Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

Zaufanie do Kościoła Katolickiego spadło w Polsce skokowo. Wskazują na to wyniki sondażu pracowni IBRiS. W 2016 roku Kościołowi „zdecydowanie” lub „raczej” ufało 58 proc. respondentów. W 2025 liczba ta wynosi zaledwie 35 proc. Instytucja budzi też coraz większą nieufność, którą wyraża ponad 47 proc. zapytanych – w tym 26 proc. deklaruje „zdecydowany” brak zaufania. To niemal dwukrotny wzrost w porównaniu z badaniami z 2016 roku. Jednocześnie zaufanie dla związku wyznaniowego spadło o 4,3 punkty procentowe w porównaniu z zeszłym rokiem.

Hierarchowie mają o co się martwić – zauważają przedstawiciele sondażowni analizując trendy, które pokazuje badanie.

„Prezentowane wyniki nie pozostawiają wątpliwości, mamy do czynienia z kryzysem zaufania o niespotykanej dotąd dynamice. Spadek o ponad cztery pkt proc. w ciągu zaledwie roku to sygnał, że dotychczasowe procesy erozji zaufania przyspieszyły. Instytucja Kościoła coraz bardziej traci swoją pozycję jako naturalnego autorytetu w społeczeństwie, co jest widoczne zwłaszcza w rosnącej grupie osób, które zdecydowanie mu nie ufają. Wyniki te wskazują na konieczność głębokiej refleksji i strategicznej zmiany w komunikacji, aby móc odzyskać, choć część utraconego kapitału społecznego” – stwierdził dyrektor do spraw komunikacji IBRiS Kamil Smogorzewski.

Jaki jest kontekst?

Do spadku zaufania wobec Kościoła mogło przyczynić się polityczne zaangażowanie biskupów sprzyjających prawicy, ostatnio przejawiające się zachętą do wypisywania uczniów z zajęć edukacji zdrowotnej. W ostatnich miesiącach donośnym echem niosą się też kolejne wypowiedzi byłego metropolity krakowskiego Marka Jędraszewskiego czy biskupa Wiesława Meringa, powtarzających z ambon skrajnie prawicowe narracje na temat migracji czy środowiska LGBT+. Jednocześnie rośnie poziom sekularyzacji kraju, co znajduje odzwierciedlenie w innych badaniach opinii społecznej. Według badań CBOS od końca lat 90. 2019 roku ponad 90 procent Polaków uważało się za wierzących. Sondaże z ostatnich lat wskazują na spadek liczby tych deklaracji do około 86 proc. Według zeszłorocznych badań przynajmniej raz w tygodniu praktykowało 34 proc. respondentów. Przez pierwsze dwie dekady XXI wieku poziom ten zawsze przekraczał 50 proc.

Przeczytaj więcej w OKO.press

Przeczytaj także:

Minister Siergiej Ławrow spotkał się 17 września z „zagranicznymi ambasadorami w sprawie kryzysu ukraińskiego” „z ponad 100 krajów” i przedstawił nowe stanowisko Moskwy. Wynika z niego, że Trump, choć przyjął punkt widzenia Moskwy, ale okazał się bezradny wobec oporu Ukrainy i sprzeciwu Europy oraz pozostałych państw NATO.

Wobec tego Moskwa szuka innego wyjścia z sytuacji.

Wystąpienie Ławrowa jest celowo nieprecyzyjne, ale można wyłowić w nim takie wątki:

