Dzień na żywo. Obchody 3 Maja i Dzień Wolności Prasy

O północy z piątku na sobotę rozpoczęła się cisza wyborcza. Potrwa do końca głosowania w wyborach samorządowych w niedzielę. Lokale wyborcze zostaną otwarte o godz. 7 i będą zamknięte o godz. 21. W wyborach samorządowych będziemy głosować na burmistrzów i prezydentów miast tam, gdzie w pierwszej turze 7 kwietnia żadna z osób kandydujących nie przekroczyła 50 proc. poparcia. Cisza wyborcza obowiązuje jednak w całym kraju.

Do końca głosowania nie wolno publikować sondaży, agitować na rzecz kandydatów, rozpowszechniać materiałów wyborczych. Za złamanie ciszy wyborczej grożą wysokie kary. Najwyższa to kara za publikację sondaży wyborczych, która wynosi od 500 tys. do miliona złotych.

Art. 107. [Cisza wyborcza] § 1. W dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem prowadzenie agitacji wyborczej, w tym zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień oraz rozpowszechnianie materiałów wyborczych jest zabronione. § 2. Agitacja wyborcza w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje, jest zabroniona.

Art. 498. Kto, w związku z wyborami, w okresie od zakończenia kampanii wyborczej aż do zakończenia głosowania prowadzi agitację wyborczą – podlega karze grzywny.

Art. 500. Kto, w związku z wyborami w okresie od zakończenia kampanii wyborczej aż do zakończenia głosowania, podaje do publicznej wiadomości wyniki przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych lub przewidywanych wyników wyborów, lub wyniki sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania – podlega grzywnie od 500 000 do 1 000 000 złotych.

Czy warto znieść ciszę wyborczą?

Pojawiają się opinię, że cisza wyborcza to „relikt”, bo w dobie internetu trudno ją kontrolować. Tak w komunikatach o ciszy wyborczej pisze Państwowa Komisja Wyborcza. PKW twierdzi, że trzeba rozważyć zniesienie ograniczeń związanych z ciszą wyborczą: robiła to w 2016 roku, ponowiła w 2019 i ten sam postulat przedstawia, obecnie po raz kolejny w piśmie z 4 marca 2024 roku. Postulaty i uwagi PKW publikuje cyklicznie w dokumencie „Informacja o realizacji przepisów Kodeksu wyborczego oraz propozycje ich zmiany”.

Rekomendacja dotycząca ciszy wyborczej od 8 lat ma to samo uzasadnienie, które brzmi następująco:

”Postęp technologiczny, rozwój nowych mediów, w tym portali społecznościowych powoduje, że obecnie cisza wyborcza staje się fikcją. Wydaje się, że cisza wyborcza powinna obowiązywać jedynie w dniu głosowania w lokalu wyborczym, tj. wyłącznie wewnątrz budynku, w którym znajduje się ten lokal oraz w odległości np. 100 metrów od tego budynku”.

Z opiniami tymi polemizuje Michał Danielewski, wskazując m.in. że propozycja PKW:

• jest sprzeczna z oczekiwaniami opinii publicznej,
• jest zachętą do manipulacji sondażowych i wzmożonej produkcji fake newsów, zwłaszcza w dzień głosowania,
• jej realizacja byłaby wprost wymarzonym polem do destabilizujących polską politykę aktywności nieprzychylnych nam państw ościennych, przede wszystkim Rosji.

Pogrzeb Damiana Sobola odbył się w kościele pod wezwaniem św. Józefa w Przemyślu. W uroczystości oprócz rodziny brali udział m.in. ambasador Palestyny w Polsce Mahmoud Khalifa oraz Jose Andres, założyciel World Central Kitchen, organizacji, w której pracował polski wolontariusz.

