Obywatele RP do polityków: Chcemy prawdziwej prezydenckiej debaty, mamy dość propagandy

"Po kolejnych wyborczych porażkach warto postawić nie na przegrywające strategie, a na odważną wizję państwa i jego polityki. Tego oczekujemy. Zwycięstwa demokracji" - napisali Obywatele RP w petycji do partii politycznych.

Czego chcą od kandydatów na urząd prezydenta? Żeby przedstawili swoje wizje i plany w następujących kwestiach:

• reformy ustrojowej zapewniająca rzeczywisty trójpodział władzy;
• reformy ustrojowej, która będzie gwarantować prawa obywatelskie;
• rozwiązanie "nabrzmiałych i konfliktowych kwestii społecznych – w tym zwłaszcza praw kobiet, stosunków państwa z kościołem";
• zwołanie obywatelskiego panelu klimatycznego - Obywatele RP chcą, żeby kandydaci zadeklarowali, że to zrobią.

Zdaniem Obywateli RP prezydent może i powinien zainicjować głęboką zmianę, która może zakończyć polską wojnę i odmienić kraj.

Petycję można podpisać tutaj.

Kasprzak: Ludziom się przelewa. Przegraliśmy na życzenie polityków

Obywatele RP apelowali o prawybory na opozycji przed wyborami samorządowymi i parlamentarnymi. Liderzy partii nie posłuchali. Dlaczego tym razem miałoby być inaczej? - pytamy Pawła Kasprzaka z Obywateli RP.

"Mamy wrażenie, że ludziom się przelewa. Mają dość" - mówi Kasprzak. Jego zdaniem dowodem na to jest reakcja obywateli po głosowaniach 19 grudnia - na pierwszych głosowaniach w Sejmie nie było części polityków opozycji. Opozycja mogła te głosowania wygrać. Nie zatrzymałyby one ustawy dyscyplinującej sędziów, ale mogły opóźnić prace parlamentu,

Pojawiły się też zarzuty, że posłowie i posłanki opozycji nie wykonują swojej pracy z należytą starannością.

Petycja ma służyć temu, by więcej osób zaangażowało się w tworzenie nacisku na polityków. "To, czy szefowie partii zaczną słuchać, zależy od tego, czy opinia publiczna zacznie mówić stanowczym głosem" - dodaje Kasprzak.

Obywatele RP planują spotkania m.in. z ruchami kobiecymi i ekologicznymi. Uważają, że najtrudniejsze będzie znalezienie postulatów minimum w sprawach ustrojowych.

Kandydaci opozycji - pewni i niepewni

List jest skierowany do Koalicji Obywatelskiej, Lewicy i Koalicji Polskiej (PSL). Brak Szymona Hołowni na tej liście to według Kasprzaka przypadek. "Będziemy z nim rozmawiać" - mówi OKO.press.

Na razie start w wyborach prezydenckich w 2020 roku zadeklarowali:

• Andrzej Duda (PiS)
• Małgorzata Kidawa-Błońska (PO)
• Władysław Kosiniak-Kamysz (PSL-Koalicja Polska)
• Szymon Hołownia (niezależny).

W Konfederacji trwają prawybory (zakończą się 18 stycznia), na Lewicy namyślają się liderzy (decyzja zapadła, ale zostanie ogłoszona w styczniu). Mniejsze ugrupowania (Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni) rozważają poparcie zgłoszonych już kandydatów. Wybory odbędą się w maju 2020.

O postulatach zawartych w petycji dyskutowali w programie tworzonym przez Obywateli RP: Joanna Kluzik-Rostkowska (KO), Maciej Gdula (Lewica), Michał Kamiński (PSL-Koalicja Polska):

+Rog/ZlotyRog01HD.mp4

Poniżej pełny tekst petycji Obywateli RP.

Do politycznych liderów bloków politycznych Koalicji Obywatelskiej, Lewicy oraz Koalicji Polskiej

Szanowni Państwo!

