Nie, bo nie. Tak Sellin tłumaczył w Senacie dlaczego Stola nie mógł zostać dyrektorem POLIN

Wiceminister kultury Jarosław Sellin był zaproszony przez senacką komisję kultury, której przewodniczy senatorka PO Barbara Zdrojewska, a wiceprzewodniczącym jest Jerzy Fedorowicz (również PO). Obrady prowadziła Zdrojewska, która poprosiła resort o złożenie wyjaśnień jeszcze zanim prof. Stola zrezygnował, a Piotr Gliński zgodził się na kandydaturę Zygmunta Stępińskiego.

Od samego początku dyskusji Sellin zajmował postawę, że problemu nie ma. Barbara Zdrojewska dążyła do tego, żeby odpowiedział na wszystkie pytania: - "Nie jest tak, że minister może powiedzieć nie, bo nie".

W posiedzeniu oprócz prof. Dariusza Stoli, Mariana Turskiego z Rady Muzeum i reprezentujących Stowarzyszenie ŻIH Jarosława Szczepańskiego i Piotra Wiślickiego wzięli udział były minister kultury w rządach Donalda Tuska i Ewy Kopacz Bogdan Zdrojewski, a także poseł PO Michał Szczerba. Ten ostatni zwrócił uwagę, że sposób w jaki potraktowany został prof. Stola nie świadczy o równych szansach obywateli na obejmowanie funkcji publicznych.

Na sali była obecna też przedstawicielka ratusza Aldona Machowska-Góra.Podkreśliła, że placówek współprowadzonych przez kilka podmiotów jest więcej, więc decyzja ministra Glińskiego „stawia Warszawę w trudnym położeniu”, bo może budzić niepokój o przyszłość pozostałych i nieposzanowanie wyników innych konkursów.

Ale podziękowała też resortowi za akceptację dla kandydatury zgłoszonej po rezygnacji prof. Stoli przez miasto i Stowarzyszenie.

Uczestnicy posiedzenia dziękowali prof. Stoli, choć Barbara Borys-Damięcka (PO) jednocześnie stwierdziła, że nie powinien ustępować: - „Nie popieram tego kompromisu".

Po stronie Glińskiego i Sellina opowiedzieli się senatorowie PiS Maria Koc i Jan Hamerski, przychylając się do zdania, że minister kultury mógł podjąć taką decyzję.

Jak to było z przeciąganiem Stoli

Przypomnijmy sekwencję zdarzeń:

• W lutym 2019 roku zakończyła się pięcioletnia kadencja dyrektora placówki, prof. Dariusza Stoli, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński nie chciał jej przedłużyć.
• Trzy organizujące Muzeum podmioty - oprócz resortu jest to miasto Warszawa i Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny - uzgodniły, że zostanie przeprowadzony konkurs.
• W maju 2019 roku wygrał go prof. Dariusz Stola. Od tamtej pory minister Gliński nie powoływał go na stanowisko.
• Do końca lutego 2020 roku obowiązki dyrektora mógł pełnić Zygmunt Stępiński, dotychczasowy zastępca prof. Stoli. Z końcem miesiąca w sytuacji niepowołania nowego dyrektora istniało ryzyko wprowadzenia przez ministra do placówki komisarza.
• 7 lutego minister Gliński zakomunikował, że nie powoła prof. Stoli. Podczas spotkania z przedstawicielami Stowarzyszenia - Piotrem Wiślickim, Marianem Turskim i Maciejem Kozłowskim - oświadczył, że powodem jest brak woli środowiska politycznego, które razem z Sellinem reprezentuje.
• 11 lutego prof. Stola wydał oświadczenie, w którym zrezygnował z przysługujących mu praw zwycięzcy konkursu. Tego samego dnia w Radiu ZET Jarosław Sellin potwierdził, że nie było woli po stronie resortu powołania historyka na stanowisko dyrektora Muzeum POLIN.
• Stowarzyszenie ŻIH i władze Warszawy wyraziły wsparcie i akceptację dla decyzji prof. Dariusza Stoli oraz postawione w nowej sytuacji zaproponowały kandydaturę Zygmunta Stępińskiego, którą minister Gliński zaakceptował. Na stronie resortu zapowiedziano powołanie go na stanowisko do końca lutego i podpisanie z nim trzyletniego kontraktu.

Prof. Stola: Minister obiecał powołać zwycięzcę konkursu

Posiedzenie rozpoczęło się od krótkiego oświadczenia Jarosława Sellina, który uznał, że powód zwołania posiedzenia komisji jest „niebyły”: „Temat przestał istnieć. Problem się zakończył. Uzgodniliśmy i decyzja właściwie już zapadła - jest w trakcie formalnego procedowania: Zygmunt Stępiński zostanie powołany na dyrektora".

Kiedy? Dopytywany przez senatorów minister odpowiedział, że jeszcze w tym miesiącu.

O wiele większą trudność sprawiło Jarosławowi Sellinowi udzielenie odpowiedzi na zadawane przez kolejnych członków komisji pytanie o to, dlaczego prof. Dariusz Stola nie otrzymał nominacji. "Na podjęcie tej decyzji nie był gotowy Piotr Gliński. Mówił publicznie dlaczego” - to wszystko, co mogli usłyszeć w tej sprawie senatorowie.

