Dzień na żywo. Afera Funduszu Sprawiedliwości. Kaczyński zeznawał w prokuraturze, policja szuka Romanowskiego

Prawybory w KO zostały rozstrzygnięte. Bardzo krótka, 12-dniowa kampania tylko w niewielkim stopniu zmieniła układ sił między kandydatami. Faworyt prawyborów wygrał z trzykrotną przewagą.

Co się wydarzyło?

To Rafał Trzaskowski wygrał w prawyborach Koalicji Obywatelskiej z Radosławem Sikorskim. I to on będzie kandydatem KO na prezydenta w wyborach, które odbędą się latem 2025 roku – ogłosił w sobotę 23 listopada premier Donald Tusk podczas posiedzenia Rady Krajowej.

Zwycięstwo Rafała Trzaskowskiego było zdecydowane i jednoznaczne – uzyskał 74,75 proc. głosów, Radosław Sikorski otrzymał 25,25 proc. głosów.

„ Zdecydowaliśmy się na prawybory — wielkie przedsięwzięcie. W jednej partii kandydata wybierze Jarosław Kaczyński. W drugiej kandydat sam się wybrał. Wszyscy wiemy, że to pierwszy krok, że nikt niczego nie da naszemu kandydatowi, niczego za darmo. Trzeba będzie walczyć o każdy głos, przekonywać każdą Polkę, każdego Polaka do ostatniego dnia wyborów” – mówił Donald Tusk ogłaszając wynik prawyborów.

„Wzięliście na siebie wielki ciężar i sprostaliście temu” – mówił Tusk zwracając się jednocześnie do Trzaskowskiego i Sikorskiego i dziękując im za udział w prawyborach.

Informując na platformie X, czyli w najczęściej przez siebie używanym serwisie społecznościowym, o wynikach prawyborów, Donald Tusk podał nazwisko zwycięzcy i liczbę głosujących. Nie podał natomiast rozkładu głosów. Trzaskowskiego i Sikorskiego nazwał „wielkim zwycięzcą i wielkim pokonanym”.

W Programie Politycznym OKO.press wyniki prawyborów na żywo komentują Agata Szczęśniak i Dominika Sitnicka.

Jaki jest kontekst?

Decyzja o tym, że to jednak prawybory wyłonią kandydata Koalicji Obywatelskiej na prezydenta, została podjęta 9 listopada przez liderów partii tworzących KO i tego samego dnia ogłoszona przez Donalda Tuska. W prawyborach startowało dwóch kandydatów – prezydent Warszawy i kandydat KO w wyborach 2020 roku Rafał Trzaskowski i minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski. Obaj kandydaci mieli jedynie 12 dni na swą kampanię wewnątrz Koalicji Obywatelskiej.

Kampanię – z mieszanym skutkiem – próbował moderować Donald Tusk. Najpierw zamieścił w mediach społecznościowych otwarte sondy mające wskazać preferowanego przez użytkowników kandydata. Na platformie X „wygrał” Sikorski a na Instagramie „zwycięzcą” sondy premiera był Rafał Trzaskowskim. W kolejnym etapie kierownictwo PO podało do wiadomości publicznej wyniki sondażu zamówionego jeszcze przed ogłoszeniem prawyborów- wskazujące, jakoby większe szanse miał mieć Rafał Trzaskowski. Pogłębione wnioski z tego sondażu mają jednak znacznie bardziej ambiwalentną wymowę, o czym pisał w OKO.press Piotr Pacewicz. „Są powody, by myśleć, że Sikorski, choć słabszy w I turze, łatwiej niż Trzaskowski wygrałby z kandydatem PiS w II turze. Trochę inaczej analizujemy sondaż, który miał wpłynąć na prawybory w KO. Ostrzegamy, że wynik prawicy jest niepokojąco dobry” – podkreślał w swej analizie Pacewicz.

