Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło

Prokuratura Okręgowa w Warszawie poinformowała, że 22 sierpnia skierowała akt oskarżenia przeciwko byłemu ministrowi obrony Mariuszowi Błaszczakowi. Chodzi o ujawnienie fragmentów Planu Użycia Sił Zbrojnych RP z 2015 roku w toku ostatniej kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu (2023 rok). Prokuratura uznała, że Błaszczak, że przekroczył uprawnienia w celu osiągnięcia korzyści politycznej. Polityk PiS działał wówczas na szkodę interesu publicznego oraz spowodował wyjątkowo poważną szkodę dla kraju. Błaszczakowi grozi do 10 lat pozbawienia wolności.

„Przywołane powyżej dokumenty planowania operacyjnego szczebla strategicznego są objęte najwyższymi klauzulami tajności, ponieważ zawierają informacje dotyczące strategii obronnej Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych kluczowych aspektów bezpieczeństwa narodowego” – stwierdziła prokuratura.

Śledczy uznali, że zniesienie klauzuli tajności z dokumentów negatywnie wpłynęły na bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne kraju, stabilność polityczną, zaufanie społeczne oraz pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Nawet jeśli plany nie były aktualne, pokazanie archiwalnych strategii może w ocenie prokuratury ułatwić potencjonalnemu przeciwnikowi orientację co do sposobu budowania przez Polskę koncepcji własnej obrony. „W sposób oczywisty nawet małe detale, wynikające ze strategicznych planów obronnych Polski są dla wrogich Polsce agencji wywiadowczych bezcenne” – dodają śledczy.

Prokuratura oskarżyła też osoby, które ułatwiły ministrowi obrony popełnienie przestępstwa. Chodzi o:

• przewodniczącą KRRiTV – Agnieszkę Glapiak,
• byłego dyrektora Wojskowego Biura Historycznego, dziś szefa BBN – Sławomira Cenckiewicza,
• oraz byłego dyrektora Departamentu Strategii i Planowania Obronnego w MON – Piotra Z.

„Bez działań i inicjatywy tych osób nie doszłoby do odtajnienia, a następnie ujawnienia fragmentów dokumentów planowania operacyjnego szczebla strategicznego” – czytamy w komunikacie prokuratury.

Błaszczak odpowiada

„To nie akt oskarżenia, a akt zemsty Donalda Tuska” – odpowiedział na portalu X Mariusz Błaszczak. „To cena jaką płacę za to, że ujawniłem plany pierwszego rządu PO-PSL dotyczące oddania niemal połowy Polski bez walki. Gdybym stanął jeszcze raz przed tym dylematem, bez wahania odtajniłbym dokumenty pokazujące prawdziwe intencje ekipy Tuska” — stwierdził polityk PiS.

„Tak rozumiem swoją misję jako polityk — służyć ludziom, a szczególnie mieszkańcy Wschodniej Polski mieli prawo wiedzieć jaki los szykuje dla nich rząd PO-PSL. Prawda zwycięży! Dziękuję za Wasze wsparcie” — dodał

Jaki jest kontekst

Były minister obrony Mariusz Błaszczak odtajnił plan użycia sił zbrojnych RP najpierw w spocie wyborczym, potem na konferencji prasowej. W filmie, który krążył w sieci, widać było pierwszą stronę dokumentu, a także wybrane fragmenty. Szczegółowo omawiane były w nim elementy doktryny obronnej z czasów rządów PO-PSL. Padało tam również oskarżenie, że Donald Tusk trzymał linię obrony na Wiśle, bo spisał na straty wschód kraju. „Dokumenty dobitnie pokazują, że Lublin, Rzeszów i Łomża mogły być polską Buczą” – mówił w spocie Błaszczak.

Plan użycia sił zbrojnych RP to drugi najważniejszy dokument wojskowy w państwie, tuż po Polityczno-strategicznej dyrektywie obronnej RP. "W takim planie znajdują się dane dotyczące sposobu podejmowania decyzji, procedur i doktryn, którymi się posługujemy. Jesteśmy państwem NATO, a więc na podstawie naszego dokumentu przeciwnicy będą mogli odtworzyć wzorzec funkcjonowania państwa NATO w zakresie użycia sił zbrojnych w operacjach obronnych. To jest metodologiczna korzyść dla naszych przeciwników” – tłumaczył w OKO.press gen. Stanisław Koziej.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat:

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

„Zdecydowanie sprzeciwiamy się planom budowy nowych osiedli żydowskich na obszarze E1, na Zachodnim Brzegu” – stwierdza Ministerstwo Spraw Zagranicznych w oświadczeniu z 21 sierpnia 2025.

