Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Kilka godzin trwało dziś przesłuchanie Jarosława Kaczyńskiego przed komisją śledczą do spraw wyborów kopertowych. Prezes PiS spóźnił się zarówno na początek obrad, jak i po przerwie, gdy próbowano obrady wznowić. A każde spóźnienie było pretekstem do małej awantury. Przewodniczący komisji Dariusz Joński nieustannie sprzeczał się z posłem Przemysławem Czarnkiem, a świadek Kaczyński poprawiał przewodniczącego Jońskiego, że do posła Czarnka należy tytułować profesorem.

Przy okazji Kaczyński musiał tłumaczyć się ze swoich wizyt na cmentarzu w kwietniu 2020 roku, gdy rząd jego partii cmentarze zamknął. Ale, zdaniem prezesa, wszystko było w porządku, bo akurat otrzymał pozwolenie proboszcza.

Było to już ostatnie przedstawienie przed komisją. Ta przygotuje teraz raport końcowy. I zapowiada wnioski do prokuratury dla członków rządu i kierownictwa firm zamieszanym w całą operację, a dla Jarosława Kaczyńskiego – za sprawstwo kierownicze. Czy zostaną za to skazani – to zupełnie inna kwestia.

Posiedzenie komisji relacjonowała w OKO.press Agnieszka Jędrzejczyk:

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości nakazuje wstrzymać ofensywę na Rafah

MTK w przełomowym orzeczeniu nakazał, by Izrael natychmiast zatrzymał swoją ofensywę w Rafah, Hamas powinien natomiast bezwarunkowo zwolnić zakładników. Hamas przyjął wyrok z zadowoleniem, Izrael go odrzuca.

W orzeczeniu czytamy:

„Trybunał uważa, że zgodnie ze swoimi zobowiązaniami wynikającymi z Konwencji o ludobójstwie, Izrael musi natychmiast zatrzymać ofensywę militarną i wszystkie inne akcje w muhafazie Rafah, które mogą narzucić palestyńskiej grupie w Gazie warunki życia mogące spowodować jej całkowite lub częściowe zniszczenie”.

Najważniejsze punkty orzeczenia MTS to:

• Zatrzymanie ofensywy w Rafah
• Podjęcie działań, by zachować dowody, które odnoszą się do oskarżeń o działania w zakresie konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa
• Wznowienie dostępu pomocy humanitarnej do Gazy
• Bezwarunkowe zwolnienie wszystkich zakładników przetrzymywanych w Gazie przez Hamas

Izraelscy politycy stawiają sprawę jasno: zamierzają postanowienie MTK zignorować.

„Izrael jest zdeterminowany, by kontynuować walkę, by odzyskać zakładników i dać bezpieczeństwo swoim obywatelem – bez względu na to, gdzie tę walkę trzeba prowadzić – również w Rafah” – mówił już po wyroku członek izraelskiego rządu wojennego Benny Ganc.

Dziś Izraelczycy odnaleźli kolejne trzy ciała zakładników. Armia prowadziła działania wojenne również po ogłoszeniu wyroku przez MTS. Wyrok MTK jest wiążącym aktem prawa międzynarodowego. Ignorowanie go przez Izrael pogłębi jego międzynarodową izolację.

Tusk: minimalna wzrośnie minimalnie, o około 5 proc.

„Pani minister [Agnieszka Dziemianowicz-Bąk] usłyszy ode mnie we wtorek, że zgodnie z obowiązkami rządu zaproponujemy podniesienie płacy minimalnej o blisko 5 proc., bo taki obowiązek narzuca na nas ustawa, ale nie będziemy proponowali wyższego skoku” – powiedział dzisiaj premier Donald Tusk w Białymstoku.

To nawiązanie do wtorkowego wywiadu Dziemianowicz-Bąk w radiowej Trójce. Ministra powiedziała tam:

„Proponujemy, żeby to minimalne wynagrodzenie wynosiło 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. To jest zgodne z dyrektywą Parlamentu Europejskiego”.

Dyrektywa daje taką możliwość, ale nie nakłada obowiązku, by płaca minimalna wynosiła 60 proc. średniej pensji. Tusk postanowił publicznie pokazać, kto ostatecznie podejmuje w rządzie decyzje. Ostateczna wysokość płacy minimalnej musi zostać ustalona do 15 września.

Jutro konkrety Hołowni

Już jutro, w sobotę 25 maja 2024 Szymon Hołownia ma ogłosić strategię rozwoju Polski. Szef Polski 2050 zapowiedział to w mediach społecznościowych: „Był czas walki o wolność, jest czas pracy dla wolności. Zapraszam jutro na 17:00 na prezentację strategii dla rozwoju Polski” – napisał.

OKO.press dotarło do szczegółów sobotniej prezentacji. Szymon Hołownia ma przedstawić filary strategii rozwojowej, a także konkretne rozwiązania.