Prawybory w KO odbyły się w piątek 22 listopada. Było to głosowanie SMS-owe. "Wybierz kandydata Koalicji Obywatelskiej na Prezydenta RP. Odpisz wpisując cyfrę 1 jeśli głosujesz na Rafała Trzaskowskiego albo 2 jeśli na Radosława Sikorskiego” – taką wiadomość otrzymali w piątek rano członkowie partii wchodzących w skład KO. Uprawnionych do głosowania było łącznie ok 25 tysięcy osób – to członkowie Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej, Inicjatywy Polskiej i Zielonych. Ostatecznie w głosowaniu wzięło udział 22 126 osób.

Były to trzecie prawybory, które zadecydowały o wyłonieniu kandydata Platformy Obywatelskiej. W 2010 roku w prawyborach starli się Bronisław Komorowski i Radosław Sikorski – pierwszy uzyskał 68,5 proc. głosów, drugi 31,5 proc. W 2019 roku prawybory miały rozstrzygnąć, czy KO będzie reprezentować Małgorzata Kidawa-Błońska, czy też Jacek Jaśkowiak. Wygrała Kidawa-Błońska, która otrzymała 73,4 proc. głosów. I tak jednak nastąpiła wymiana kandydatów. W wyborach prezydenckich 2020 roku wystartował ostatecznie – już bez prawyborów – Rafał Trzaskowski.

Do północy członkowie i członkinie partii tworzących Koalicję Obywatelską głosowali w prawyborach prezydenckich. Kto zwycięży: Radosław Sikorski czy Rafał Trzaskowski? Jaką przewagę będzie miał zwycięzca?

O 12:30 dziennikarki OKO.press, Dominika Sitnicka i Agata Szczęśniak, skomentują wyniki w specjalnym wydaniu „Programu politycznego” na żywo na kanale OKO.press na YouTubie.

Zastanowimy się, jaką kampanię będzie prowadził zwycięzca prawyborów? Jak się odnajdzie „w nowych czasach”? Co dalej z przegranym? Czy będzie umiał wrócić do swojej dotychczasowej funkcji? Czy będzie wspierał swojego dotychczasowego konkurenta?

Jak prawybory zmieniły i zmienią Koalicję Obywatelską? Co z pozycją Donalda Tuska? Umocnił się czy stracił, ogłaszając prawybory?

Kandydatem PiS najprawdopodobniej zostanie szef IPN-u Karol Nawrocki. W niedzielę ok. godz. 16 PiS ma ogłosić, kogo wystawi w wyborach prezydenckich w 2025 roku. Co ciekawe, ma to być „kandydat obywatelski”, którego PiS tylko poprze. To raczej skreśla z listy Przemysława Czarnka, Patryka Jakiego czy Mariusza Błaszczaka.

Dlaczego Jarosław Kaczyński zdecydował się postawić na Karola Nawrockiego? Czy kandydat Koalicji Obywatelskiej powinien się go obawiać? Jakie słabości i jakie przewagi ma prawdopodobny kandydat PiS? Czy jego kandydatura świadczy o głębokim kryzysie partii Kaczyńskiego?

Zapraszamy osoby oglądające do zadawania pytań i komentowania na żywo. Do zobaczenia!

Teksty OKO.press o prawyborach w KO i dylematach prezydenckich w PiS

„Za chwilę głosowanie! Niezależnie od jego wyniku Koalicja będzie w tych wyborach, jak jedna pięść. Dziękuję Rafałowi i Radkowi za podjęcie wyzwania i deklarację pełnej współpracy na rzecz wspólnej wygranej. Jesteśmy z Was dumni, Panowie!” – napisał rano na Twitterze (X) premier Donald Tusk.

Uprawnieni do udziału w głosowaniu są członkowie i członkinie partii, które wchodzą w skład Koalicji Obywatelskiej, czyli: PO, Nowoczesnej, Inicjatywy Polskiej oraz Zielonych.