Resort Radosława Sikorskiego ocenia, że polityka osadnicza Izraela stoi w jawnej sprzeczności z prawem międzynarodowym. Jak czytamy, Polska popiera rozwiązanie dwupaństwowe, które zakłada pokojowe współistnienie Izraela i Palestyny w granicach z 1997 roku.

„Apelujemy o zaprzestanie wspierania przez władze Izraela nielegalnego ruchu osadniczego na Zachodnim Brzegu. Potępiamy wszelkie akty agresji na tym tle wobec ludności Palestyńskiej” – stwierdza polski resort dyplomacji.

„Jesteśmy w kontakcie z dyplomacją UE i europejskimi partnerami w sprawie wspólnej reakcji na te kroki” – dodaje MSZ.

Jaki jest kontekst

W środę minister finansów Izraela Bezalel Smotrich poinformował, że Izrael wprowadzi w życie plan budowy osiedli zwany projektem E1. Oznacza on podzielenie okupowanego przez Izrael Zachodniego Brzegu i odcięcie go od Jerozolimy. Wybudowanych zostać ma ok. 3400 jednostek mieszkalnych.

Palestyńskie ministerstwo spraw zagranicznych zdecydowanie potępia ten ruch, wskazując, że budowa nowych osiedli odizoluje palestyńskie społeczności żyjące w tym rejonie i podważy możliwość realizacji rozwiązania dwupaństwowego – podaje Reuters.

Agencja cytuje także wypowiedź Smotricha: „Dzięki E1 wreszcie realizujemy to, co obiecywano od lat (...) Państwo palestyńskie jest usuwane ze stołu nie za pomocą sloganów ale działań”.

Projekt E1 planowany był od lat, ale zamrożony w 2012 i 2020 roku ze względu na sprzeciw USA oraz państw europejskich. Społeczność międzynarodowa zareagowała już na najnowsze zapowiedzi.

„Decyzja władz Izraela o rozszerzeniu nielegalnej budowy osiedli, która podzieliłaby Zachodni Brzeg, musi zostać cofnięta. Wszelka budowa osiedli stanowi naruszenie prawa międzynarodowego” – przekazał António Guterres, Sekretarz Generalny ONZ.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat:

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Władimir Putin domaga się, aby Ukraina zrezygnowała z całego regionu Donbasu, wyrzekła się ambicji przystąpienia do NATO, zadeklarowała neutralność oraz nie dopuściła do obecności zachodnich wojsk na swoim terytorium — podaje Reuters.

Podczas spotkania z Donaldem Trumpem na Alasce Putin miał powtórzyć żądanie wycofania ukraińskich wojsk z Donbasu. W zamian byłby gotowy do drobnych ustępstw terytorialnych w regionie Charkowa, Sum, czy Dniepropietrowska. Na Zaporożu i w Chersoniu podział obowiązywałby wzdłuż linii frontu. Tak wygląda dziś pozycja negocjacyjna Kremla według źródeł Reutersa.

Z amerykańskich szacunków wynika, że Rosja kontroluje aktualnie niemal 90 proc. regionu Donbasu oraz 73 proc. Zaporoża i Chersoniu.

Putin podtrzymuje też wcześniejsze żądania:

• nie dla Ukrainy w NATO, a także ekspansji NATO dalej na wschód,
• ograniczenia rozwoju ukraińskiej armii,
• a także zablokowanie misji pokojowej w Ukrainie z udziałem zachodnich wojsk.

Takie warunki oznaczają, że do porozumienia jest bardzo daleko. W czwartek 21 sierpnia prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podkreślił, że Ukraina nie może tak po prostu wycofać swoich wojsk ze wschodu. „Jest to kwestia przetrwania naszego kraju” – ocenił. I dodał, że to właśnie na wschodzie są najmocniejsze linie obronne kraju. Bez silnych gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy, nie ma więc mowy o spełnieniu warunków Kremla.

Trump grozi Putinowi

Szef rosyjskiego MSZ Siergiej Ławrow odrzucił możliwość spotkania z prezydentem Zełenskim, na które naciskają Amerykanie.