Polska 2050 chce odpowiedzieć na potrzeby tych, którzy oczekują od rządzących propozycji dotyczących przyszłości, a nie tylko „pogonienia PiS-u”.

Partia Hołowni przedstawi strategię, która ma sprawić, że Polska znajdzie się wśród lokomotyw Unii Europejskiej.

Kluczową rolę w tej strategii odegra rozwój transportu, a także małych i średnich miast. Polska 2050 przedstawi też propozycje rozwoju polskich firm (również związane ze stabilnością zatrudnienia). Wskaże też obszary, w których nie zgadza się z rozwiązaniami zatwierdzonymi przez Unię Europejską (jak Zielony Ład). Więcej o planie Hołowni można przeczytać w tekście Agaty Szczęśniak.

„Pani minister ma lewicową wrażliwość i bardzo by chciała wszystkim pomagać, w jakimś sensie bardzo dobrze, że ma taką wrażliwość” – mówił dziś Donald Tusk w Białymstoku o ministrze rodziny, pracy i polityki społęcznej Agnieszce Dziemianowicz-Bąk.

I uzupełnił swoją myśl:

„Pani minister usłyszy ode mnie we wtorek, że zgodnie z obowiązkami rządu zaproponujemy podniesienie płacy minimalnej o blisko 5 proc., bo taki obowiązek narzuca na nas ustawa, ale nie będziemy proponowali wyższego skoku”.

Dziemianowicz-Bąk: 60 proc. średniej pensji

To nawiązanie do wtorkowego wywiadu Dziemianowicz-Bąk w radiowej Trójce. Ministra powiedziała tam:

„Proponujemy, żeby to minimalne wynagrodzenie wynosiło 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. To jest zgodne z dyrektywą Parlamentu Europejskiego”.

Ministra mówi tutaj o unijnej dyrektywie 2022/2041 w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Według niej przy ustaleniu poziomu płacy minimalnej należy uwzględnić:

• siłę nabywczą ustawowych wynagrodzeń minimalnych, z uwzględnieniem kosztów utrzymania,
• ogólny poziom wynagrodzeń i ich rozkład,
• stopę wzrostu wynagrodzeń,
• długoterminowe krajowe poziomy produktywności i ich zmiany.

Średnia pensja zawiera się w punkcie o poziomie i rozkładzie wynagrodzeń. Dyrektywa nie mówi jednak o obowiązku sztywnego ustalenia relacji między średnią pensją a wynagrodzeniem minimalnym. Szczególnie na tak wysokim poziomie jak 60 proc. Byłby to poziom praktycznie nieznany w krajach OECD.

Dyrektywa: można, nie trzeba

W dyrektywie czytamy:

"Ocena ta może opierać się na wartościach referencyjnych powszechnie stosowanych na poziomie międzynarodowym, takich jak relacja minimalnego wynagrodzenia brutto do 60 proc. mediany wynagrodzeń brutto czy relacja minimalnego wynagrodzenia brutto do 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia brutto, których to wartości wciąż nie osiągają wszystkie państwa członkowskie, lub relacja minimalnego wynagrodzenia netto do 50 proc. lub 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia netto".

Może, ale nie musi. Dyrektywa podaje jedynie przykład rozwiązania. Dodatkowo czas na wdrożenie dyrektywy jest listopada tego roku. Płaca minimalna na 2025 rok z pewnością będzie ustalana jeszcze po starych zasadach.

W drugiej połowie tego roku płaca minimalna wyniesie 4300 zł brutto. Wzrost o 5 proc., o którym mówi Donald Tusk, oznacza 4515 zł w przyszłym roku. To podwyżka o 215 zł. Związki zawodowe proponują podwyżkę o 350 zł. Ostateczny kształt podwyżki będzie ustalany w formule trójstronnej w Radzie Dialogu Społecznego. Rząd ma obowiązek ustalić wysokość pensji minimalnej do 15 września.

Sędziowie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, najwyższego sądu Organizacji Narodów Zjednoczonych, nakazali dziś Izraelowi powstrzymać swoją ofensywę w Rafah. W orzeczeniu czytamy:

„Trybunał uważa, że zgodnie ze swoimi zobowiązaniami wynikającymi z Konwencji o ludobójstwie, Izrael musi natychmiast zatrzymać ofensywę militarną i wszystkie inne akcje w muhafazie Rafah, które mogą narzucić palestyńskiej grupie w Gazie warunki życia mogące spowodować jej całkowite lub częściowe zniszczenie”.

Najważniejsze punkty orzeczenia MTS to:

• zatrzymanie ofensywy w Rafah,
• podjeęcie działań by zachować dowody, które odnoszą się do oskarżeń o działania w zakresie konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa,
• Wznowienie dostępu pomocy humanitarnej do Gazy,
• Bezwarunkowe zwolnienie wszystkich zakładników przetrzymywanych w Gazie przez Hamas.

Pełen tekst orzeczenia w języku angielskim można znaleźć tutaj.