W czasie homilii biskup pomocniczy Archidiecezji Przemyskiej Krzysztof Chudzio mówił że obecni w kościele przybyli licznie, by „zamanifestować wdzięczność, podziw i solidarność w przywiązaniu do tych wartości, którymi żył dla których nie zawahał się nawet oddać życie, nieustraszony wolontariusz (…) Damian” (cytat za PAP).

Pośmiertne odznaczenie

W uroczystości pogrzebowej wziął udział także Dariusz Dudek, doradca Andrzeja Dudy, który przekazał rodzinie Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, którym prezydent pośmiertnie odznaczył Damiana Sobola „za wybitne zasługi w działalności na rzecz osób potrzebujących pomocy i wsparcia”.

Dariusz Dudek odczytał także list.

„Żegnamy dzisiaj wspaniałego młodego człowieka, odważnego i ofiarnego społecznika przejętego ideałem solidarności, wrażliwego na los pokrzywdzonych i najbardziej potrzebujących. Wstrząśnięty Jego tragiczną śmiercią, wyrażam hołd dla poświęcenia, z jakim Zmarły zaangażował się w pomoc cywilnym ofiarom działań wojennych w Strefie Gazy. Wcześniej pomagał mieszkańcom broniącej się Ukrainy – m.in. w ostrzeliwanym przez Rosjan Charkowie – oraz ludziom w tureckim dystrykcie Elbistan, dotkniętym skutkami ubiegłorocznego potężnego trzęsienia ziemi” – napisał prezydent.

„Zginął w wyniku izraelskiego ataku na konwój z transportem żywności, jako jeden z siedmiorga wolontariuszy organizacji World Central Kitchen. Ta tragedia nigdy nie powinna się wydarzyć. Nasz rodak miał przed sobą jeszcze długie lata życia. Działalność Zmarłego przynosiła chlubę nie tylko Jemu osobiście, lecz także wszystkim Polakom”.

List kondolencyjny napisał także minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski. Bezpośrednio po mszy odczytała go wojewoda podkarpacka Teresa Kubas-Hul.

„Damian Soból w przeszłości niósł pomoc mieszkańcom Afryki i Turcji, a w rodzinnym Przemyślu, (...) pomagał Ukraińcom, kobietom i dzieciom uciekającym przed rosyjskimi bombami. Takie postacie są świadectwem człowieczeństwa, dowodem, że nawet w najgorszych czasach wojen, krwi i łez, znajdują się dzielni ludzie, którzy mroczny świat konfliktów rozświetlają swoją postawą pełną miłości bliźniego i oddania drugiemu człowiekowi. Wierzę, że wartości które reprezentował żyją w sercach tysięcy wolontariuszy, a Damian będzie dla nich wzorem. Niech spoczywa w pokoju” – napisał minister.

Jak podaje PAP po godz. 12.00 kondukt żałobny liczył kilkaset osób.

Izraelski atak na konwój z pomocą humanitarną

Konwój pomocy organizacji humanitarnej World Central Kitchen został ostrzelany rakietami, gdy 12 kwietnia eskortował ciężarówkę do magazynu żywności w Dajr al-Balah, w środkowej Strefie Gazy. Trasa przejazdu była wcześniej zgłoszona izraelskiej armii, a pojazdy były wyraźnie oznakowane. W wyniku ataku zginęło siedmioro pracowników World Central Kitchen. W trzech samochodach, które eskortowały ciężarówkę, znajdowało się dwóch Palestyńczyków o podwójnym obywatelstwie (USA i Kanada) i pięciu obywateli Australii, Wielkiej Brytanii i jeden obywatel Polski.

Wolontariuszem z Polski był Damian Soból. Dołączył do organizacji WCK w 2022 roku. Najpierw był tłumaczem, potem ze względu na swoje zaangażowanie objął stanowisko koordynatora ds. pomocy doraźnej.

W sprawie śmierci Polaka przemyska prokuratura prowadzi śledztwo pod kątem zabójstwa.