Głosowanie organizowane jest przez zewnętrzną firmę i odbywa się poprzez SMS-y. Wszystkie osoby, których numer znalazł się w bazie, zostały powiadomione o możliwości zagłosowania. Wysyłając na ten sam numer SMS z cyfrą 1 oddaje się głos na Rafała Trzaskowskiego, wysyłając SMS z cyfrą 2 – na Radosława Sikorskiego.

W ciągu dnia do sieci wyciekł numer, z którego firma organizująca wybory komunikuje się z politykami. Jak przekazał prasie Dariusz Joński, nie ma to wpływu na wynik głosowania. Liczyć się będą tylko te SMS-y, które przychodzą z numerów zarejestrowanych w bazie KO.

Wyniki prawyborów mają zostać ogłoszone w sobotę ok. 12.00.

Chwilę później, bo o 12.30 OKO.press zaprasza na specjalny odcinek na żywo Programu Politycznego, w którym prowadzące Agata Szczęśniak i Dominika Sitnicka skomentują sytuację po ogłoszeniu kandydata KO na prezydenta.

Relacja znajduje się pod linkiem:

Jaki jest kontekst?

Przez długi czas prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski uważany był za naturalnego kandydata KO na prezydenta w wyborach 2025 roku. Osiągnął bardzo dobry wynik w 2020 roku w starciu z Andrzejem Dudą. W ostatnich miesiącach ofensywę medialną przypuścił jednak także Radosław Sikorski. W pewnym momencie szef MSZ zaczał otwarcie deklarować chęć startu, co doprowadziło do ogłoszenia 9 listopada prawyborów.

W poniedziałek koalicja opublikowała także sondaż, w którym zbadano szanse w wyborach obu kandydatów oraz ich tzw. sufity. Badanie wskazuje, że Trzaskowski mógłby liczyć na lepsze rezultaty. Sam Donald Tusk określił na Twitterze wyniki sondażu jako „jednoznaczne”.

To nie pierwsze prawybory w tym środowisku. W 2010 o nominację na kandydata ubiegał się Bronisław Komorowski, któr wygrał to starcie z Radosławem Sikorskim. W 2019 prawybory wygrała także Małgorzata Kidawa-Błońska z prezydentem Poznania Jackiem Jaśkowiakiem.

Więcej tekstów OKO.press na ten temat:

Co się wydarzyło?

Białoruska państwo agencja BiełTA poinformowała w piątek, że Alaksandr Łukaszenka podpisał dekret przyznający azyl polityczny na Białorusi Tomaszowi Szmydtowi. Były sędzie zbiegł w maju tego roku z Polski do Białorusi, gdzie wystąpił o „opiekę i ochronę”. BiełTa stwierdza w komunikacie, że Szmydt „w Polsce jest prześladowany z powodów politycznych”. Na byłym sędzim ciąży zarzut szpiegostwa.

Jaki jest kontekst?

Tomasz Szmydt uciekł na Białoruś na początku maja. W Polsce był sędzią Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, gdzie miał dostęp do akt prowadzonych przez siebie spraw. ABW sprawdza, jakiego rodzaju informacje niejawne były mu znane, ponieważ zachodzi podejrzenie, że Szmydt przed wyjazdem na Białoruś miał współpracować z białoruskimi (lub rosyjskimi) służbami. Śledztwo w tym zakresie prowadzi już prokuratura.

Szmydt miał być rozpracowywany przez polski kontrwywiad na kilka miesięcy przed wyjazdem. Z obserwacji miało wynikać, że sędzia od dawna, być może od kilku lat, utrzymywał kontakty ze służbami białoruskimi i rosyjskimi, aktywnymi na terenie Polski. Jak podaje Onet, ABW szykowało się do zatrzymania go za szpiegostwo. Ale Szmydt zdążył uciec na Wschód.

Obecnie jest poszukiwany listem gończym na podstawie zaocznie postawionego zarzutu o szpiegostwo, wystawiono za nim także Europejski Nakaz Aresztowania. Były sędzia zrzekł się swojej funkcji korespondencyjnie.