Prezydent USA nie kryje swojej frustracji z powodu obstrukcji Kremla. Tym razem w zawoalowany sposób pogroził Moskwie palcem. W poście opublikowanym w czwartek na platformie Social Truth skrytykował swojego poprzednika, Joe Bidena, za to, że nie pozwolił Ukrainie odpierać ataków Rosji.

„Bardzo trudno, jeśli nie niemożliwe, jest wygrać wojnę bez ataku na kraj najeźdźcy. To tak, jakby świetna drużyna sportowa miała fantastyczną obronę, ale nie mogła grać w ataku. Nie ma szans na zwycięstwo! Tak samo jest z Ukrainą i Rosją. Nieuczciwy i rażąco niekompetentny Joe Biden nie pozwolił Ukrainie WALCZYĆ, tylko BRONIĆ SIĘ. Jak to się skończyło? … Przed nami ciekawe czasy!!!” – napisał Trump.

Jaki jest kontekst

W czwartek Moskwa wystrzeliła 574 drony i 40 pocisków w kierunku zachodnich regionów Ukrainy. Rannych w atakach zostało 15 osób, jedna osoba zmarła.

Wśród zaatakowanych obiektów znalazła się amerykańska fabryka. Na terenie zakładu przebywało wówczas 600 pracowników nocnej zmiany, sześciu z nich zostało rannych. „Przesłanie jest jasne: Rosja nie dąży do pokoju. Rosja atakuje amerykańskie przedsiębiorstwa na Ukrainie, poniżając amerykański biznes” – komentował Andy Hunder, prezes Amerykańskiej Izby Handlowej na Ukrainie.

„Ta wojna musi się skończyć. Należy wywrzeć presję na Rosję, aby zakończyła wojnę. Putin rozumie tylko siłę i presję” – mówił prezydent Zełenski.

W piątek Rosjanie wystrzelili w kierunku Ukrainy 55 dronów.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat:

Przeczytaj także:

Dwustronne spotkanie Putin-prezydent Zełenski i potem trójstronne, z udziałem Donalda Trumpa miało być efektem amerykańskiej mediacji i spotkania Putina z Trumpem na Alasce 15 sierpnia. Amerykański prezydent mówił nawet, że spotkanie Zełenski-Putin mogłoby się odbyć już 22 sierpnia. Rzeczniczka Białego Domu zapewniała, że rozmowy w tej sprawie trwają, a dziennikarze typowali różne miejsca na świecie, gdzie takie spotkanie miałoby się odbyć.

Rozmowy miałyby doprowadzić do porozumienia pokojowego. Trump zgodził się z Putinem na Alasce, że nie warto rozmawiać o rozejmie, skoro można od razu negocjować pokój.

Moskwa torpeduje amerykańską propozycję bardzo precyzyjnie. Od wtorku w imieniu Kremla głos publicznie zabiera wyłącznie wytrawny dyplomata Ławrow. Milczy np. lubiący zabierać głos w mediach społecznościowych były prezydent Miedwiediew – dwa tygodnie temu jego wpisy na X tak rozwścieczyły Donalda Trumpa, że ogłosił na tymże X wysłanie okrętów podwodnych w stronę Rosji.

Ławrow trzyma się jednej linii komunikacyjnej: Moskwa zgadza się na propozycje Trumpa, ALE. Jest gotowa do współpracy, ALE. I mnożny warunki wstępne, które czynią amerykańskie propozycje niewykonalnymi.

• 19 sierpnia Ławrow powiedział, że spotkanie z prezydentem Zełenskim i same negocjacje pokojowe możliwe są tylko wtedy, gdy Ukraina zmieni swoje ustawodawstwo dotyczące języka, religii i mediów na odpowiadające interesom Kremla.
• 20 sierpnia doprecyzował, że jeśli Putin zgodził się u Trumpa na rozmowę o zagranicznych gwarancjach dla Ukrainy, to tylko takich, w które zaangażowana będzie sama Rosja. To samo powtórzył 21 sierpnia i dodał, że Moskwa nie zgodzi się na „europejską interwencję w Ukrainie”. Ona ma być jednym z gwarantów tego, co dzieje się w napadniętej przez nią Ukrainie.
• Przez dwa dni Ławrow nie wspomniał nazwiska prezydenta Zełenskiego. Mówił tylko, że Moskwa zgadza się na rozmowy o „podwyższeniu szczebla rozmów”. I że trzeba do tego powołać grupy robocze ekspertów.