Następstwo wniosku RPA

Dzisiejsze orzeczenie jest kolejnym etapem wydanego w styczniu wyroku. Na wniosek Republiki Południowej Afryki MTK orzekło wówczas, że "przynajmniej niektóre działania i zaniechania popełnione przez Izrael w Gazie wydają się podlegać postanowieniom Konwencji o ludobójstwie”. Sąd zarządził wówczas, że Izrael powinien podjąć wszelkie środki, by zapobiec ludobójstwu.

Przewodniczący sądu Nawaf Salam uznał dziś, że wcześniejsze środki zaradcze nie przyniosły poprawy sytuacji w Gazie. Salam powiedział dziś, że nie wierzy w słowa Izraela, że sytuacja humanitarna jest pod kontrolą, bo nie otrzymał na to żadnych dowodów. Widział natomiast dowody na katastrofalną sytuację humanitarną. Zdaniem Trybunału konieczne było więc podjęcie dalszych działań.

Ofensywa bez poparcia międzynarodowego

6 maja tego roku izraelska armia rozpoczęła ofensywę wojskową na miasto Rafah na południu Strefy Gazy. Przed wojną mieszkało tam około 200 tys. osób, w tym roku większość uchodźców z innych, zniszczonych miejsc Strefy ewakuowała się właśnie do Rafah. Organizacje mięzynarodowe oceniały, że mieszkało tam nawet 1,4 mln osób – niemal dwie trzecie przedwojennej populacji Strefy. Przez długie miesiące wojny z Hamasem Izrael stracił większość międzynarodowego poparcia, jakie miał 7 października i w pierwszych tygodniach po ówczesnej masakrze. Prezydent USA Joe Biden przestrzegał Izrael przed atakiem na Rafah.

Izraelska armia i rząd nie są dziś jednak zainteresowane zatrzymaniem działań wojennych. Z pewnością zignorują też dzisiejszy wyrok.

Palestyńczycy przyjmują orzeczenie z zadowoleniem, Izrael je odrzuca

I rząd palestyński na Zachodnim Brzegu, i Hamas przyjęły wyrok z zadowoleniem. Hamas w oświadczeniu przekazał jednak, że wyrok powinien iść krok dalej, ponieważ „to, co dzieje się w Dżabaliji i innych muhafazach Strefy Gazy jest nie mniej zbrodnicze i niebezpieczne niż to, co dzieje się w Rafah”.

Izraelczycy odrzucają wszelkie oskarżenia o przeprowadzanie ludobójstwa i popełnianie zbrodni na ludzkości cywilnej. Przez orzeczeniem MTS izraelski rzecznik przekazał, że „żadna siła na świecie nie powstrzyma Izraela od obrony własnych obywateli i od ścigania Hamasu w Gazie”.

Tuż po ogłoszeniu wyroku minister izraelskiego rządu, członek skrajnie prawicowej i antyarabskiej partii Itamar Ben Gwir napisał w mediach społecznościowych:

„Na wyrok antysemickiego sądu w Hadze powinno odpowiedzieć się tylko w jeden sposób – okupacja Rafah, zwiększenie presji militarnej i zniszczenie Hamasu, aż do kompletnego zwycięstwa w tej wojnie”.

Media izraelskie podają, że premier Izraela Benjamin Netanjahu po wyroku MTS zwołał kryzysowe zebranie rządu

„Putin może walczyć tak długo, jak trzeba, ale jest także gotowy na zawieszenie broni, na zamrożenie wojny” – Reuters cytuje „wysoko postawionego urzędnika” współpracującego z Kremlem. Do ewentualnego zawieszenia broni miałoby dojść jednak na warunkach rosyjskich — czyli przy uznaniu obecnej linii frontu.

Jeśli Ukraina i Zachód tych warunków nie uznają, wojna ma być kontynuowana.

Reuters zwrócił się z prośbą o komentarz do Dmitrija Pieskowa, rzecznika Putina. Odpowiedział, że ​​Rosja jest otwarta na dialog, a kraj nie chce „wiecznej wojny”. Podkreślił, że Putin mówił o tym wielokrotnie.

Putin zdaje sobie sprawę, że dalsze prowadzenie wojny wymaga kolejnej ogólnokrajowej mobilizacji – mówią źródła Reutersa. Nie chce jednak do tego dopuścić, bo wie, że „jego popularność spadła po pierwszej mobilizacji we wrześniu 2022 r.”.

Pieskow zaznaczał, że Rosja nie potrzebuje mobilizacji. Rekrutuje na razie jedynie ochotników.

Perspektywa zawieszenia broni jest jednak daleka. Prezydent Wołodymyr Zełenski wiele razy powtarzał, że pokój na warunkach Putina nie jest rozwiązaniem. "Zapowiedział odzyskanie utraconych terytoriów, w tym Krymu, który Rosja zaanektowała w 2014 r. W 2022 r. podpisał dekret, który formalnie uznał, że jakiekolwiek rozmowy z Putinem są niemożliwe” – przypomina Reuters.