Wywiad telewizji NBC News miał miejsce w Nowym Jorku, gdzie polityk uczestniczył w sesji Rady Bezpieczeństwa ONZ. Hosejn Amir Abdollahijan nie tylko odmawiał oficjalnego przyznania, że za piątkowym atakiem stał Izrael, ale nawet wyśmiewał go.

„To, co wydarzyło się wczoraj wieczorem, nie było uderzeniem. To było bardziej jak zabawki, którymi bawią się nasze dzieci, a nie drony” – mówił.

Zapowiedział też, że jeśli Izrael nie podejmie żadnych nowych akcji odwetowych, Iran nie będzie reagował i uzna sprawę za zamkniętą. Uczynił jednak zastrzeżenie.

„Jeśli Izrael podejmie zdecydowane działania przeciwko mojemu krajowi i zostanie nam to udowodnione, nasza reakcja będzie natychmiastowa i maksymalna i sprawi, że tego pożałują” – zapowiedział.

Piątkowy atak Izraela

Izraelczycy uderzyli w piątek rano w Iran. Skala ataku była ograniczona, wiemy na pewno o jednym uderzeniu w bazę wojskową w okolicach Isfahanu w centralnym Iranie.

Jak pisze „New York Times”, Irańczycy twierdzą, że atak został przeprowadzony za pomocą niewielkich dronów, które najpewniej wystartowały wewnątrz kraju. Iran bowiem nie zarejestrował wejścia niezidentyfikowanych obiektów w swoją przestrzeń powietrzną. Zdaniem Irańczyków inna grupa dronów została zestrzelona na północy kraju, w okolicy Tabrizu.

Atak był bezpośrednią odpowiedzią na uderzenie Iranu w Izrael setkami dronów bojowych w sobotę 13 kwietnia. Iran zapowiedział wówczas uderzenie, a niemal wszystkie pociski udało się odeprzeć, obyło się bez ofiar śmiertelnych. Irański atak był z kolei odpowiedzią na uderzenie Izraela w irańską placówkę dyplomatyczną w Damaszku 1 kwietnia. W jego wyniku zginęło kilku generałów irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji.

Godziny przed ciszą wyborczą w kilku ważnych miastach ważą się losy prezydentury. Druga tura przyniesie rozstrzygnięcie na najwyższych stanowiskach między innymi w Rzeszowie, Gdyni, Poznaniu, Wrocławiu i Krakowie. W tym ostatnim mieście opublikowano sondaż, wskazujący na poparcie dla dwóch kandydatów do objęcia fotela w magistracie.

Badanie wykonała pracownia Opinia 24 na zlecenie krakowskiego oddziału „Gazety Wyborczej”. Wśród osób, które „zdecydowanie” lub „raczej” wezmą udział w wyborach, wyniki wyglądają następująco:

• Aleksander Miszalski (Koalicja Obywatelska) – 39 proc.,
• Łukasz Gibała (Niezależny) – 36 proc.,
• jeszcze nie wiem/trudno powiedzieć – 25 proc.

W piątkowy wieczór w TVP Info zobaczyliśmy debatę dwójki kandydatów na prezydenckie stanowisko w Gdyni. Zmierzyli się niezależna Aleksandra Kosiorek i Tadeusz Szemiot z Koalicji Obywatelskiej. W wielu kwestiach się zgadzali, jednak Kosiorek zarzucała Szemiotowi wsparcie dla niepopularnego dziś prezydenta Wojciecha Szczurka w 2018 roku. Szemiot próbował zachęcić swoją kontrkandydatkę do objęcia stanowiska wiceprezydentki w swojej ekipie po ewentualnej wygranej. Ta odparła, że rozważa tę propozycję – wydawała się jednak niechętna pomysłowi.

Ukraina wreszcie ze wsparciem?

Ukraina ogłosiła sukces na froncie. Siły zbrojne naszego sąsiada zestrzeliła rosyjski bombowiec strategiczny Tu-22M3 jeszcze na terenie Rosji.