21 sierpnia odniósł się do samej idei spotkania Putina z Wołodymyrem Zelenskim. To spotkanie nie jest możliwe, powiedział, bo Zełenski wcześniej mówił, że nie będzie negocjował z Putinem.

Rzeczywiście – Ukraina ogłosiła to po odkryciu mordu w Buczy w kwietniu 2022 r.

Poza tym wedle Ławrowa propozycja rozmów z Putinem „ma na celu pokazanie jego [Zełenskiego] rzekomo konstruktywnego podejścia do procesu rozwiązania kryzysu, ale w rzeczywistości jest to po prostu zastąpienie poważnej, ciężkiej, trudnej pracy polegającej na uzgadnianiu zasad trwałego rozwiązania kryzysu... takimi efektami w stylu KVN [to rosyjski telewizyjny program rozrywkowy]”.

Dyskredytowanie prezydenta Zełenskiego przez przypominanie, że pracował jako aktor i showman, jest stałą kremlowską zagrywką. Teraz Ławrow dodał, że prezydent Ukrainy „bardzo aktywnie stosuje tego typu sztuczki i efekty z obawy przed utratą zainteresowania nim, co już się dzieje”.

Następnie Ławrow powiedział, że Putin mógłby rozważyć spotkanie z Wołodymyrem Zełenskim, ale dopiero kiedy „wszystkie kwestie wymagające omówienia na najwyższym szczeblu zostaną dobrze omówione”. Co oznacza, że Moskwa nie zamierza negocjować z Zełenskim – może mu tylko dać traktat do podpisania. Z kontekstu innych wypowiedzi rosyjskich oficjeli wynika, że byłby to traktat kapitulacyjny Ukrainy.

Tu Ławrow ponownie przypomniał tezę Moskwy: Zełenski nie nadaje się do podpisywania dokumentów, bo jego prezydencka kadencja skończyła się przed rokiem. Moskwa przekonuje o tym USA i namawia Trumpa, by wojnę w Ukrainie zakończyło porozumienie Moskwa-Waszyngton.

Kadencja Wołodymyra Zełenskiego rzeczywiście wygasła, ale w Ukrainie trwa stan wojenny uniemożliwiający przeprowadzenie wyborów. Nie da się też technicznie prowadzić kampanii wyborczej pod ostrzałem i w okopach.

Teraz Ławrow mówi tak: „Jeśli i kiedy dojdzie do podpisania przyszłych umów, kwestia legalności osoby, która będzie je podpisywać po stronie ukraińskiej, zostanie rozstrzygnięta”.

Jaki jest kontekst

Doprowadzenie do spotkania Putin-Wołodymyr Zełenski miało być osobistym sukcesem Donalda Trumpa, który po to zaprosił Putina na Alaskę i oklaskiwał go na czerwonym dywanie.

Jak podaje portal „Politico”, europejscy przywódcy są przekonani, że z tej strategii nic nie wyjdzie, bo Moskwa naprawdę nie chce pokoju. Choć wojna jest dla Putina kosztowna, to zatrzymanie machiny wojennej wiązałoby się z ryzykami wewnętrznymi, na które reżim nie jest jeszcze gotowy.

„Europejscy przywódcy nie wierzą, że Władimir Putin jest szczery w kwestii porozumienia pokojowego — dlatego ich strategia polega na pobłażaniu i chwaleniu Donalda Trumpa, dopóki w końcu nie dojdzie do tego samego wniosku i nie zda sobie sprawy, że będzie musiał zająć bardziej stanowcze stanowisko wobec Kremla” – pisze Politico. „ Strona europejska uważa, że ​​to podejście korzystne dla obu stron. Z radością przyzna, że ​​się myliła, jeśli prezydent USA zdoła wynegocjować zakończenie wojny na Ukrainie, udzielając znaczących gwarancji bezpieczeństwa. Jednak główny plan gry polega na wykryciu blefu rosyjskiego przywódcy i lobbowaniu za zaostrzeniem sankcji”.

Po tym, jak Trump zgodził się na rozmowy pokojowe bez zawieszenia broni, Moskwa swobodnie prowadzi ostrzał Ukrainy.

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło?

Prezydent Karol Nawrocki ogłosił dziś o 12.00, jakie decyzje podjął w sprawie pierwszych 22 ustaw, które trafiły na jego biurko.

