Pamela Anderson poparła Razem. Wyjaśniamy, co stoi za najdziwniejszą wiadomością końca kampanii

„Pamela od lat angażuje się na rzecz praw zwierząt i ochrony środowiska i zdecydowała się nas poprzeć, dlatego, że nasz program odpowiada jej wartościom” – mówi OKO.press Joanna Bronowicka, członkini Razem i kandydatka do PE z listy Demokratie in Europa w Niemczech.

To między innymi te ruchy wymienia Anderson w swoim wczorajszym tweecie zachęcającym do głosowania w Eurowyborach. Informacja o poparciu Anderson dla Partii Razem obiegła niemal wszystkie polskie media, które trochę nie wiedziały co z nią zrobić.

„Zielony nowy ład to ambitna, ale też realistyczna wizja dla Europy. Pamela mieszka we Francji, widzi, jaką rolę ma do odegrania Unia w walce ze zmianami klimatu” – mówi Bronowicka. „To mądra i świadoma osoba. Wie, jak jej poparcie może pomóc, skoro media establiszmentowe nie poświęcają wiele uwagi inicjatywom takim jak nasza”.

Właśnie opinie Anderson na temat Francji i niedawnych protestów "żółtych kamizelek" sprawiły, że ostre komentarze polityczne dawnej gwiazdy "Słonecznego Patrolu" zyskały rozgłos.

"Może zamiast fascynować się płonącymi obrazami, zadamy sobie pytanie: skąd to się wzięło?" – komentowała zamieszki Anderson. "To wynika z narastających napięć między elitą miejską a wiejską biedą, między politykami, których reprezentuje Macron a 99 proc. tych, którzy mają już dość nierówności, nie tylko we Francji, ale na całym świecie".

Z nierównościami chce walczyć ogólnoeuropejska lewicowa koalicja, którą poparła Anderson. O co jeszcze walczy DiEM25? O bujnym życiu i radykalnym programie europejskiej lewicy pisze z Frankfurtu dla OKO.press Łukasz Dąbrowiecki*.

Przemysłowa dzielnica Frankfurtu nad Menem. Dawna hala magazynu, mieszcząca obecnie salę teatralną kolektywu Antagon. Na rampie rozładunkowej rozpięty baner koalicji European Spring (Europejska Wiosna). Przy wejściu flagi inicjatora koalicji DiEM25 (Democracy in Europe 2025). To ruch, który narodził się w 2016 roku na deskach berlińskiej Volksbühne. Odbywa się tu kolejne spotkanie niemieckiego tournée kandydatów do Europarlamentu.

Miejsce zdecydowanie różni się od pełnej przepychu sali Bozart w Brukseli, gdzie miesiąc wcześniej Janis Warufakis, były minister finansów Grecji – lider i "jedynka" koalicji – rozpoczął kampanię mówiąc „Kiedy odebrano nam parlamenty, przejęliśmy teatry, aby dyskutować nad przyszłością Europy!”. W kontekście poruszanych spraw poprzemysłowa hala może być nawet lepsza niż iluminowany Pałac Sztuk Pięknych.

Spotkanie nie wygląda jak partyjny wiec, a raczej jak dyskusja, z obszerną częścią poświęconą na pytania tłumnie zgromadzonej publiczności. Janis Warufakis po raz kolejny udowodnia, że jest świetnym trybunem. Swoim niskim głosem, skrzętnie dobranymi interwałami i suspensem, nawet konserwatystę mógłby przekonać do liberalnego komunizmu. Tyle, że przekonuje do w istocie socjaldemokratycznych rozwiązań.

To, że mogą brzmieć rewolucyjnie, świadczy jedynie o tym, jak bardzo naszym kontynentem zawładnął zderegulowany rynek, gdzie każdy musi radzić sobie sam, albo ginąć. Na końcu tej drogi jest śmierć całej planety, przed czym przestrzega ostatni, wstrząsający raport Międzyrządowego Panelu na temat Zmian Klimatycznych.

Minister niesamowitości

W 2015 roku w szczycie negocjacji z Trójką (Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Europejski Bank Centralny i reprezentująca państwa członkowskie Komisja Europejska) Warufakis został przedstawiony w satyrycznym teledysku Jana Böhmermanna, jako mroczny heros na motocyklu, ubrany w kurtkę ze skóry niemieckich owczarków, przybywający jako Minister Niesamowitości (Minister of Awesome) z piekielnym posłannictwem Hell-ady, by odebrać Niemcom ich dumę z czwartej gospodarki świata i z generowanego zysku. Wtedy wizerunek wcześniej nieznanego światu akademickiego lewicowego ekonomisty zaczyna urastać do rangi gwiazdy rocka.

Jednak nie należy zapominać, że jest on przede wszystkim ekonomistą. Z krótkim, ale intensywnym doświadczeniem pracy na stanowisku ministra finansów zbankrutowanego kraju, który przewodniczył negocjacjom z graczami wagi najcięższej.

Według jego wyliczeń w europejskim obiegu bankowym zalegają trzy biliony euro, które zamiast być inwestowanymi w rozwój, niszczą europejską integrację. Niemieckie inwestycje w stosunku do oszczędności osiągnęły najniższy poziom od ponad czterdziestu lat. Polityka cięć, którą zaaplikowano pierwszy raz afrykańskim krajom subsaharyjskim w latach 70., zacieśnia pętlę. Dekadę temu przeorała kraje europejskiego południa m.in. wtrącając Grecję do współczesnego więzienia dla dłużników. Teraz dociera do samego jądra Unii, do Francji i Niemiec – odbierając stabilność zatrudnienia, niszcząc miejsca pracy, dusząc inwestycje.

Zielony Nowy Ład

Remedium ma być gigantyczny planowy program inwestycyjny, który ma zapewnić w pierwszej kolejności transformację energetyczną Unii. Głównym celem jest zdławienie emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych. Rozwój zielonych technologii i infrastruktury ma jednocześnie zagwarantować miejsca pracy wszystkim Europejkom i Europejczykom. Nie bez powodu zbieżność nazwy propozycji programowej – Green New Deal – z programem Progresywistów amerykańskich skupiających się wokół Alexandry Ocasio-Cortez i Berniego Sandersa. W programie nie brak również propozycji likwidacji rajów podatkowych wewnątrz UE, ale uzyskane środki mają w pierwszej kolejności pochodzić z emisji euroobligacji. Pięćset miliardów rocznie. Przez pięć lat.

Wsparcie deklaracją wykupu przez Europejski Bank Centralny wyemitowanych przez Europejski Bank Inwestycyjny „niebieskich” papierów wartościowych spowodowałoby, że pójdą jak świeże bułeczki – tłumaczy Warufakis. To prosty sposób na ściągnięcie nadwyżki oszczędności i zgromadzenie kapitału. Ktoś, kto nagromadził „dużo dolarów” inwestuje je w skupowanie amerykańskiego długu. Posiadacze kapitałów w europejskiej walucie nie mają ich gdzie ulokować. Bez drastycznej reformy polityki fiskalnej, której natychmiastowe przeprowadzenie graniczy z niemożliwością, udusimy się brakiem dostępnego kapitału.

Merkel nie chce euroobligacji

Problem w tym, że już powiedzieli. Koncepcja wypuszczenia euroobligacji została zaproponowana przez niemieckich i francuskich ekonomistów prawie dekadę temu. Pomysł miał wsparcie zarówno ze strony ówczesnego przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barroso, jak i szefa Centralnego Banku Europejskiego Mario Draghi’ego oraz szefa Eurogroupy Jean-Claude Junckera. Miał być to sposób stabilizacji gospodarek europejskich po uderzeniu kryzysu końca pierwszej dekady XXI wieku. Jednak stanowczo przeciwko uwspólnieniu wysiłku gospodarczego opowiedziała się kanclerz Angela Merkel. Jej „Po moim trupie!” zakończyło rozważania.

Europejska Wiosna domaga się odświeżenia projektu, demonstrując jednocześnie, że takie rozwiązanie nie jest technokratycznym wytrychem, ale ma transnarodowe oddolne poparcie. I tu kolejna innowacja testowana w praktyce. Koalicja zrzeszyła pod wspólnymi hasłami i z jednolitym programem ugrupowania, które wystawiają listy w ośmiu krajach Europy. W Polsce jest to właśnie partia Razem.

We Francji Génération.s założona przez dysydenta tamtejszej Partii Socjalistycznej Benoît Hamona. W Niemczech zaś partia Demokratie in Europa. Z jej berlińskiej listy startują u boku Warufakisa osoby pochodzące z różnych stron kontynentu, między innymi, Polka Joanna Bronowicka. Jest to na razie symulacja paneuropejskich list wyborczych, którą umożliwiła konstrukcja niemieckiego prawa wyborczego. To działalność ściśle pionierska, rozpoznanie bojem.

Europejski demos już istnieje?

Sam pomysł krąży od jakiegoś czasu po instytucjach europejskich. W zeszłym roku był debatowany w Parlamencie Europejskim. Szkic uchwały mocno wspieranej przez Emmanuela Macrona przygotowała Danuta Hübner wraz z Pedro Silvą Pereirą. Projekt zakładał, że 46 z 73 opuszczonych przez Brytyjczyków po Brexicie miejsc, przeznaczonych zostanie do utworzenia paneuropejskich list już podczas wyborów w maju 2019. Ostatecznie projekt został odrzucony głosami Europejskiej Partii Ludowej (EPP), która nie chciała wprowadzania elementów federalizacji tylnymi drzwiami.

Niezależnie gdzie mieszkamy i jakim językiem się posługujemy, borykamy się z tymi samymi problemami: polityką cięć, zmianami klimatycznymi, niedostatkiem europejskiej demokracji. Nie poradzimy sobie ograniczając pole działań do państw narodowych.

Bezsilna demokracja

Start Warufakisa z listy berlińskiej jest również głęboko symboliczny. Grek przedstawiany społeczeństwu niemieckiemu jako szwarccharakter, dziś przyjeżdża zabiegać o ich głosy. Chce pokazać, że nie ma żadnego konfliktu między narodami, jest tylko wspólna walka z polityką rzucającą suwerenne decyzje społeczeństw na kolana przed niewybieralnymi przedstawicielami technokracji i rynków finansowych. Przykładem greckie referendum. Wygrane przez przeciwników kolejnego tzw. pakietu pomocowego, który mimo wyniku głosowania został wdrożony i to jeszcze przez rząd radykalnie lewicowej Syrizy. Zostało to zapamiętane jako skrajny przykład bezsilności demokracji w obliczu miażdżącego wpływu kapitału.

Warufakis dobrze zna swoich politycznych przeciwników. Jak rzadko który lewicowy kandydat na polityka miał okazję prowadzić rozmowy niemal z całą wierchuszką Europy zanim zdecydował się na indywidualną ścieżkę walki partyjnej. Orientuje się w niuansach polityki Macrona, Merkel i Junckera. Skrajni liberałowie spod znaku „business as usual” starają się go dyskredytować jako anty-brukselskiego populistę.

Krytyka skierowana wobec instytucji europejskich brzmi owszem podobnie do głosu nacjonalistycznych demagogów: parlament europejski nie posiada de facto władzy, jego rolą jest legitymizacja decyzji niewybieralnych w wyborach powszechnych organów, komisji, komisarzy. Brakuje transparentności. Decyzje podejmowane są za zamkniętymi drzwiami, za to pod okiem nierejestrowanych 30 tysięcy lobbystów nieustannie zaludniających korytarze brukselskich instytucji. To składa się na codzienność Unii.

Europejski patriotyzm

Jednak wbrew temu, co zarzucać potrafią mu przeciwnicy, sam Warufakis określa się mianem europejskiego patrioty, a celem ruchu, któremu daje swoją twarz, jest przebudowa i wzmocnienie projektu europejskiego poprzez jego zdemokratyzowanie. I oddolne wymyślanie go na nowo tam, gdzie zawiódł, ograniczając się do wspólnego rynku, budowy ponadnarodowych karteli przemysłowych i przepływu siły roboczej.

Po wspólnocie handlowej pora wspólną politykę energetyczną, zdrowotną, płacową, socjalną i na wspólne inwestycje w zielone technologie.

*Łukasz Dąbrowiecki – Aktywista miejski, projektodawca i twórca spółdzielni, obecnie na emigracji. Publikował m.in. w Le Monde Diplomatique edycji polskiej, Tygodniku "Przegląd", krakowskim dodatku do "Gazety Wyborczej" i Autoportrecie.