To będzie koniec niezależności szkół. Organizacje społeczne ostrzegają przed Lex Czarnek
Odbiorą autonomię, ograniczą ofertę edukacyjną, osłabią wpływ rodziców na program wychowawczy, w całości podporządkują szkoły władzy centralnej - organizacje społeczne pokazują, jak groźne są zmiany w prawie oświatowym szykowane przez MEiN
"Projektowane zmiany to zamach na autonomię szkoły, dyrektora i nauczycieli i podważenie obowiązujących od lat 90. demokratycznych zasad funkcjonowania placówek oświatowych" — piszą w stanowisku z 17 czerwca organizacje społeczne.
W ten sposób sprzeciwiają się pomysłowi rozszerzenia uprawnień kuratorom oświaty, nad którym pracuje Rada Ministrów. Zmiany w prawie oświatowym pozwolą im m.in. powoływać i odwoływać dyrektora szkoły, odbierać uprawnienia do działania placówce niepublicznej, czy nie wpuścić niewygodnej organizacji społecznej.
"Obserwując publiczne działania ministerstwa, obawiamy się, że w efekcie planowanych zmian funkcjonować będą nieformalne listy organizacji »polecanych« i »niepożądanych«.
Tymczasem szkoła, jako instytucja realizująca publiczne zadania, ma konstytucyjny obowiązek zapewnić równość i poszanowanie przekonań wszystkich obywateli, nie tylko tych, którzy podzielają poglądy obecnego kierownictwa resortu.
Ma też obowiązek respektować prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami" — piszą w stanowisku.
Poniżej publikujemy pełną treść oświadczenia.
Powrót do centralistycznego zarządzania
My, niżej podpisani i podpisane, przedstawiciele i przedstawicielki organizacji społecznych, protestujemy przeciw zmianom w prawie oświatowym, przygotowywanym przez Ministerstwo Edukacji i Nauki.
Zmiany te zagrażają jakości pracy szkoły, stabilności i niezależności nauczania i wychowania. Jeśli zostaną wprowadzone, szkoła utraci autonomię i podporządkowana zostanie w pełni władzy centralnej. Znacząco pogorszy się sytuacja uczniów i uczennic oraz nauczycielek i nauczycieli. Ograniczone zostanie prawo rodziców do wpływu na ofertę programową szkoły.
W szkołach publicznych przedstawiciele władzy będą mieli decydujący głos przy wyborze dyrektora. Będą mogli też wykreślić placówkę niepubliczną z rejestru i odebrać jej uprawnienia do działania.
Samorządy lokalne i inne organy prowadzące szkoły stracą wpływ na funkcjonowanie swoich placówek. Planowane rozwiązania naruszają konstytucyjną zasadę pomocniczości. Są próbą powrotu do centralistycznego modelu zarządzania oświatą. Zmierzają do zniszczenia jej różnorodności.
Przeczytaj także:
Pałka na dyrektorów
Zapowiedziane zmiany pozwolą kuratorowi odwołać dyrektora placówki publicznej w ciągu 14 dni. Zwolniony z funkcji dyrektor nie będzie mógł nawet odwołać się od tej decyzji. Do odwołania wystarczy niewykonanie przez dyrektora zaleceń pokontrolnych przedstawiciela kuratorium. Nieznane są standardy kuratoryjnej kontroli i kryteria oceny pracy dyrektora.
Istnieje poważna obawa, że kuratoryjna kontrola będzie całkowicie uznaniowa i stanie się “pałką na dyrektorów”, którzy realizują program wychowawczy i edukacyjny zgodnie z prawem, ale nie z ideologiczną wykładnią kierownictwa resortu edukacji.
Projektowane zmiany to zamach na autonomię szkoły, dyrektora i nauczycieli i podważenie obowiązujących od lat 90. demokratycznych zasad funkcjonowania placówek oświatowych.
W trudnej sytuacji polskiego szkolnictwa wyostrzonej pandemią przy brakach kadrowych, złej kondycji fizycznej i psychicznej pracowników oświaty, uczniów i uczennic – straszak w postaci natychmiastowego odwołania dyrektora destabilizuje pracę szkoły, wprowadzając poczucie niepewności. Jeśli ze statku znika kapitan, załoga traci motywację i poczucie bezpieczeństwa. Nauczyciele i nauczycielki, uczennice i uczniowie, zostają pozbawieni wsparcia i stabilnego przywództwa.
Koniec edukacji obywatelskiej i klimatycznej?
Zapowiedziane zmiany uderzają także w autonomię kierownictwa i rad szkół w zakresie programu nauczania i sposobów realizacji podstawy programowej oraz programu profilaktyczno-wychowawczego. Dyrektor będzie zobowiązany uzyskać zgodę kuratorium na działania prowadzone przez organizacje społeczne w szkołach. Organizacje te od lat pomagają nauczycielkom i nauczycielom w realizacji zadań edukacyjnych i wychowawczych – od przedszkola do ostatnich klas szkół średnich. Prowadzą szkolenia, tworzą materiały dydaktyczne, wprowadzają do szkół nowe metody nauczania i oceniania, a także udzielają bezpośredniego wsparcia dzieciom i młodzieży. W czasie pandemii pomagały rozwijać kompetencje cyfrowe oraz oferowały wsparcie metodyczne i psychologiczne.
Edukacja obywatelska, globalna, klimatyczna, lokalna i regionalna, edukacja cyfrowa i medialna, ocenianie kształtujące, metoda projektu, wolontariat szkolny – to wszystko w szkołach dzieje się dzięki współpracy z organizacjami.
Organizacje prowadzą swoje działania w oparciu i w granicach obowiązującego prawa, w zgodzie z konstytucyjną zasadą subsydiarności i wolności zrzeszania.
Obserwując publiczne działania ministerstwa, obawiamy się, że w efekcie planowanych zmian funkcjonować będą nieformalne listy organizacji “polecanych” i “niepożądanych”. Tymczasem szkoła, jako instytucja realizująca publiczne zadania, ma konstytucyjny obowiązek zapewnić równość i poszanowanie przekonań wszystkich obywateli, nie tylko tych, którzy podzielają poglądy obecnego kierownictwa resortu. Ma też obowiązek respektować prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.
Wbrew deklaracjom ministerstwa projektowane zmiany zamiast wzmacniać, osłabiają wpływ rodziców na proces edukacji swoich dzieci. Przedstawiciele rodziców mogą wprawdzie brać udział w komisji konkursowej wybierającej dyrektora placówki, ale wobec pięciokrotnej przewagi przedstawicieli kuratorium, ich opinia nie będzie się liczyć. Nawet jeśli będą chcieli, by ich dzieci uczestniczyły w zajęciach i projektach edukacyjnych oferowanych przez organizację społeczną, nie będzie to możliwe, gdy kurator nie zgodzi się na jej działanie w szkole.
Stanowczo sprzeciwiamy się planowanym przez rząd zmianom w polskiej oświacie. Będziemy monitorować prace nad rządowymi projektami oraz podejmować wszelkie zgodne z prawem i procesem stanowienia prawa działania, by nie dopuścić do ich wprowadzenia. Będziemy przedstawiać nasze pomysły na dobrą, przyjazną dzieciom, rodzicom i nauczycielom i nauczycielkom szkołę, przygotowującą do funkcjonowania we współczesnym świecie i mierzenia się z wyzwaniami XXI wieku.
1. Akcja Demokracja
2. Edukacyjna Fundacja im. Romana Czerneckiego
3. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
4. Fundacja ADRA Polska
5. Fundacja Aktywności Lokalnej
6. Fundacja Autonomia
7. Fundacja Bęc Zmiana
8. Fundacja Centrum Cyfrowe
9. Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej
10. Fundacja Centrum im. Prof. Bronisława Geremka
11. Fundacja CultureLab
12. Fundacja Dobra Wola
13. Fundacja Go’n’Act
14. Fundacja im. Stefana Batorego
15. Fundacja Ja, Nauczyciel
16. Fundacja Liberté!
17. Fundacja na rzecz Praw Ucznia
18. Fundacja Obywatelska Wielkopolska
19. Fundacja Ośrodka KARTA
20. Fundacja Otwarty Plan
21. Fundacja Pole Dialogu
22. Fundacja Przestrzeń dla Edukacji
23. Fundacja Stocznia
24. Fundacja Szkoła z Klasą
25. Fundacja Wolne Sądy
26. Fundacja WWF Polska
27. Gdańska Fundacja Oświatowa
28. Instytut Spraw Publicznych
29. Komitet Obrony Demokracji
30. Krytyka Polityczna (Stowarzyszenie im. Stanisława Brzozowskiego)
31. Małopolskie Towarzystwo Oświatowe
32. Moc Inicjatyw
33. Ośrodek Działań Ekologicznych “Źródła”
34. Otwarta Rzeczpospolita - Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii
35. Polska Fundacja im. Roberta Schumana
36. Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji
37. Sieć Obywatelska Watchdog Polska
38. Stowarzyszenie Amnesty International
39. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
40. Stowarzyszenie Jeden Świat
41. Stowarzyszenie Klon/Jawor
42. YORGHAS Foundation
Dziennikarz i reporter. Uhonorowany nagrodami: Amnesty International „Pióro Nadziei” (2018), Kampanii Przeciw Homofobii “Korony Równości” (2019). W OKO.press pisze o prawach człowieka, społeczeństwie obywatelskim i usługach publicznych.
Dziennikarz i reporter. Uhonorowany nagrodami: Amnesty International „Pióro Nadziei” (2018), Kampanii Przeciw Homofobii “Korony Równości” (2019). W OKO.press pisze o prawach człowieka, społeczeństwie obywatelskim i usługach publicznych.
Komentarze