• Ukraina sabotuje działania Trumpa, który chciałby rozwiązać „kryzys ukraiński” zgodnie z wolą Moskwy („poprzez rozpoznanie jego przyczyn i podjęcie działań, które je usuną” – czyli podporzadkowanie Ukrainy Rosji – red). „Amerykanie rozumieją, że ludzie, którzy w referendach zagłosowali za powrotem do Rosji w proteście przeciwko nazistowskiemu reżimowi, który ich uciskał, nigdy więcej nie będą żyć pod jarzmem obecnych władz w Kijowie. To zrozumienie znajduje również odzwierciedlenie w inicjatywach promowanych przez administrację Donalda Trumpa. Wielu ich przedstawicieli złożyło publiczne oświadczenia w tej sprawie” – mówi Ławrow.
• To stanowisko – jak wynika z wypowiedzi Ławrowa – wysłannik Trumpa przekazał Ukrainie. Ukraina Witkoffowi odmówiła: „Pan Witkoff, specjalny wysłannik prezydenta Donalda Trumpa, który uczestniczył w spotkaniu na Alasce i regularnie odwiedza Moskwę, promując wspólne rozumienie tego, jak osiągnąć trwałe i wiarygodne rozwiązanie, które będzie satysfakcjonujące dla wszystkich, przekazał stronie ukraińskiej swoją ocenę rezultatów spotkania na Alasce. I, jak rozumiemy, te oceny, te propozycje zostały odrzucone przez reżim w Kijowie”.
• Kijów odmówił, gdyż wedle Ławrowa „proces pokojowy” prowadzony przez Trumpa z Putinem został zakłócony przez „przywódców państw europejskich oraz NATO”. Europa próbuje „dość bezczelnie wywalczyć sobie miejsce przy stole negocjacyjnym”.
• Odnosząc się do starań Trumpa i nacisków na prezydenta Zełenskiego Ławrow mówi: „zamiana terytoriów lub próby »uwiedzenia« prezydenta Rosji Władimira Putina poprzez przywrócenie handlu ze Stanami Zjednoczonymi w kwestii Ukrainy nie przyniosą rezultatu”.
• Władze w Kijowie opierają się na opinii „partii wojny”: Działa ona nie tylko w Europie, ale także w USA („Są niektórzy politycy, zwłaszcza w Kongresie, którzy należą do tej partii”). „Najważniejsze teraz to odizolować Rosję, przekazanie rosyjskich aktywów Ukrainie, i uzbrojenie Kijowa. (...) W istocie chodzi o to, by uniemożliwić rozsądnym siłom na Zachodzie podążanie rozsądnym kursem”.
• „Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby położyć kres tej praktyce, która doprowadziła do przejęcia przez Zachód kontroli nad wszystkimi mechanizmami zarządzania w Sekretariacie ONZ. Będziemy dążyć do tego, aby wszyscy powrócili do korzystania z platformy globalnej Organizacji, aby szukać rozsądnych kompromisów i równoważyć interesy wszystkich członków globalnej społeczności”.

Następnie Ławrow powiedział, że pomoc Zachodu dla Ukrainy jest „wzmacnianiem jej bezpieczeństwa kosztem innych”.„Te gwarancje bezpieczeństwa, zgodnie z ustaleniami, muszą opierać się na zasadzie niepodzielności bezpieczeństwa i zasadzie, że żaden kraj nie ma prawa wzmacniać swojego bezpieczeństwa kosztem bezpieczeństwa innych”.

O tym, że Ławrow rzeczywiście myśli o tym, by o losie Ukrainy zdecydować bez niej, świadczy ten fragment wypowiedzi: „Gwarancje bezpieczeństwa muszą być w pełni zgodne z zobowiązaniami Zachodu, zapisanymi w Karcie Narodów Zjednoczonych oraz w dokumentach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) w Stambule w 1999 roku i w Astanie w 2010 roku”.

Przedstawiając nowe postulaty Rosji Ławrow ponownie pogroził, że zachodni kontyngent pokojowy w Ukrainie stanie się uzasadnionym celem dla armii Putna.

Jaki jest kontekst

Wojna wyczerpuje siły Rosji, ale jej propaganda ostrzega: zachowanie niezależnego od Rosji państwa ukraińskiego będzie przegraną Rosji. Putin więc szuka rozwiązań, które – wobec nieudanego podboju – pozwolą mu na ingerencje w sprawy Ukrainy.

Rosyjskie wojska posuwają się w Ukrainie bardzo powoli i kosztem ogromnych strat. Gospodarka rosyjska wyhamowuje. Ponieważ Putin zakazał mówić o recesji, propaganda mówi o „planowym schładzaniu, w dolnym przedziale prognoz”. Ukraina precyzyjnie uderza głęboko za linia frontów, m.in. pozbawiając mocy produkcyjnych rafinerie Putina.

W zeszłym tygodniu Moskwa formalnie przerwała negocjacje niskiego szczebla z Ukrainą. Oznacza to, że wstrzymana zostanie wymiana jeńców.

Ponieważ dominacja nad Ukrainą jest celem Rosji, to od początku negocjacji Trumpa z Putinem w lutym 2025 r. Moskwa nie zmieniła swojego stanowiska. Chce uznania aneksji Krymu i czterech regionów Ukrainy, których w całości do tej pory zdobyć nie zdołała, ale anektowała na podstawie „referendów” przeprowadzonych w stanie wojennym. Chce też kontroli nad resztą Ukrainy – poprzez wybór sprzyjających Rosji władz (Putin odmawia negocjacji z Wołodymyrem Zełenskim, twierdząc, że jego kadencja wygasła, a skoro wyborów nie wolno robić w stanie wojny, wojnę trzeba natychmiast zakończyć i wybrać nowego prezydenta) oraz uprawnienia do występowania w obronie „ludności rosyjskojęzycznej i prawosławnej”.