U progu ruszającej właśnie kampanii prezydenckiej, apelujemy:

1. Oczekujemy nie propagandowej kampanii wyborczej, ale obywatelskiej debaty o sprawach zasadniczych. Możliwy zakres władzy prezydenta, dysponującego niemożliwym do przełamania w obecnym Sejmie wetem, ale także inicjatywą ustawczą i przede wszystkim referendalną, każe dzisiaj poważnie zadać pytania, co należy zmienić w ustroju instytucji państwa i podstawowych kierunkach jego polityki, by Polsce zapewnić demokrację odporną na populistyczne wstrząsy i akceptowaną przez wszystkich obywateli – i by zakończyć polską wojnę.
2. Oczekujemy wizji i planu reformy ustrojowej zapewniającej rzeczywisty trójpodział władzy z kontrolą władzy wykonawczej przez ustawodawczą, praworządną niezawisłość sądów i bezpieczeństwo demokracji gwarantującej rzeczywistą obywatelską własność wszystkich instytucji państwa.
3. Oczekujemy planu rozwiązania nabrzmiałych i konfliktowych kwestii społecznych – w tym zwłaszcza praw kobiet, włącznie z prawem do aborcji, praw mniejszości seksualnych i każdych innych, stosunków państwa z kościołem, a także zakresu polityki społecznej państwa i gwarantowanego przez państwo bezpieczeństwa socjalnego obywateli rozumianego jako jedno z praw człowieka.
4. Oczekujemy planu realizacji takiej reformy ustrojowej, w której prawa obywatelskie uzyskają gwarancje niezależności od bieżących politycznych koniunktur (ustawy organiczne), a obywatele dostaną możliwość obrony tych praw przed każdym sądem w Polsce i możliwość nacisku na władze zaniedbujące swych powinności (rozproszona kontrola konstytucyjności).
5. Oczekujemy jasnej deklaracji powołania przez prezydenta obywatelskiego panelu klimatycznego z jasno określonym planem realizacji działań niezbędnych w obliczu nadchodzącej katastrofy klimatycznej.

W każdym z wymienionych obszarów oczekujemy nie decyzji, np. za lub przeciw liberalizacji prawa o aborcji, ale działania, które umożliwi ogólnonarodową debatę, zapewniając obywatelom ostateczne rozstrzygnięcia. Głos powinien należeć do obywateli – w obywatelskich panelach i powszechnych referendach stanowiących.

Politykom zwracamy uwagę: to nie kampanijne strategie, ale rzeczywista wizja Polski jest dzisiaj w stanie poruszyć Polaków i dać wygraną w wyborach. Partyjne programy nie zapewnią dziś zwycięstwa. Nie przystoją też prezydentowi, który ma być ponadpartyjnym przywódcą. W wyborach to nie my zawodzimy – większość Polaków oddała głos na opozycję, która mimo to przegrała. Nie z PiS i jego propagandą, ale z wyborczą arytmetyką i przewagą partyjnych interesów nad dobrem wspólnym. Po kolejnych wyborczych porażkach warto postawić nie na przegrywające strategie, a na odważną wizję państwa i jego polityki. Tego oczekujemy. Zwycięstwa demokracji.

Z poważaniem, z nadzieją

[podpisani]

Prezydent może zakończyć polską wojnę

Szanowni Państwo!

Prezydent ma prawo weta, którego obecna większość w Sejmie nie będzie w stanie przełamać. Może również – zgodnie z Konstytucją RP – we wskazanych w niej okolicznościach rozwiązać parlament. Te potężne uprawnienia, wykorzystane w imię prezydenckiego programu, a nie wyłącznie reaktywnie, mogą służyć realizacji prezydenckiej inicjatywy ustawodawczej według zwykłej ścieżki sejmowej – poparcie sejmowej większości dla prezydenckich inicjatyw da się bowiem uzyskać presją weta. Prezydent dysponuje wreszcie inicjatywą referendalną, do której potrzeba wyłącznie łatwej dziś do uzyskania zgody Senatu.