Prawie wszystkie zdecydował się podpisać. Wśród zaakceptowanych projektów znajdują się m.in. ustawa o weteranach działań poza granicami RP („jest dobra dla polskiego żołnierza” – ocenił prezydent), ustawa o karcie nauczyciela („środowisko nauczycielskie czekało na te rozwiązania”), ustawa o emeryturach czerwcowych oraz ustawy deregulacyjne („zamierzam je wspierać w całej swojej kadencji jako prezydent Polski”).

Nawrocki zdecydował się zawetować ustawę wiatrakową, która zawierała w sobie przepisy mrożące ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na IV kwartał 2025 roku do poziomu 500 zł za MWh. Obecne przepisy zamrażające obowiązują jedynie do końca września.

„Ustawa wiatrakowa, bo tak w istocie powinniśmy ją nazywać, jest rodzajem szantażu większości parlamentarnej i rządu, nie tylko względem prezydenta Rzeczpospolitej, ale także względem społeczeństwa. Ta ustawa dotyczy, drodzy państwo, wiatraków, a nie obniżenia cen energii elektrycznej” – stwierdził prezydent.

„Aby obniżyć cenę energii elektrycznej, musimy zrezygnować z tego, co wpływa najbardziej na cenę energii elektrycznej, a więc na ETS, musimy odchodzić od Zielonego Ładu. I próba konstrukcji medialnej, konstrukcji publicznej, że za sprawą wiatraków i w ogóle całego komponentu odnawialnych źródeł energii uda się obniżyć cenę energii elektrycznej, jest złym założeniem. Natomiast w tej ustawie nie to najbardziej mnie zaniepokoiło, ale fakt, że wiele ludzi w całej Polsce, wiele gospodarstw rolnych, domowych, wielu społeczników przeciwko tej ustawie protestowało. To rzecz oczywista i emocja oczywista, że ludzie nie chcą mieć przy swoich gospodarstwach domowych 150-metrowych wiatraków".

Prezydent ogłosił równocześnie, że składa projekt, który jest wyjęciem przepisów dotyczących mrożenia cen energii z ustawy, którą zawetował. „Nie zmieniliśmy w kancelarii prezydenta ani przecinku w propozycji zamrożenia cen energii elektrycznej” – zapowiedział Nawrocki.

Jaki jest kontekst?

Obecne prawo zakłada, że turbiny wiatrowe mogą być stawiane w odległości 700 metrów od domostw. Koalicja miała nadzieję, że ustawa liberalizująca prawo dotyczące stawiania turbin wiatrowych trafi do podpisu prezydenta Trzaskowskiego. Dlatego rządzący nie spieszyli się z jej uchwaleniem, choć pierwsza wersja nowych regulacji pojawiła się jeszcze przed sformowaniem rządu koalicyjnego. Przedstawiła ją grupa posłów większości, projekt został jednak skrytykowany przez organizacje ekologiczne jako zagrażający obszarom chronionym i szybko przepadł. Prace nad kolejnym projektem trwały ponad rok. W końcu parlament przegłosował ustawę zakładającą:

• Możliwość ustawiania wiatraków w odległości 500 metrów od zabudowań mieszkalnych.
• Rekompensaty do 20 tys. złotych dla osób mieszkających w bezpośredniej okolicy turbin wiatrowych – czyli w odległości do 1 kilometra. Obszar ten można będzie rozszerzyć, jednak z taką samą pulą pieniędzy do wykorzystania, dlatego poszczególne gospodarstwa będą mogły liczyć na mniejszą kwotę.
• Odległość wiatraków od parku narodowego na granicy minimum 1500 metrów.
• Odległość od dróg krajowych na poziomie 1H (tyle, ile wynosi wysokość turbiny).
• Uproszczenie procedur – czyli uchwalanie planu miejscowego równolegle do postępowań środowiskowych.

„Weto prezydenta Nawrockiego pod ustawą gwarantującą niskie ceny energii to uderzenie w polskie rodziny, przemysł, bezpieczeństwo energetyczne i całą gospodarkę. Potencjał jaki dają tanie źródła energii powinien zostać odblokowany. Decyzja prezydenta to działanie wbrew interesowi Polek i Polaków" – napisał na Twitterze (X) minister energii Miłosz Motyka.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat:

Przeczytaj także: