencjału personalnego i finansowego kontroli w gospodarowaniu wodami”. Według założeń formacja taka nie przyczyniłaby się do poprawy stanu Odry, dublując zadania istniejących już Państwowej Straży Rybackiej i Inspekcji Ochrony Środowiska.

Odpowiedzialnym za opracowanie projektu ustawy jest wiceminister Przemysław Koperski.

Minister sprawiedliwości Adam Bodnar przeprowadził serię zmian personalnych w sądach w Warszawie, Pruszkowie i Grodzisku Mazowieckim. Potwierdziły się tym samym informacje opisane przez Mariusza Jałoszewskiego w OKO.press. Szef resortu sprawiedliwości uzyskał niezbędne zgody kolegiów sądów na dymisję już 12 lipca.

Aż 5 dymisji dotyczy Sądu Okręgowego w Warszawie. W tym największym sądzie w Polsce minister sprawiedliwości odwołał prezes sędzię Joannę Przanowską-Tomaszek oraz czworo wiceprezesów: Patrycję Czyżewską, Małgorzatę Kanigowską-Wajs, Radosława Lenarczyka oraz Agnieszkę Sidor-Leszczyńską.

„Przesłanką odwołania Prezesa i Wiceprezesów Sądu Okręgowego w Warszawie jest pominięcie udziału samorządu tworzonego przez ogół sędziów Sądu Okręgowego w Warszawie w ich wyborze na stanowisko prezesa i wiceprezesa sądu. Kolejną przesłanką jest apel podpisany przez 129 sędziów o odwołanie kierownictwa Sadu Okręgowego w Warszawie. W treści apelu podniesiono, że Prezes Sądu Okręgowego nie respektowała orzeczeń sądowych dotyczących przywracania do orzekania zawieszonych sędziów, a sam Sąd Okręgowy w Warszawie jest nieudolnie zarządzany. Ponadto wskazano, iż obecne kierownictwo Sądu nie reprezentuje sędziów orzekających w tym sądzie ani nie zapewnia konstytucyjnych standardów w tym zakresie.” – to uzasadnienie decyzji z komunikatu resortu sprawiedliwości. MS wskazało też, że część odwołanych sędziów podpisywała listy poparcia do bezprawnie działającej KRS lub brała udział w prowadzonych przez nią procedurach konkursowych.

Minister sprawiedliwości odwołał też prezesów i wiceprezesów 5 warszawskich i podwarszawskich sądów rejonowych.

W Sądzie Rejonowym w Grodzisku Mazowieckim: Prezes Iwonę Strączyńską i Wiceprezesa Radosława Kopcia

W Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie: Prezesa Maksymiliana Wesołowskiego

W Sądzie Rejonowym w Pruszkowie: Prezesa Łukasza Kluskę

W Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie: Prezes Joannę Pąsik i Wiceprezesów: Stanisława Gradus – Wojciechowskiego i Żanetę Seliga – Kaczmarek

W Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie: Prezes Annę Jagodzińską- Bajkowską i Wiceprezesa Piotra Sysika.

„W odniesieniu do Prezesów i Wiceprezesów Sądów Rejonowych z okręgu warszawskiego decyzja Ministra Sprawiedliwości o odwołaniu została uzasadniona pominięciem udziału samorządu tworzonego przez ogół sędziów sądów rejonowych w ich wyborze na stanowiska prezesów i wiceprezesów sądów.” – tak uzasadnia ten ruch resort Bodnara.

„Nasza analiza wykazała, że w tej konkretnej sytuacji immunitet byłego wiceministra sprawiedliwości Marcina Romanowskiego wynikający z zasiadania w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy nie obowiązuje” – mówił na konferencji prasowej minister sprawiedliwości i prokurator generalny Adam Bodnar. Według ministra istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że prokuratura zaskarży decyzję sądu, który późnym wieczorem we wtorek 16 lipca odrzucił wniosek o tymczasowe aresztowanie Romanowskiego w związku z aferą Funduszu Sprawiedliwości. Wcześniej Romanowski usłyszał zarzuty popełnienia 11 przestępstw – w tym brania udziału w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu, a w szczególności poprzez przekraczanie uprawnień, niedopełnianie obowiązków oraz poświadczanie nieprawdy w dokumentach, wyrządzanie szkody w wielkich rozmiarach w mieniu Skarbu Państwa. Jeszcze wcześniej – w piątek 12 lipca Sejm uchylił jego immunitet parlamentarny. W poniedziałek 15 lipca Romanowski został natomiast zatrzymany przez Agencję Bezpieczeństwa.