Oczekujemy, że rozpoczęta już kampania prezydencka postawi ten problem zdecydowanie. Oczekujemy wizji reformy państwa i nakreślenia podstawowych ram jego polityki, możliwych do zaakceptowania przez wszystkich obywateli – również tych, którzy dzisiaj aktywnie wspierają przeciwny obóz polityczny. Oczekujemy odpowiedzi na fundamentalne dla Polski, a nigdy dotąd nie zadane publicznie pytanie:

Tak stanowczo, jak tylko będzie nas na to stać, wizji naprawy państwa będziemy się domagać od wszystkich partii i bloków politycznych dzisiejszej demokratycznej opozycji oraz od wszystkich kandydatów w wyborach prezydenckich.

Druga Irlandia i polskie zapalne „tematy zastępcze”

Istnieje w Polsce szereg nierozwiązanych problemów, które prowadzą do powtarzających się i wciąż przybierających na sile wstrząsów zagrażających każdej politycznej większości.

Należy do nich cały zespół zagadnień związanych z problematyką świeckiego państwa i rolą Kościoła w Polsce.

To również sprawy dotyczące podstawowych praw człowieka takich jak prawa kobiet, w tym prawo do aborcji, prawa wszystkich mniejszości, w tym także seksualnych, włącznie z postulatami dotyczącymi nieheteronormatywnych małżeństw i praw adopcyjnych.

Do problemów zapalnych i wywołujących napięcia należy również cały szereg doniosłych i bardzo podstawowych kwestii społecznych – a próba podniesienia wieku emerytalnego, program Rodzina 500 Plus i wpływ obu projektów na wynik wyborów, polską politykę i w konsekwencji na polską demokrację pokazał to dowodnie.

Przedmiotem ważnej, potrzebnej, ale wciąż w Polsce nieobecnej debaty powinna więc się stać również zarówno sama idea redystrybucji dochodu, jej potrzebny i dopuszczalny zakres, jak i koncepcja bezpieczeństwa socjalnego obywateli gwarantowanego przez państwo i rozumianego jako jedno z praw człowieka.

Każdą z tych spraw pomijano dotąd w publicznej debacie politycznej jako „temat zastępczy”.

Są to przy tym wszystko sprawy rozstrzygane dotąd w Polsce wyłącznie w drodze „kompromisów” zawieranych gdzieś w zamkniętych gabinetach polityków, ponad głowami i bez wiedzy obywateli. Żadna z polskich kobiet nie była na przykład stroną „kompromisu aborcyjnego”, choć każda ponosi jego koszty.

Rozwiązanie wymienionych konfliktów leży w interesie każdej ze stron polskich wojen światopoglądowych, jeśli pomyśleć o wyborcach. Interes w ich podtrzymywaniu mogą mieć wyłącznie zwalczający się politycy mobilizujący w konfliktach swe najtwardsze elektoraty. Wymieniając kwestie zapalne, nie chcemy więc przesądzać o wyniku debaty. Podkreślamy jedynie, że w każdej z nich kompromis powinien dotyczyć uczestniczących w nim obywateli, a nie polityków targujących się o władzę i wpatrzonych w sondaże poparcia. Żadna ze stron nie ma szans narzucić rozwiązania drugiej – wszystkie zdania muszą być wysłuchane, a decyzję może dać wyłącznie głosowanie powszechnie. Z punktu widzenia stabilności państwa samo głosowanie powszechne jest w pewien sposób ważniejsze niż jego wynik. Ten punkt widzenia musi charakteryzować prezydenta, którego zadaniem nie jest polityka progresywna lub konserwatywna, ale właśnie stabilność demokracji.

