Po pół roku zapomniałeś, że masz umówioną wizytę u lekarza? Rząd rozważa dla ciebie karę

Kwestia zamówionych i niezrealizowanych wizyt lekarskich co jakiś czas pojawia się w mediach. Ostatnio spore poruszenie wywołała informacja podana 30 stycznia 2020 przez tabloid „Fakt”.

Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia przytoczonych przez gazetę wynika, że w ubiegłym roku sytuacja taka miała miejsce aż 17 mln razy. W poradniach ortopedii i traumatologii w całym kraju na umówione wizyty nie stawiło się 150 tys. pacjentów. Na długo wyczekiwaną wizytę u kardiologa 90 tys. nie przyszło.

Chorzy nie stawiają się głównie po porady do lekarzy specjalistów, a więc tam, gdzie kolejki są najdłuższe.

Z danych NFZ wynika, że średnio w całym kraju co piąta umówiona porada lekarska nie jest realizowana z powodu nieobecności osoby, która o nią poprosiła.

Rozważamy różne możliwości

Jak temu zapobiec?

„Polska wzorem innych krajów powinna wprowadzić przepisy dyscyplinujące pacjentów” – powiedziała „Faktowi” Renata Jażdż-Zaleska, prezes Specjalistycznego Centrum Medycznego im. św. Jana Pawła II w Polanicy-Zdroju. – „Gdyby pacjent musiał zwrócić nam 2500 zł za zabieg, na który się nie stawił, następnym razem pamiętałby o odwołaniu wizyty” – dodaje szefowa SCM.

„Fakt” zwrócił się w tej sprawie do ministerstwa zdrowia. „Placówki medyczne od dłuższego czasu zgłaszają nam problem niestawiania się na wizyty do lekarzy specjalistów” – powiedział tabloidowi wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński. „Jednym z rozwiązań, jakie postulują, jest wprowadzenie pewnej formy odpłatności, co ich zdaniem pozwoli bardziej zmobilizować do zgłaszania się na wizyty lub choćby wcześniejsze ich odwoływanie.

Wystarczy sms

Tyle „Fakt”. Liczba 17 mln wizyt rzeczywiście robi wrażenie. Kwestia – jak się okazuje - dzieli zarówno lekarzy, jak i pacjentów.

Są tacy, którzy uważają, że kary finansowe byłyby tu jak najbardziej na miejscu, i tacy, którzy sądzą, że trzeba myśleć o innych rozwiązaniach.

„Sektor prywatny w dużej mierze sobie z tym problemem poradził” – przekonuje dr Bartosz Fiałek, Przewodniczący Regionu Kujawsko-Pomorskiego OZZL. – „Na ok. 300 porad, jakich udzieliłem w prywatnej przychodni, na wizytach nie zjawiło się raptem 10 osób” – mówi lekarz. - „Tak małą liczbę niezrealizowanych wizyt zawdzięczam łatwości jej odwołania (dostępna rejestracja, możliwości cyfrowe: sms, e-mail, portal internetowy) oraz każdorazowe potwierdzanie wizyty (przypominanie pacjentowi o jej terminie 1-2 dni przed umówioną datą)" – pisze na FB Fiałek.

Sektor publiczny czegoś takiego nie stosuje. Pewnie w nie wszystkich rejestracjach jest czas na dzwonienie do pacjentów, ale można pomyśleć o automatycznym wysyłaniu sms-ów. „To niedroga, a przy tym skuteczna metoda walki z pacjentami-widmami” – czytamy na stronie ZnanyLekarz.pl

W Polsce brakuje lekarzy, ich czas jest bardzo cenny, dlatego warto zainwestować w odpowiednie narzędzia, by go oszczędzać.

Ważną sprawą wydaje się odległość czasowa pomiędzy zapisem na wizytę a czasem jej realizacji. Jeśli wynosi ona kilka, a nawet kilkanaście miesięcy, łatwo o niej zapomnieć. Przez ten czas sytuacja może się na tyle zmienić, że chory nie potrzebuje już takiej wizyty, bo np. nie wytrzymał i zgłosił się gdzie indziej prywatnie.

Pacjent często w momencie zapisu dostaje małą karteczkę z informacją o godzinie i miejscu wizyty. Potem tę karteczkę dobrze chowa i nie może jej odnaleźć. Na poradę często czekają ludzie starsi, którym szwankuje już pamięć, więc w wielu przypadkach trudno się dziwić, że po dłuższym czasie do lekarza nie docierają.

262 telefony

Łatwo też powiedzieć „odwołać”, znacznie trudniej to zrealizować. Dodzwonienie się do wielu publicznych rejestracji graniczy z cudem. „Jeden z pacjentów, o których czytałem, zaparł się, że telefonicznie odwoła wizytę” – opowiada dr Fiałek. – „Udało się za… 262 razem".