O tym, co Piotr Gliński mówił publicznie i ile wspólnego z rzeczywistością ma np. oskarżenie o to, że Muzeum POLIN rzekomo nie chciało zorganizować konferencji o Lechu Kaczyńskim, pisaliśmy tutaj:

Podczas środowego posiedzenia komisji obecny na sali prof. Stola podkreślił, że wszystkie stawiane mu przez ministra Glińskiego zarzuty są fałszywe.

Sellin: cenię Stolę jako historyka

„Głosowałem za innym kandydatem” - mówił Jarosław Sellin, który przewodniczył komisji konkursowej. - „Chcę wyraźnie powiedzieć, że cenię prof. Dariusza Stolę jako historyka i nie widzę przeszkód, żeby nawiązać współpracę w innym miejscu".

W swoim wystąpieniu nie zgłaszał żadnych uwag wobec muzeum, a wręcz chwaląc jego działalność.

Uniki wiceministra Sellina skomentował prof. Stola: - „Nie sądziłem, że urzędnik państwowy może zignorować pytania senatorów. Wynika to nie tylko ze wstydu, ale chęci ukrycia czegoś, co było niezgodne z prawem".

Dwa dni wcześniej w rozmowie z Renatą Kim dla Onetu historyk ujawnił, że w 2018 roku został wezwany do ministerstwa i wyrażono wobec niego oczekiwanie, że odda połowę opiewającego na kwotę 5 mln euro grantu norweskiego, który uzyskało Muzeum. Nie zgodził się na to, bo byłoby to działaniem na szkodę kierowanej przez niego placówki. A kiedy zapytał ministra Glińskiego na co, ten odpowiedział, że na Muzeum Getta, które wówczas nie istniało - nie miało nawet dyrektora i kadry.

„Polityka personalna”

Prof. Stola mówił senatorom, że minister kultury nie tylko złamał obietnicę powołania zwycięzcy konkursu, ale postępuje też niezgodnie z prawem. Ma obowiązek powołać osobę, która wygrała konkurs przez niego organizowany i z jego przedstawicielami w komisji - mówił w Senacie prof. Dariusz Stola.

Swego przełożonego bronił Sellin, bo - mówił - cieszący się mandatem wyborców szef resortu ma pełne prawo do prowadzenia „polityki personalnej”: „Sprzeciwiam się stwierdzeniu, że minister Gliński złamał prawo. Zgodnie z prawem wyniki konkursu są rekomendacją, a nie zobowiązaniem. Na tę rekomendację minister nie przystał. To już jest przeszłość. Sytuację mamy rozwiązaną".

Senator KO Jerzy Fedorowicz zwrócił się do Sellina: - „Nie będzie tak, panie ministrze, że sobie nie odpowiemy na pytania". I zapowiedział, że skieruje do Piotra Glińskiego pisemną prośbę o wyjaśnienie przyczyn niepowołania prof. Stoli.

Marian Turski, przewodniczący Rady Muzeum i były więzień obozu Auschwitz, wyraził zaniepokojenie, że za decyzją ministra kultury mogła stać obawa przed naciskiem skrajnej prawicy i walka o ten elektorat. Przypomniał też, że premier Mateusz Morawiecki nie powołał Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. - „To, co łatwo zepsuć w jeden dzień, będzie trzeba naprawiać latami" - mówił.

Sellin: nie ma zagrożenia dla niezależności POLIN

Wcześniej Marian Turski i Piotr Wiślicki, prezes Stowarzyszenia ŻIH, podkreślali, że Muzeum poniosło przez trwający blisko rok kryzys poważne straty wizerunkowe, a jego budżet był zagrożony z powodu zaniepokojenia darczyńców. Jarosław Sellin uważa, że „nie ma dramatu”.

„Zależało przede wszystkim na tym, żeby Muzeum nie utraciło wiarygodności w opinii publicznej Polski i świata, żeby mogło spokojnie rozwijać program, który do tej pory kierowany przez prof. Dariusza Stolę był bardzo wysoko oceniany i żeby nie było powodu do ciągłego zadawania pytań o to, czy pieniądze zostaną właściwie wydane” - wyjaśnił Marian Turski. - '"Czy można polegać na umowach społecznych wzajemnie podpisywanych?

Piotr Wiślicki zwrócił uwagę na to, że szum dookoła Muzeum, które jest jednym z trzech najważniejszych - obok Yad Vashem i Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie - miejsc dla pamięci żydowskiej, powodował natychmiastowy spadek w rankingach: - „Musimy to odbudować".

„Nie dostrzegałem zagrożenia niezależności Muzeum w przeszłości i nie widzę w przyszłości” - odpowiedział Jarosław Sellin. A czy resort będzie ingerował w działanie Muzeum? - "Będę ingerował, ponieważ jestem członkiem Rady Muzeum” - zakończył minister.

Na to Piotr Wiślicki poinformował, że zagrożone było 10 milionów zł, bo darczyńcy zakomunikowali, że wytrzymują się z wpłatami z powodu niestabilnej pozycji Muzeum.