W czasie negocjacji z Amerykanami Donald Trump co jakiś czas straszył Rosję sankcjami, jednak zawsze te groźny odkładał. Zrezygnował też ze swojego głównego postulatu, by wojnę natychmiast zakończyć rozejmem. Przyjął propozycję Putina, by zając się od razu „porozumieniem pokojowym” decydującym o losie Ukrainy. Ławrow doprecyzowuje teraz, że chodzi o „porozumienie globalne”. Do „porozumienia” nie doszło, bo Trump sugerował bezpośrednie rozmowy Putina z prezydentem Zełenskim, a państwa UE i pozostali członkowie NATO nie dopuścili do rozmów o Ukrainie bez Ukrainy.

Tymczasem Kreml cały czas chce, by Ukraina podpisała tylko gotowy dokument przesądzający o jej losach. Stąd nieustające komunikaty, że Putin spotka się z Zełenskim, o ile spotkanie zostanie „dobrze przygotowane”, oraz zaproszenie prezydenta Ukrainy do Moskwy (odmówił).

Co się wydarzyło?

Syn byłego szefa Telewizji Polskiej i polityka Prawa i Sprawiedliwości Jacka Kurskiego będzie odpowiadał za gwałt na osobie nieletniej. Dokładnie prokuratura zarzuciła Zdzisławowi Antoniemu K., że „wykorzystując emocjonalną zależność pokrzywdzonej, a także stosując przemoc i podstęp – doprowadził do kontaktów seksualnych z osobą poniżej 15. roku życia”. Doszło do tego w 2009 roku, kiedy pokrzywdzona miała zaledwie 9 lat, a syn Kurskiego 18. Śledczy zastosowali wobec niego „wolnościowe środki zapobiegawcze” – poręczenie 30 tys. złotych, zakaz opuszczania kraju, dozór policyjny raz w tygodniu z obowiązkiem informowania o miejscu pobytu oraz zakaz zbliżania się do pokrzywdzonej na odległość 50 metrów.

„Ponadto podejrzany został zbadany przez biegłych psychiatrów, psychologa oraz biegłego seksuologa. Aktualnie w śledztwie będą m.in. weryfikowane wyjaśnienia podejrzanego, a także niezbędne jest uzyskanie pisemnej opinii biegłych psychiatrów, psychologa i seksuologa” – mówił prokurator Rafał Ruta z Prokuratury Okręgowej w Toruniu portalowi TVP.Info.

Do gwałtów miało dochodzić w 2009 roku podczas wspólnych wyjazdów wakacyjnych rodziny Kurskich i rodziny pokrzywdzonej. Podejrzany nie przyznał się do winy, a śledczy analizują jego obszerne wyjaśnienia. Syn Kurskiego przeszedł też badania przeprowadzone przez psychiatrów, psychologa oraz seksuologa. Do rozstrzygnięcia sprawy potrzebne będą ich pisemne ekspertyzy – stwierdził prok. Ruta.

Jaki jest kontekst?

Sprawa syna Jacka Kurskiego została po raz pierwszy opisana przez „Gazetę Wyborczą” w 2020 roku, opisując „koszmar Magdy w leśniczówce”, gdzie miało dochodzić do dramatu podczas wspólnych wypadów dwóch rodzin.

„Znałam Kurskich od zawsze. Bardzo przyjaźniłam się z ich najstarszym synem Zdzisławem. Traktowałam go jak starszego brata. Darzyłam zaufaniem. Teraz wiem, że on mnie najpierw oswajał. Często mnie przytulał, bawił się ze mną, gdy miałam siedem-osiem lat. Zaczął mnie krzywdzić, gdy skończyłam dziewięć. Przestał, gdy dostałam pierwszy okres” – wyznała pokrzywdzona w artykule „Wyborczej”. Jej matka zgłosiła sprawę na policję w 2015 roku. Prokuratura za rządów Prawa i Sprawiedliwości dwukrotnie umorzyła sprawę.

Przeczytaj więcej w OKO.press:

Przeczytaj także:

Co się dzieje?