Na Białorusi Szmydt współpracuje z tamtejszymi mediami, wielokrotnie wypowiadał się też dla rosyjskich mediów. Zapowiada, że jego publiczna aktywność nie skończy się na działaniach medialnych. Nie wiadomo, czym jeszcze miałby się zajmować na Wschodzie.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat

Co się wydarzyło?

W Warszawie trwa 43. Krajowy Zjazd Delegatów Związku Nauczycielstwa Polskiego pod hasłem „Łączy nas edukacja!”. ZNP podsumowuje ostatnie pięć lat działalności oraz wybiera nowe władze. 21 listopada związek podjął decyzję, że prezesem zostanie dotychczasowy lider ZNP – Sławomir Broniarz. W piątek 22 listopada podczas zjazdu głos zabrał premier Donald Tusk.

„Być może zaskoczę państwa, ale muszę zacząć nasze spotkanie od słowa »przepraszam«” – powiedział. "Reprezentuję tutaj państwo polskie, które przez wiele ostatnich lat potraktowało was — nauczycielki i nauczycieli, ludzi jednego z najważniejszych zawodów w naszej ojczyźnie — w sposób niegodny (...)

Przepraszamy za to, czego doświadczyliście w czasie słynnego strajku [w 2019 r.- przyp.]. Te reakcje władzy na wasze postulaty, na wasze starania. Jako nauczyciel z zawodu wiem, ile was kosztowało podjęcie wówczas decyzji o przerwaniu zajęć. To była sytuacja bez precedensu, bo wy wiecie najlepiej, że nie może być przerwy w wychowaniu i nauczaniu naszych dzieci i młodzieży, ale nie mieliście innego wyjścia".

Premier zapowiedział także przyspieszenie prac nad przygotowanym przez Związek Nauczycielstwa Polskiego obywatelskim projektem nowelizacji Karty nauczyciela, który zakłada powiązanie wysokości wynagrodzeń nauczycieli z wysokością przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Zaznaczył jednak, że rząd będzie negocjować „pewne aspekty”.

Podczas wystąpienia szef rządu nawiązał także do sytuacji międzynarodowej.

„Wojna na wschodzie wchodzi w decydującą fazę” – mówił. „Zbliża się nieznane, nikt z nas nie zna końca tego konfliktu. Wiadomo, że nabiera on bardzo dramatycznych wymiarów. Wydarzenia ostatnich kilkudziesięciu godzin pokazują, że to zagrożenie jest naprawdę poważne i realne jeśli chodzi o konflikt globalny”.

Dodał także, że porusza ten wątek, ponieważ „nie ma takiego drugiego miejsca jak szkoła, gdzie możemy przygotowywać młodych ludzi do odporności na takie zdarzenia historyczne”.

Jaki jest kontekst?

Związek Nauczycielstwa Polskiego kilka lat temu przygotował obywatelski projekt nowelizacji Karty nauczyciela „Godne płace i wysoki prestiż nauczycieli”, który zakłada powiązanie wysokości wynagrodzeń nauczycieli z wysokością przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. W 2021 roku podpisało się pod nim ponad 250 tys. osób. Ale wówczas PiS zignorował głosy oświatowców, chowając projekt podwyżek dla nauczycieli na dwa i pół roku w sejmowej zamrażarce.

Po przejęciu władzy przez nową koalicję rządzącą projekt został odblokowany i w styczniu 2024 przeszedł pierwsze czytanie.

„Chcemy, żeby zarobki nauczycieli były porównywalne do zarobków w gospodarce, żeby nauczyciele zarabiali na poziomie dobrze wykształconych profesjonalistów, którymi są” – mówił wtedy w Sejmie prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Sławomir Broniarz.

Sejmowa komisja edukacji rozpoczęła nad nim prace jednak dopiero we wrześniu tego roku.

Przeczytaj teksty OKO.press na ten temat