Odpowiedzialna i służąca decyzji debata obywatelska to coś zupełnie innego niż sondaż opinii z jednej strony, a populistyczne referendum z drugiej. Irlandia, gdzie niedawno rozwiązano jedną ze „spraw światopoglądowych”, daje modelowy przykład rozwiązania. Zgromadzenie obywatelskie wyłonione jako reprezentatywna próba obywateli „takich jak my”; złożone ze zwykłych ludzi szukających rozwiązania problemu, a nie z polityków szukających poparcia na kolejną kadencję; dysponujące wsparciem ekspertów i wyczerpującą, rzetelną argumentacją na rzecz każdej z przeciwstawnych tez; podejmuje wstępną decyzję i inicjuje ogólnonarodową debatę publiczną. Podsumowuje ją zaś stanowiące referendum powszechne, a jego wyniku nikt nie śmie podważać. Tego oczekujemy dla Polski i tak widzimy rozwiązanie spraw, które dziś wciąż służą konfliktom zamiast debacie i decyzji.

Każda z tych spraw będzie zawsze zagrażać każdej politycznej większości, destabilizując państwo i jego ustrój. Wreszcie bez odważnego podjęcia wszystkich wskazanych tu problemów po prostu nie da się wygrać wyborów – a pięć kolejnych wyborczych porażek niech nam wreszcie wystarczy za dowód.

Czy tego chcemy, czy nie, żyjemy w czasach przełomu zarówno w Polsce, jak i w skali globalnej, bo taki charakter ma zarówno kryzys znanej nam dzisiaj demokracji, jak i wyzwania przyszłości z katastrofą klimatyczną na czele. Właśnie więc przełom, a nie nietrwała przewaga uzyskana minimalnym marginesem głosów powinna być tym, czego dzisiaj szukamy. Przełom, o którym tu mówimy, dotyczy nie prezydenta, który sam podejmie najważniejsze polityczne decyzje lub zdoła je narzucić, ale takiego, który skończy z nadużyciem władzy polityków, umożliwiając decyzje obywateli. Tego chcemy dla Polski. To dlatego w nadchodzących wyborach widzimy historyczną szansę.

Mandat Konstytucji, „bezpieczniki demokracji”, trójpodział władzy

Ponowne zwycięstwo PiS po poprzedniej kadencji znaczonej bezprecedensowym bezprawiem i łamaniem podstawowych norm Konstytucji oznacza wśród wielu innych rzeczy również to, że istnieje w Polsce przyzwolenie na łamanie konstytucji dla realizacji innych, społecznie istotnych celów. Ma je w sobie być może większość Polaków – na pewno zaś grupa na tyle znaczna i silna, że będąca w stanie wygrywać kolejne wybory. Tego nie wolno ignorować.

Cały katastrofalny ciąg politycznych i konstytucyjnych kryzysów ostatnich kilku lat, ich trudne do rozwiązania ustrojowe konsekwencje, najwyraźniej dziś widoczne w sądownictwie od Trybunału Konstytucyjnego poczynając, a kończąc na sądach powszechnych i ważności wydawanych przez nie wyroków – wszystko to każe przy tym pomyśleć o „bezpiecznikach demokracji” wpisanych w polską Konstytucję.

Konstytucja powinna być równocześnie nie tylko prawnym przepisem na ustrój państwa i regulaminem jego instytucji, ale również umową społeczną między obywatelami. Z jednej strony powinna wyznaczać twarde granice każdej władzy, dając obywatelom instrumenty obrony przed jej nadużyciami, z drugiej zaś powinna być paktem określającym wzajemne zobowiązania obywateli oraz granice wyznaczane prawami i wolnościami jednostki, których nikomu naruszać nie wolno. Konstytucja musi więc być umową zawartą świadomie i potem bez wątpliwości respektowaną jako prawo nadrzędne, ponad bieżącymi koniunkturami politycznymi. O jej jakości decydują więc nie tylko lepsze lub gorsze rozwiązania i zapisy, ale również stopień społecznej akceptacji.

Ze wszystkich tych równie ważnych powodów należy dzisiaj uznać, że Polskę czeka także debata konstytucyjna. Wypowiadamy to przekonanie z całą świadomością my, którzy w ostatnich latach podejmowaliśmy wszelkie wysiłki, na jakie było nas stać, by bronić w Polsce porządku konstytucyjnego i tej Konstytucji RP, która nadal obowiązuje.

