Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Podczas pierwszego dnia inauguracyjnej sesji PE Parlament Europejski nowej kadencji wybiera przewodniczącego PE oraz jego 14 wiceprzewodniczących.

Do roli przewodniczącej PE ponownie wybrana została maltańska europosłanka Roberta Metsola z Europejskiej Partii Ludowej, która ubiegała się o reelekcję. Będzie to jej druga 2,5-letnia kadencja na stanowisku szefowej PE. Metsola zdobyła 90,2 proc. głosów.

We wtorek 16 lipca po południu europosłowie wybiorą także wiceprzewodniczących PE.

Bycie wiceprzewodniczącym PE to bardziej funkcja administracyjna niż polityczna, ale związany jest z nią pewien prestiż — jej objęcie jest wyrazem znaczenia danej delegacji w grupie. Wiceprzewodniczący zastępują przewodniczącego w roli prowadzącego posiedzeń plenarnych oraz należą do prezydium PE, które odpowiada za sprawy kadrowe i organizacyjne.

Podział funkcji

Regulamin funkcjonowania PE stanowi, że skład prezydium PE powinien mniej więcej odzwierciedlać skład polityczny Parlamentu Europejskiego. Grupy polityczne dogadują zatem między sobą, ilu komu przypada wiceprzewodniczących w zależności od liczebności grupy.

Podobnie rozdzielane są miejsca w prezydiach komisji parlamentarnych – każdej z grup przypada określona liczba komisji, w których zajmą stanowiska przewodniczących, wiceprzewodniczących lub koordynatorów.

O ile pełnienie funkcji wiceprzewodniczącego to zajęcie administracyjne, to już kierowanie pracami komisji parlamentarnych ma bezpośredni wpływ na tworzenie prawa w UE — ma więc duże znaczenie polityczne. Te decyzje zapadną jednak dopiero w przyszłym tygodniu.

Lista kandydatów na wiceprzewodniczących PE

W sumie osiem istniejących grup w PE (sześć „starych”, obecnych w PE poprzednich kadencji, i dwie nowe – założona m.in. przez Viktora Orbana grupa Patrioci dla Europy oraz założona przez niemiecką AfD grupa Europa Suwerennych Narodów) zgłosiły 17 kandydatur do roli wiceprzewodniczących PE.

O stanowisko wiceprzewodniczących powalczą:

Z ramienia Europejskiej Partii Ludowej:

• Ewa KOPACZ — była premier Polski, członkini Platformy Obywatelskiej
• Esteban GONZÁLEZ PONS — europoseł z Hiszpanii, członek Partii Ludowej
• Sabine VERHEYEN — polityczka z niemieckiego CDU

Z ramienia grupy Socjalistów i Demokratów:

• Katarina BARLEY – europosłanka niemieckiej SPD
• Victor NEGRESCU – europoseł rumuńskiej Partii Socjaldemokratycznej
• Javi LÓPEZ – europoseł hiszpańskiej PSOE
• Christel SCHALDEMOSE – europosłanka duńskiej Socjaldemokracji
• Pina PICIERNO – europosłanka włoskiej Partii Demokratycznej

Z ramienia grupy Patrioci dla Europy:

• Klára DOSTÁLOVÁ – członkini czeskiego ANO, wiceprzewodnicząca grupy Patrioci dla Europy,
• Fabrice LEGGERI – członek francuskiego Zjednoczenia Narodowego, były szef Frontexu, który odszedł z agencji po aferze dotyczącej pushbacków na morzu.

Z ramienia grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów:

• Antonella SBERNA — europosłanka Braci Włochów
• Roberts ZĪLE — z łotewskiej partii Zjednoczenie Narodowe — Wszystko dla Łotwy.

Z ramienia grupy Odnowić Europę:

• Martin HOJSÍK – z partii Postępowa Słowacja
• Sophie WILMÈS – była premier Belgii, członkini partii MR

Z ramienia grupy Zielonych / Wolne Przymierze Europejskie:

• Nicolae ŞTEFĂNUȚĂ z Rumunii

Z ramienia grupy Lewica:

• Younous OMARJEE – z Francji Niepokornej

Z ramienia grupy Europa Suwerennych Narodów:

• Ewa ZAJACZKOWSKA-HERNIK, rzeczniczka Konfederacji.

Z rozdzielnika, na który umówiły się grupy polityczne, wynika, że Europejskiej Partii Ludowej przypadną 3 stanowiska wiceprzewodniczących (ponieważ EPL wystawia kandydata na przewodniczącego PE), S&D – 5, grupie Odnowić Europę – 2, EKR – 2, Lewicy – 1, Zielonym – 1.

Kordon sanitarny wokół prawicy

Na liście brakuje zrzeszającej partie skrajnej prawicy grupy Patrioci dla Europy oraz nowej grupy stworzonej przez niemiecką AfD – Europy Suwerennych Narodów.

To efekt umowy politycznej zawartej między grupami nowej, nieformalnej koalicji: Europejskiej Partii Ludowej, Socjalistów i Demokratów oraz liberałów. Rzeczniczka Konfederacji Ewa Zajączkowska-Hernik raczej nie ma więc szans na zostanie wiceprzewodniczącą PE.

Jako reprezentantka największej grupy w PE Ewa Kopacz z Platformy Obywatelskiej ma za to szansę na reelekcję.

Platforma Obywatelska to druga największa delegacja krajowa w Europejskiej Partii Ludowej. Europoseł PO — Andrzej Halicki został jednym z dwóch wiceprzewodniczących grupy.

Funkcjonariusze ABW na polecenie Prokuratury Krajowej zatrzymali wczoraj byłego wiceministra sprawiedliwości Marcina Romanowskiego, posła Suwerennej Polski, który w piątek stracił immunitet. Chodzi o aferę z Funduszem Sprawiedliwości, którym Romanowski zarządzał w latach 2019-2023, kiedy pracował w resorcie Zbigniewa Ziobry.

Śledczy skierowali dziś do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa wniosek o tymczasowe aresztowanie posła. To środek zapobiegawczy, który stosuje się wobec podejrzanych w szczególnych okolicznościach. Tymczasowe aresztowanie co do zasady trwa trzy miesiące, może jednak być wydłużane, każdorazowo za zgodą sądu.

W dzisiejszym komunikacie Prokuratura tłumaczy, dlaczego domaga się aresztu dla Romanowskiego:

• materiał dowodowy (kilkaset tomów akt) wskazuje na duże prawdopodobieństwo, że Marcin Romanowski popełnił zarzucane mu przestępstwa;
• uzasadniona obawa bezprawnego utrudniania postępowania oraz groźby wymierzenia surowej kary.

Prokuratura obawia się, że Romanowski, przebywając na wolności, będzie próbował ustalać „z innymi osobami” treść wyjaśnień i zeznań „w celu umniejszenia bądź wykluczenia swojej odpowiedzialności”, uprzedzać współsprawców o czynnościach prokuratorów, a także niszczyć lub ukrywać dowody.

„Powyższa obawa jest tym bardziej uzasadniona, iż podejrzany (wspólnie z niektórymi innymi podejrzanymi) już wcześniej podejmował działania mające na celu bezprawny wpływ na przebieg postępowania, w tym poprzez ukrywanie dowodów i wpływanie na zeznania świadków” – czytamy w komunikacie. Śledczy tłumaczą, że Romanowski ustalał z byłymi współpracownikami, które dowody należałoby zniszczyć i wspólną wersję wydarzeń.

Sąd ma 24 godziny na decyzję o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania.

111 mln zł szkody dla Skarbu Państwa

Jeszcze w poniedziałek 15 lipca, wkrótce po zatrzymaniu, prokurator przesłuchał Romanowskiego i przedstawił mu 11 zarzutów.

Pierwszy dotyczy „brania udziału w okresie od listopada 2018 roku do grudnia 2023 roku w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu, w szczególności poprzez przekraczanie uprawnień i niedopełnianie obowiązków oraz poświadczanie nieprawdy w dokumentach, wyrządzanie szkody w wielkich rozmiarach w mieniu Skarbu Państwa (art. 258 § 1 kk)”.

Pozostałe 10 zarzutów dotyczy „przekroczenia uprawnień lub niedopełniania obowiązków w związku z konkretnymi decyzjami lub zachowaniami podejrzanego związanymi z działalnością Funduszu Sprawiedliwości oraz z wydatkowaniem środków ze szkodą dla interesu publicznego (art. 231 § 1 i 2 kk)”.

Pięć z tych zarzutów dotyczy również „wyrządzania szkody majątkowej w wielkich rozmiarach w mieniu Skarbu Państwa o łącznej wartości ponad 111 milionów złotych (czyny kwalifikowane kumulatywnie z art. 296 § 3 kk)”.

Jak tłumaczą prokuratorzy, przekroczenie uprawnień przez Romanowskiego miało polegać na dyktowaniu pracownikom ministerstwa, które podmioty powinny wygrać konkursy z Funduszu Sprawiedliwości. Były wiceminister miał też zlecać podwładnym poprawianie faworyzowanych ofert, a także zgadzać się na dotacje dla podmiotów, które nie spełniały wymogów formalnych. „Wszystkie czyny miały być nadto popełnione w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw” – pisze prokuratura.

Romanowski nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i złożył obszerne wyjaśnienia.

Ten immunitet nie działał

Prokuratura ponownie dementuje też rewelacje obrońcy Romanowskiego, mec. Bartosza Lewandowskiego. Lewandowski twierdzi, że jego mocodawcy nie można było zatrzymać i aresztować, gdyż jest on posłem w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy. I z tego tytułu przysługuje mu drugi immunitet, który nie został uchylony. O immunitecie miał mówić śledczym podczas przesłuchania także sam Marcin Romanowski.

Prokuratura Krajowa wskazuje, że w toku śledztwa badała sprawę immunitetu ZPRE i w tym celu poprosiła ekspertów o dwie opinie prawne.

„Z poczynionych ustaleń wynika, iż immunitet członka ZPRE nie wyłącza możliwości przedstawienia zarzutów, zatrzymania oraz zastosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania w związku z przestępstwem popełnionym przez posła na Sejm RP, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem przez niego mandatu członka Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy i nie ma charakteru korupcyjnego w związku z działalnością Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, a także nie dotyczy ujęcia takiego członka na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa, jeżeli sprawa jest prowadzona na terytorium państwa polskiego” – czytamy w komunikacie.

„Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku podejrzanego Marcina Romanowskiego, tak więc immunitet ZPRE nie wyłączał możliwości jego zatrzymania, przedstawienia mu zarzutów i jego tymczasowego aresztowania” – napisał rzecznik Prokuratury Krajowej.

Ustawa o ochronie zwierząt, przyjęta w 1997 roku, potrzebuje zmian — podkreślają organizacje prozwierzęce, proponując obywatelski projekt nowelizacji. Polskie prawo od lat nie wystarcza, żeby skutecznie chronić zwierzęta przed trzymaniem ich na łańcuchach czy w dziurawych budach. Według art 9 ust. 2 obowiązującej ustawy „zabrania się trzymania zwierząt domowych na uwięzi w sposób stały dłużej niż 12 godzin w ciągu doby lub powodujący u nich uszkodzenie ciała lub cierpienie oraz niezapewniający możliwości niezbędnego ruchu. Długość uwięzi nie może być krótsza niż 3 m”.

Według proponowanej nowelizacji trzymanie psów na łańcuchach byłoby całkowicie zakazane.

Co jeszcze znalazło się w projekcie nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt?

• obligatoryjne chipowanie zwierząt domowych;
• zakaz używania fajerwerków hukowych;
• obowiązkowa kastracja zwierząt nieprzeznaczonych do hodowli;
• ograniczenie działania pseudohodowli;
• zmiana zasad prowadzenia schronisk i nadzoru nad nimi;
• doprecyzowanie obowiązków gmin wobec zwierząt bezdomnych.

„Polska wypada zatrważająco”

„Obowiązkowe czipowanie psów, lepsze schroniska i kastracje to zapobieganie bezdomności, która, na tle innych krajów Unii Europejskiej, w Polsce wypada zatrważająco. Czas, aby Polacy zabrali głos” – mówiła, składając w maju projekt do marszałka Sejmu, prawniczka Sara Balcerowicz, przewodnicząca komitetu inicjatywy ustawodawczej „Stop łańcuchom, pseudohodowlom i bezdomności”.

„Pragniemy by stosowanie w praktyce przez Prokuraturę i Sądy przepisów dotyczących znęcania się nad zwierzętami spowodowało wzrost powszechnej świadomości tego, że są to poważne przestępstwa o wysokim stopniu społecznej szkodliwości” – dodawał Michał Gostkowski, wiceprzewodniczący komitetu.

Żeby Sejm zajął się obywatelskim projektem, konieczne są dwa elementy. Pierwszy to zarejestrowanie komitetu przez marszałka Szymona Hołownię. Postanowienie w tej sprawie wydał 24 czerwca. Dzięki temu organizacje mogły zabrać się za drugi, najważniejszy krok — zbiórkę 100 tysięcy podpisów.