„Próbowałam niedawno odwołać wizytę dziecka u specjalisty, bo trafiliśmy do szpitala” – pisze na Twitterze lekarka Maria Kłosińska. – „Nie udało się, bo »zajęte«. Przyjść nie mogłam, bo jak. Oczyma wyobraźni widziałam jedną panią obsługującą kolejkę pacjentów, pobierającą krew w godz. 8-10 i w stale dzwoniący w tle telefon".

"Powinna powstać ogólnopolska infolinia, dostępna dla pacjentów, którzy tą drogą mogliby sprawnie poinformować o niestawieniu się na wizytę w wyznaczonym terminie" – twierdzi dr Fiałek.

Pod jego niedawnym felietonem na ten temat na Facebooku ukazał się m.in. następujący wpis:

Kary w sektorze prywatnym

Polskie prawo wypowiada się na temat odwoływania wizyt przez pacjentów.

Punkt 9 art. 20 Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych brzmi: „W przypadku, gdy świadczeniobiorca nie może stawić się u świadczeniodawcy w terminie określonym w trybie ust. 2, 7 lub 8, lub gdy zrezygnował ze świadczenia opieki zdrowotnej, jest on obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym świadczeniodawcę”.

"Problemem jest jednak brak sankcji za niewywiązywanie się z nałożonego na pacjenta obowiązku" – pisze Bartłomiej Leśniewski na stronie Termedii. - „Jedyną prawnie dopuszczalną konsekwencją opuszczenia wizyty lekarskiej bez wcześniejszego odwołania jest umieszczenie chorego na końcu kolejki oczekujących do danego lekarza".

„Kary finansowe jako narzędzie dyscyplinowania pacjentów są dozwolone w leczeniu prywatnym, o ile zapis o ich stosowaniu jest umieszczony w regulaminie placówki, a treść regulaminu dostępna pacjentowi" – czytamy na stronie Termedii.

I dalej.

Niektóre [prywatne] placówki wprowadzają płatności zaliczkowe za wizyty. Zaliczka przepada, jeśli pacjent nie pojawi się w umówionym terminie. Na stronie ZnanyLekarz.pl czytamy, że pewna klinika stomatologiczna z Łodzi każe płacić za stracony czas lekarzy, a także wykreśla bezpowrotnie z listy tych pacjentów, którym trzy razy zdarzy się nie przyjść na wizytę lub odwołać ją w ostatniej chwili.

Lepiej nagradzać zamiast karać

Jak sobie radzą sobie z tym problemem inne kraje?

Jak donosi „Rynek aptek” 67 proc. amerykańskich stomatologów pobiera dodatkowe opłaty od pacjentów za odwołanie wizyty. Średnia wysokość kary wynosi 50 dolarów.

Z kolei w Kanadzie pielęgniarka dzwoni 24 godziny przed umówioną wizytą, by ją potwierdzić. Jeśli pacjent mówi, że przyjdzie, a potem nie pojawi się u lekarza, płaci towarzystwu ubezpieczeniowemu określoną kwotę. Jeśli zaś pielęgniarka z jakiegoś powodu nie zadzwoni, kara nie obowiązuje.

Nie wiemy, jak sprawa zakończy się w Polsce. Minister zdrowia Łukasz Szumowski wystąpił ostatnio w radiu Zet i RMF FM zapewniając, że decyzja o wprowadzeniu kar jeszcze nie zapadła. Dodał, że ministerstwo wsłucha się zarówno w głosy pacjentów, jak i kierowników szpitali i przychodni.

- Ile może wynosić kara – dopytywał się Robert Mazurek.

– Może parę, może 10 zł – odparł minister.

Dr Bartosz Fiałek: - "Jestem absolutnie przeciwny karaniu pacjentów, tym bardziej obarczaniu ich winą za fatalnie zorganizowany publiczny system opieki zdrowotnej. Uważam, że to dalej niepotrzebnie skłócałoby środowisko lekarzy i pacjentów. Rządzącym mogłoby o to chodzić. Jednak słyszę, że jestem w mniejszości. Dziennikarze, z którymi rozmawiałem mówili mi, że wielu innych lekarzy popiera system kar".

Sam twierdzę, że zawsze lepiej nagradzać, niż karać. Więc może zamiast wymyślać, ile trzeba będzie płacić za niewykorzystaną wizytę, warto stworzyć system nagród dla subordynowanych pacjentów, np. w postaci zbierania punktów/funduszy na Internetowym Koncie Pacjenta, które pacjent lub jego rodzina będą mogli spożytkować na świadczenia zdrowotne? Albo w postaci preferencji w kolejkach kwalifikujących do leczenia uzdrowiskowego?