Mimo tego wszystkiego we wtorek 16 lipca sąd odrzucił wniosek o aresztowanie Romanowskiego. Powodem była przede wszystkim kwestia „drugiego immunitetu” Romanowskiego wynikającego z zasiadania w ZPRE, który to immunitet zdaniem obrońcy byłego wiceministra wciąż gwarantuje mu nietykalność.

Bodnar na dzisiejszej konferencji nie odpowiedział jednoznacznie na pytanie, czy w przyszłości w oparciu o te same zarzuty będzie można dokonać ponownego zatrzymania i aresztowania Romanowskiego. Zamiast wskazywał, że dalsze losy tej sprawy będą zależeć od tego, czy sąd II instancji uwzględni skargę prokuratury wobec odmowy aresztowania byłego wiceministra i od tego, jak do obecnej sytuacji ustosunkuje się prezydium Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Według Bodnara możliwe jest i to, że prokuratura złoży do ZPRE wniosek o uchylenie immunitetu Romanowskiego. Minister stwierdził też, że liczy się z tym, że zostałby on rozpatrzony dopiero we wrześniu, czyli na najbliższym posiedzeniu ZPRE.

Zaznaczył, że prokuratorzy zrobią wszystko co w ich mocy, by osoby biorące udział w aferze Funduszu Sprawiedliwości „nie uniknęły odpowiedzialności”.

Podczas środowej konferencji prasowej Adam Bodnar starał się stworzyć wrażenie, że prokuratorzy z Prokuratury Krajowej mają pod kontrolą kryzys, który rozpoczął się po tym, sąd nie zgodził się na aresztowanie Marcina Romanowskiego. Minister podkreślał, że „od stycznia 2024 r. zmagamy się w Polsce z procesem rozliczeń za naruszenia prawa w latach 2015-2023.”

„Jest to proces trudny, skomplikowany, ze względu na skalę wyzwań, liczbę spraw. O wielu sprawach wiemy dzięki zaangażowaniu dziennikarzy śledczych, którzy ujawniali afery i nadużycia, warto docenić też Najwyższą Izbę Kontroli” – mówił Bodnar.

I wymienił 20 afer z okresu rządów PiS, którymi zajmuje się prokuratura. W sprawie części z nich toczy się po kilka oddzielnych postępowań prokuratorskich:

• Sprawa Funduszu Sprawiedliwości
• Sprawa przetrzymywania akt dotyczących o. Zbigniewa Ziobry
• Sprawa wykorzystywania Pegasusa
• Sprawa nadużyć dokonywanych w Orlenie, łącznie 5 postępowań
• Sprawa wyłudzenia środków z NCBiR
• Sprawa „kilometrówek” Ryszarda Czarneckiego
• Sprawa działań podkomisji smoleńskiej
• Sprawa Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych
• Sprawa „Willa Plus”, która dotyczy wydatkowania środków ministerstwa edukacji i nauki
• Sprawa wyborów kopertowych
• Sprawa „skrzynki Dworczyka”
• Sprawa remontu budynku Prokuratury Krajowej przy ul. Postępu 3
• Sprawa afery hejterskiej w wymiarze sprawiedliwości
• Sprawa afery respiratorowej
• Sprawa zakupów środków ochrony indywidualnej w okresie pandemii
• Sprawa afery wizowej
• Sprawa finansowania kampanii wyborczej ze środków Rządowego Centrum Legislacji
• Sprawa Collegium Humanum
• Sprawa nadużyć w Lasach Państwowych
• Sprawa Hermesa, czyli oprogramowania zakupionego po „spaleniu” Pegasusa

„Często sprawach w tych chodzi o marnotrawienie środków publicznych i wydatkowania ich na cele prywatne i polityczne.” – mówił Bodnar

Szerzej minister sprawiedliwości zreferował postępy w sprawie dotyczącej Funduszu Sprawiedliwości. „Od stycznia działa zespół śledczy nr 2 Prokuratury Krajowej, który zajmuje się wieloma wątkami afery Funduszu Sprawiedliwości. Sprawa będzie prowadzona przez kolejne miesiące i zapewne obejmie wiele osób” – mówił Bodnar. „Do tej pory w sprawie FS zarzuty usłyszało 11 osób, jej akta to już 566 tomów”. Minister podkreślał, że sprawa afery FS wydaje się „rozwojowa”.

Bodnar zapowiedział też konkretne działania w innych prowadzonych przez prokuraturę sprawach dotyczących rozliczenia rządów PiS.

„Na pewno będą kierowane kolejne wnioski o uchylenie immunitetów – zarówno do parlamentu krajowego, jak i do Parlamentu Europejskiego” – mówił Bodnar. Imiennie wymienił Michała Dworczyka.