„Piloci się katapultowali. Trzech członków załogi zabrała ekipa poszukiwawczo-ratownicza, obecnie trwają poszukiwania jednego pilota. Na pokładzie nie było amunicji, samolot rozbił się na niezamieszkałym terenie” – czytamy w oświadczeniu rosyjskiego Ministerstwa Obrony.

Samolot wracał z misji wojskowej, bardzo możliwe, że był częścią ataku rakietowego w Obwodzie Dniepropietrowskim. W wyniku rosyjskiego nalotu zginęło dziś rano co najmniej dziewięć osób.

Ukrainie mogą wkrótce pomóc dostawy zagranicznego sprzętu. Takie zapowiedział Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. Ma chodzić przede wszystkim o systemy obrony przeciwlotniczej. Do dalszego procedowanie dopuszczony został też pakiet pomocy dla Ukrainy od USA. W sobotę kongresmeni w Izbie Reprezentantów zagłosują nad przekazaniem Kijowowi między innymi sprzętu i amunicji wartego 60,5 mld dolarów.

Atak Izraela na Iran

W piątek budziliśmy się z informacjami o możliwej eskalacji na Bliskim Wschodzie.

Izraelczycy uderzyli dziś wcześnie rano w Iran. Skala ataku była ograniczona, wiemy na pewno o jednym uderzeniu w bazę wojskową w okolicach Isfahanu w centralnym Iranie.

Jak pisze „New York Times”, Irańczycy twierdzą, że atak został przeprowadzony za pomocą niewielkich dronów, które najpewniej wystartowały wewnątrz kraju. Iran bowiem nie zarejestrował wejścia niezidentyfikowanych obiektów w swoją przestrzeń powietrzną. Zdaniem Irańczyków inna grupa dronów została zestrzelona na północy kraju, w okolicy Tabrizu.

Atak był bezpośrednią odpowiedzią na uderzenie Iranu w Izrael setkami dronów bojowych w sobotę 13 kwietnia. Iran zapowiedział wówczas uderzenie, a niemal wszystkie pociski udało się odeprzeć, obyło się bez ofiar śmiertelnych. Irański atak był z kolei odpowiedzią na uderzenie Izraela w irańską placówkę dyplomatyczną w Damaszku 1 kwietnia. W jego wyniku zginęło kilku generałów irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji.

Co jeszcze przeczytasz w OKO.press

O Izabeli Bodbar, charakterystycznej kandydatce na prezydentkę Wrocławia, pisze Agata Szczęśniak. To miasto, które może przesądzić o choć częściowo pozytywnym wyniku wyborów samorządowych dla Trzeciej Drogi.

„W końcówce kampanii Trzecia Droga pokazała, jak bardzo jej zależy na prezydenturze w jednym z największych polskich miast. Wrocław ma ponad 670 tys. mieszkańców i jest jedynym miastem tej wielkości, w którym koalicja Polski 2050 i PSL ma szansę rządzić” – pisze nasza autorka.

Sprawą warszawskiego Oddziału Dziennego Instytutu Psychiatrii i Neurologii na ulicy Grottgera zajął się Sławomir Zagórski. Odział ma zniknąć – z ogromną szkodą dla pacjentów. Do tej pory mogli dochodzić do zdrowia w pięknym otoczeniu. „Wielkie znaczenie ma dla nich położenie oddziału. Mieści się on bowiem przy parku Morskie Oko i niedaleko najpiękniejszego parku w stolicy – Łazienek Królewskich. Za to z dala od gmachu szpitala psychiatrycznego warszawskiego Instytutu Psychiatrii i Neurologii i budynków, które często budzą u pacjentów trudne wspomnienia związane z pobytem całodobowym i poważnym kryzysem psychicznym” – pisze nasz dziennikarz.

Alternatywą dla pacjentów ma być o wiele gorzej oceniany oddział przy ulicy Sobieskiego.