Trójpodział władzy jest oczywiście jednym z wiodących tematów obywatelskich protestów ostatnich lat.

Rząd jest emanacją parlamentarnej większości, a z biegiem lat parlament stał się nie tyle twórcą prawnych ram ograniczających swobodę działania rządu, co maszynką służącą przegłosowywaniu rządowych ustaw. To nie jest wynalazek obecnej władzy – PiS zaledwie dopisał tu karykaturalną puentę do trzech dekad polskiej historii.

Istnieje tu wiele możliwych rozwiązań. Na jednym z biegunów może się znaleźć ustrój prezydencki z silną władzą wykonawczą skupioną wokół prezydenta i ograniczaną prawem stanowionym przez parlament wyłaniany w odrębnym trybie, według odmiennego klucza politycznego, w innych terminach. Z drugiej strony, blisko obecnego modelu ustrojowego, Senat o zwiększonych kompetencjach w stosunku do Sejmu i wybierany na inne niż Sejm kadencje, a więc z polityczną większością inną niż sejmowa, mógłby się stać narzędziem kontroli rządu wyłanianego z sejmowej większości. Demolowanie demokracji, którego świadkami jesteśmy, nie byłoby możliwe przy istnieniu któregokolwiek z tych wariantów.

Ostatnie lata pokazały również, że erozja ustrojowych instytucji zagraża bezpośrednio prawom człowieka i obywatela. Dla wszelkich prawnych regulacji dotyczących tych spraw chcemy szczególnego statusu. Regulacje dotyczące choćby aborcji powinny zyskać status prawa organicznego, którego nie da się zmienić zwykłą parlamentarną większością.

Każde naruszenie praw i wolności musi się stać wystarczającym powodem skutecznych roszczeń każdego obywatela w stosunku do państwa. Kontrola konstytucyjnych praw obywatela w sądach powszechnych orzekających wprost na podstawie Konstytucji jest w naszym przekonaniu i w naszym doświadczeniu skutecznym, silnym i niezbędnym zabezpieczeniem demokratycznego ustroju. Dotyczyć to musi nie tylko „praw politycznych”, ale wszelkich praw, które bywają naruszane we wszystkich sferach i wszystkich państwowych instytucjach – zatem nie tylko przez policję w trakcie np. demonstracji, ale również przez szkołę naruszającą wolność poznania i rozwoju człowieka, szpital naruszający prywatność i godność pacjenta, nie mówiąc o prawie do ochrony zdrowia, publiczną telewizję, każdy urząd władzy centralnej czy samorządowej. Dobry ustrój to nie taki, w którym np. ministrem edukacji nie może zostać szaleniec, a szefem telewizji faszysta – bo to się zawsze może zdarzyć. Dobry ustrój to taki, w którym nikt nie jest bezbronny wobec szaleńca u władzy.

Konstytucyjny „bezpiecznik demokracji”, który wymuszałby demokratyczną praktykę działania partii politycznych, byłby o tyle skuteczniejszy od innych rozwiązań prawnych, że działałby z wyprzedzeniem. Nie zawsze musimy szukać prawa, którego nie ośmieliłby się jawnie podeptać ktoś tak bezczelny, jak ludzie obecnej ekipy. Wystarczy, że prawo zadziała odpowiednio wcześnie, by uniemożliwić karierę politycznych mafii.

Prezydent ma dzisiaj możliwość działania w każdej z wymienionych tu sfer. Może temu służyć jego inicjatywa ustawodawcza, a zwłaszcza referendalna. Od partii i bloków politycznych oraz od kandydatów w kampanii stanowczo oczekujemy propozycji listy ustrojowych problemów do rozwiązania dla ratowania idei demokracji. Oczekujemy, że przyszły prezydent doprowadzi do tego, by o ustroju państwa decydowali obywatele, a nie partia, z której się wywodzi.

Klimat

Obywatelski panel klimatyczny jest dzisiaj głównym i ze wszech miar słusznym postulatem ruchów ekologicznych zmagających się z ostatecznym wyzwaniem, jakim jest nadchodząca katastrofa klimatyczna.

Jak nic innego, klimat pokazuje, do jakiego stopnia tradycyjne instytucje demokracji przedstawicielskiej okazują się bezbronne wobec wyzwań współczesności. Wszystko dziś wskazuje na to, że aby zapobiec katastrofie, będziemy musieli wyrzec się wielu podstawowych elementów komfortu, który przywykliśmy uważać za oczywisty i należny każdemu. Będziemy musieli bardzo znacznie zredukować konsumpcję, która jest dzisiaj podstawą naszego modelu gospodarczego, co zmieni wszystko w naszej rzeczywistości społecznej i również indywidualnej. Żaden polityk ubiegający się o kolejną kadencję dla siebie, własnej partii, ale również nawet żaden troszczący się o przetrwanie znanych sobie instytucji państwa, nie będzie w stanie podjąć aż takiego ryzyka – nawet wobec wyzwania tak dramatycznego. Mogą to zrobić wyłącznie „ludzie tacy, jak my”.

To najbardziej oczywisty z postulatów w tej kampanii. W rzeczywistości to również najpoważniejszy z argumentów na rzecz koniecznej zmiany politycznej.

Prezydent obywatelski

Zatroskani i w najwyższym stopniu zaniepokojeni trwającą dzisiaj giełdą nazwisk kandydatów i widoczną w dyskusjach troską jedynie o to, który z nich ma szansę skutecznie przeciwstawić się Andrzejowi Dudzie, stanowczo przestrzegamy partie i polityków – niech fakt, że Andrzej Duda jest marionetką w rękach rządzących i posłusznym partyjnym funkcjonariuszem, nikomu nie przesłoni określonych w Konstytucji RP zadań głowy polskiego państwa. Prezydent musi być ponad partyjnym sporem. Również tak doniosłym, tak gwałtownym i dotyczącym tak oczywistych wartości, jak to się dzieje dzisiaj w Polsce. Pomimo wojny, Prezydent RP musi mieć ofertę również dla walczących po drugiej stronie. Oczekujemy tej oferty, a nie ładnych zdjęć kandydatów. Wizja Polski jest ważniejsza niż sprawna kampania.

Wolno nam powiedzieć dzisiaj, że tę Konstytucję, której dzisiaj bronimy i o której wszyscy mają pełne gęby frazesów, wielokrotnie połamano wprost na naszych grzbietach. Obrona Konstytucji, a nade wszystko obrona zapisanych w niej wartości uniwersalnych, to nie tylko symboliczna powaga państwowych rytuałów. Dzisiaj oznacza ona historyczne wyzwanie.

Przyszły prezydent będzie miał lub może mieć ogromną władzę. Wiemy oczywiście, że Andrzej Duda, który ten najwyższy w państwie urząd ośmieszył, musi odejść. Wiemy też, że za sprofanowanie wszystkich wartości konstytucyjnych musi ponieść odpowiedzialność – być może również karną. Prezydent, który sprosta wyzwaniu, zasłuży się jednak nie zwycięstwem nad przeciwnikiem – to wyjątkowo nędzny przeciwnik i zwycięstwo nad nim nie jest zasługą.

Polską wojnę mogą dzisiaj zakończyć obywatele decydujący o kształcie państwowej wspólnoty – a nie wojujący między sobą politycy. Nie da się wygrać pod partyjnymi sztandarami i najwyższy czas zdać sobie z tego sprawę. Nawet zaś, jeśli możliwe stanie się uzyskanie przewagi w bitwie – my, Obywatele RP apelujący dzisiaj do partyjnych przywódców oświadczamy stanowczo, że nie tego chcemy dla Polski. W wyborach prezydenckich chcemy z nadzieją poprzeć wizję wspólnego państwa. Tej wizji oczekujemy. Od lat. Dziś jest jeden z ostatnich momentów.