Zbiórka podpisów ruszyła

Fizycznie podpisy są zbierane w Schronisku w Korabiewicach, prowadzonym przez Vivę.

Projekt będzie można wesprzeć również podczas letnich festiwali:

• Festiwal Róbmy Swoje – Wysoka Strzyżowska na Podkarpaciu 26-27.07
• Pol’and’Rock – lotnisko Czaplinek, Broczyno 1-3.08

Swój podpis można złożyć również listownie, a pełną instrukcję opublikowała Fundacja Mondo Cane:

"Wejdźcie na stronę projektu https://prawadlazwierzat.pl/ w zakładkę CHCĘ ZBIERAĆ PODPISY. Przejdźcie prosta procedurę, odpowiedzcie na kilka pytań, podajcie maila i dostaniecie upoważnienie do zbierania i w załączniku obowiązujący arkusz. Każdy arkusz zawiera 10 pozycji, czyli miejsce na 10 podpisów. (...) Możecie oczywiście drukować więcej niż jeden arkusz. Arkusze powinny być pełne tzn. 10 podpisów, bez pustych kratek. Nie mogą podpisywać nieletni, muszą być wszystkie dane i czytelny podpis. Ale przecież to nie jest żaden problem dla miłośników zwierząt. Potem, gdy uznacie, że więcej nie zbierzecie – wyślijcie listem poleconym na adres komitetu – jest na stronie".

Organizacje mają czas do 24 września, żeby zebrać 100 tysięcy podpisów.

Projekt stworzyły Mondo Cane, Viva, OTOZ Animals i Akcja Demokracja, a do komitetu inicjatywy ustawodawczej należą nie tylko członkowie i członkinie organizacji społecznych, ale również m.in. parlamentarzyści Małgorzata Tracz (Zieloni), Katarzyna Piekarska (KO), Paweł Suski (KO), Łukasz Litewka (Lewica) i były prezes Trybunału Konstytucyjnego Jerzy Stępień.

„Dowiezione. Rada UE właśnie przyjęła rewizję KPO. Teraz czas intensywnych inwestycji! We wrześniu składamy dwa wnioski o płatność. A pod koniec roku kolejny — jeszcze większy niż poprzedni — przelew dla Polski” – napisała na portalu X ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Ministerstwo w oficjalnym komunikacie podaje, że „proces rewizji przebiegał rekordowo krótko – udało nam się przeprowadzić ten proces w 3,5 miesiąca”.

Rewizja KPO objęła 7 komponentów. Dotyczyła 18 reform (12 z części grantowej i 6 z części pożyczkowej) oraz 39 inwestycji (26 z części grantowej i 13 z części pożyczkowej KPO).

Jak czytamy w komunikacie, najważniejsze zmiany dotyczą:

• Opieki zdrowotnej – chodzi o modernizację infrastruktury podmiotów medycznych;
• Sektora rolnego – wsparcie dla rolników i rybaków, którzy realizują projekty dotyczące modernizacji infrastruktury;
• „Wsparcia jednostek samorządu terytorialnego poprzez przeniesienie, z obszaru pożyczkowego do grantowego, finansowania w zakresie ośrodków świadczących opiekę długoterminową i geriatryczną w szpitalach powiatowych”.
• Rezygnacji z podatku od pojazdów spalinowych. Zamiast tego rząd stawia na system dopłat do zakupu, wynajmu i leasingu samochodów elektrycznych przez osoby fizyczne.

Uwolnione środki z części grantowej mają zostać przeznaczone m.in. na termomodernizację budynków wielorodzinnych, dopłaty do zakupu/leasingu/wynajmu aut elektrycznych, zakup nowych komputerów przenośnych dla nauczycieli klas I-III, modernizację infrastruktury szpitali powiatowych czy nowe systemy informatyczne w Urzędach Skarbowych.

Po rewizji Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności składa się z 57 inwestycji i 54 reform. Polska otrzyma z KPO 59,8 mld euro (257,1 mld zł), w tym 25,27 mld euro (108,6 mld zł) w postaci dotacji i 34,54 mld euro (148,5 mld zł) w formie preferencyjnych pożyczek. Ponad 44 proc. inwestycji ma być przeznaczona na cele klimatyczne.