Donald Trump został przywitany w Wielkiej Brytanii z honorami i w wystawny sposób. Amerykański przywódca jako pierwszy prezydent USA zostanie przyjęty w królewskim zamku Windsor. To najstarszy i najbardziej okazały z obiektów w posiadaniu brytyjskiej monarchii, którego historia sięga niemal 1000 lat Zwykle podobne wizyty są przyjmowane w pałacu Buckingham. Brytyjskie i amerykańskie media rozpisują się o wyjątkowym przyjęciu amerykańskiej pary prezydenckiej, którego przyjazd został uhonorowany między innymi paradą wojskową przed królewską posiadłością w Windsorze.

Przyjmujący Trumpa w Londynie król Karol jeszcze dziś uraczy Trumpa licznymi atrakcjami. Będzie wśród nich perkusyjny występ reprezentacyjnych jednostek wojska zwany „Beating Retreat”, którego historia sięga 17 wieku. O 20:30 londyńskiego czasu rozpocznie się wystawny bankiet. W planie jest również wizyta w Katedrze Świętego Jana i odwiedziny grobu królowej Elżbiety II.

Komentatorzy zwracają uwagę na to, że Trump uwielbia być przyjmowany z pompą, co może pomóc królowi w dotarciu do niego z brytyjską agendą międzynarodową. Chodzić może między innymi o wsparcie dla Ukrainy, którego orędownikiem jest brytyjski władca.

„Istnieje nadzieja, że królewska ofensywa dyplomatyczna stworzy podstawy dla premiera Keira Starmera i jego starszych doradców do podjęcia nowych wysiłków w celu przekonania Trumpa, że powinien wywrzeć większą presję na prezydenta Rosji Władimira Putina w dążeniu do pokoju na Ukrainie. Chociaż nie pojawia się to w żadnym programie wizyty, doradcy polityczni i królewscy oczekują, że kwestia ta zostanie poruszona za kulisami” – zwraca uwagę Politico. Jak dodaje portal, Król Karol pozostaje w bliskich stosunkach z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim, z którym spotkał się między innymi bezpośrednio po fiasku rozmów w Waszyngtonie w marcu.

Do Londynu razem z parą prezydencką przylecieli również szef Pentagonu Pete Heghseth i odpowiedzialny za dyplomację sekretarz stanu Marco Rubio.

Prezydencka delegacja została przywitana w Wielkiej Brytanii nie tylko honorami, ale i tłumnymi protestami. W geście sprzeciwu wobec wizyty Trumpa aktywiści wyświetlili na elewacji zamku Windsor zdjęcie amerykańskiego prezydenta z Jeffreyem Epsteinem, multimilionerem skazanym za przestępstwa seksualne i pedofilię, z którym znajomości wypiera się Trump. Na murach zamku pojawiło się też zdjęcie kartki urodzinowej, którą Trump 20 lat temu miał przekazać Epsteinowi.

Przeczytaj więcej w OKO.press:

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło?

Po nielegalnym locie dronem nad Belwederem oraz budynkami rządowymi i Belwederem zatrzymani zostali Ukrainiec i Białorusinka. W związku z tym zdarzeniem ukarano tego pierwszego. Zgodnie z ustawą Prawo lotnicze mężczyzna dobrowolnie przyjął karę grzywny w wysokości 4 tysięcy złotych. Prokuratura skierowała wniosek do straży granicznej o deportację 21-latka z Polski. Zdecydowano, że zostanie on przewieziony na jedno z przejść granicznych i zobowiązany do opuszczenia kraju. Ponadto nałożono na niego 5-letni zakaz wjazdu do Polski oraz innych państw strefy Schengen.

17-letnia Białorusinka, która również brała udział w incydencie, została uznana za świadka i wypuszczona na wolność.

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) przeprowadziła analizę, czy lot dronem miał charakter szpiegowski. Przeprowadzono kontrole telefonów zatrzymanych, jednak nie znaleziono dowodów świadczących o ich powiązaniach z obcymi służbami wywiadowczymi.

Jaki jest kontekst?

Budynki rządowe i siedziba władzy prezydenckiej, jaką jest Belweder, są objęte zakazem lotem dronami. Miejsca, gdzie osoby z uprawnieniami mogą wypuszczać swoje maszyny, można sprawdzić za pomocą DroneMap udostępnionej przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej.

Rzecznik prasowy Komendanta Służby Ochrony Państwa płk Bogusław Piórkowski powiedział w TVN 24, że nie było to zagrożenie dla obiektu. „Nasi funkcjonariusze zauważyli drona, powiadomili dowódcę. Wysłano patrol, który ujął operujących dronem na gorącym uczynku” – przekazywał funkcjonariusz.

Przeczytaj więcej w OKO.press:

Przeczytaj także: