Za co Pięta chce odwołać Bodnara?

Bodnar przypomniał, że Polskę obowiązuje konwencja o statusie uchodźcy: „Nie możemy podejmować działań, które powodują, że [te] osoby nie są w stanie się dostać się na nasze terytorium. To jest moja rola, żeby wyjaśniać, żeby o tym alarmować”.

Rzecznik monitoruje, czy na granicy nie są łamane prawa czeczeńskich uchodźców.

Poseł Stanisław Pięta wyjaśnił „Oku”, jak uzasadni swój wniosek:

„Krytyka polityki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które nie dopuszcza do sytuacji, gdzie duża grupa Czeczenów znalazłaby się na terytorium Rzeczpospolitej, jest przejawem skrajnej nieodpowiedzialności rzecznika. Zadaniem każdego urzędnika jest chronić obywateli, a nie narażać ich na ryzyko zamachów terrorystycznych. Część tych Czeczenów stwarza zagrożenie dla innych mieszkańców tych ośrodków. Nie możemy się zgodzić, żeby to zagrożenie związane z obecnością dużej niekontrolowanej grupy powiększać”.

Poseł dodał, że na ocenę rzecznika wpływa też: „wcześniejsze postępowanie pana Bodnara w Łodzi, gdzie próbowano wywierać presję na przedsiębiorcę, który odmówił druku gejowskiej ulotki”. Pisaliśmy o tej sprawie:

Na nasze pytanie, czy Adam Bodnar łamie konstytucję albo prawo, poseł odpowiedział: „Pan Bodnar jest nieodpowiednią osobą na tym stanowisku. Jest niezdolny do pełnienia tej funkcji”. Zostaliśmy też odesłani do ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich.

Zachęceni przez posła zajrzeliśmy do ustawy.

Czy RPO zajmuje się bezpieczeństwem Polski?

W pierwszym artykule ustawa określa obowiązki RPO:

Poseł Pięta chciałby, aby Bodnar realizował politykę rządu. Jednak zgodnie z ustawą o RPO zadaniem rzecznika nie jest realizacja polityki w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego. RPO nie ma w tym zakresie uprawnień – nie można go oskarżać o coś, czego nie robi i nie może robić.

Bodnar nieodpowiedni?

Poseł PiS uważa, że Adam Bodnar jest „nieodpowiednią osobą” na stanowisku Rzecznika Praw Obywatelskich. Z pomocą znów przychodzi nam ustawa: charakteryzuje ona osobę, która może pełnić funkcję rzecznika:

Czy Adam Bodnar spełnia te warunki? Obecny rzecznik jest doktorem prawa, specjalistą od prawa konstytucyjnego, autorem licznych publikacji naukowych i wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim. Przez ponad 10 lat pracował w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, którą zakładał, był wiceprezesem zarządu i kierował jej działem prawnym. Był też ekspertem dla międzynarodowych instytucji, m.in. Unii Europejskiej i ONZ. Jest znany i szanowany w środowisku organizacji pozarządowych zajmujących się prawami człowieka. Zresztą, to właśnie 67 organizacji zgłosiło jego kandydaturę, którą poparł Sejm poprzedniej kadencji.

Za co można odwołać rzecznika?

PiS musiałby zebrać co najmniej 3/5 głosów, żeby odwołać rzecznika. Ustawa precyzuje, z jakich powodów Sejm mógłby to przegłosować. Rzecznik może sam się zrzec wykonywania obowiązków, może też stracić zdolność do pracy „na skutek choroby, ułomności lub upadku sił - stwierdzonych orzeczeniem lekarskim”.

Poza tym można go usunąć, jeśli „złożył niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu”. Żaden z tych warunków nie jest spełniony w przypadku Bodnara.

Być może poseł Pięta ma na myśli czwarty, ostatni ustawowy powód odwołania RPO?

Przypomnijmy jeszcze raz, co ślubował Adam Bodnar (tekst ślubowania również jest zawarty w ustawie):

„Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków Rzecznika Praw Obywatelskich dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec wolności i praw człowieka i obywatela, kierując się przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego i sprawiedliwości. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki wypełniać będę bezstronnie, z najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy prawnie chronionej”.

Poseł Pięta musiałby udowodnić nie, że Bodnar jest „skrajnie nieodpowiedzialny”, ale że łamie Konstytucję lub nie strzeże praw człowieka i obywatela. Co wobec intensywnej działalności rzecznika będzie trudne do wykazania.

Bodnar od nierówności

Zadaniem rzecznika jest nagłaśnianie i reagowanie w sytuacjach, kiedy instytucje (również publiczne) naruszają prawa obywateli – zwłaszcza prawa członków słabszych grup. O tym mówi druga ustawa, która reguluje działalność rzecznika: ma on interweniować wtedy, gdy jakaś osoba jest nierówno traktowana z powodu swojego wieku, światopoglądu, ale również płci czy narodowości.

Poseł PiS, podobnie jak minister Ziobro i fundacja Ordo Iuris zapominają, że rzecznik ma bronić praw mniejszości, a nie większości, a jego wystąpienia w sprawie 0sób starszych i niepełnosprawnych (tych jest najwięcej), a także Czeczenów czy osób LGBT realizują podstawowe obowiązki RPO. Bodnar robi to, co ślubował.