Co z Ukraińcami w Polsce? Premierze, potrzebna abolicja dla tych, którym kończy się legalny pobyt

W filmie opublikowanym 15 marca 2020

na Facebooku występują dwie Ukrainki pracujące w Polsce. Opowiadają, że 14 marca menedżer hostelu robotniczego, w którym mieszkały, wyrzucił je stamtąd. Tłumaczył to tym, że w związku z epidemią koronawirusa polskie władze kazały zamknąć wszystkie hotele i hostele. Kobiety z dnia na dzień straciły dach nad głową.

Ukrainki opowiadają także o tym, że nie mają jak wrócić do domu. Rejsowe połączenia autokarowe i kolejowe z Ukrainą zostały wstrzymane. Pozostaje więc dojazd samochodem.

Pasażerów zostawiają przy przejściu granicznym. Jednak z powodu ograniczeń, granicy nie można teraz przekraczać pieszo. Ukraińcy muszą więc szukać kierowców, którzy ich przewiozą przez przejście graniczne. „Premier Ukrainy mówił, że z radością przyjmie wszystkich Ukraińców. No dobrze, tylko dajcie nam możliwość powrotu do kraju” – mówią Ukrainki na koniec filmu.

Film ma do tej pory ponad milion wyświetleń, pojawił się na facebookowych grupach skupiających pracowników z Ukrainy.

Ile w nim prawdy, jak wygląda teraz sytuacja Ukraińców w Polsce oraz gdzie mogą się zgłosić po pomoc?

Trudny powrót

Jak opowiada nam Myroslava Keryk, prezeska Fundacji „Nasz Wybór” zajmującej się pomocą Ukraińcom i migrantom w Polsce, wielu pracowników z Ukrainy wpadło w panikę w miniony weekend. Ukraińskie władze poinformowały, że od wtorku 17 marca granica z Ukrainą zostanie zamknięta. Władze zachęcały, żeby obywatele Ukrainy wrócili przed tą datą.

Od 17 marca Ukraina zawiesiła połączenia autobusowe, kolejowe i lotnicze. Takie same obostrzenia w Polsce zaczęły obowiązywać chwilę wcześniej, z soboty na niedzielę 15 marca.

Jak informowała ukraińska straż graniczna, sytuacja na granicy została opanowana, władze polskie i ukraińskie porozumiały się i zorganizowały autokary, które zabrały koczujących na granicy obywateli Ukrainy. Teraz Ukraińcy mogą przekroczyć granicę w trzech miejscach: Dorohusk-Jagodzin, Korczowa-Krakowiec i Hrebenne-Rawa Ruska.

Andrij Deszczycia, ambasador Ukrainy w Polsce poinformował 17 marca, że do tej pory chęć powrotu zadeklarowało ponad dwa tysiące obywateli Ukrainy. Ciągle trwają rozmowy, w jaki sposób te osoby zostaną przetransportowane. W grę wchodzi czarter lub specjalny pociąg.

"Potrzebna abolicja"

Jak opowiada nam Miroslava Keryk, najwięcej osób dzwoni z pytaniami o legalność pobytu w czasie epidemii. Ukraińcy mogą przebywać w Polsce na podstawie:

• karty stałego pobytu;
• wizy;
• oraz do 90 dni w ramach ruchu bezwizowego.

Jak mówi nam Keryk, obecna sytuacja szczególnie trudna jest dla osób z dwóch ostatnich kategorii. O ile kartę stałego pobytu można przedłużać drogą pocztową, o tyle, żeby przedłużyć wizę trzeba (poza szczególnymi przypadkami) wrócić na Ukrainę.

Jeszcze trudniej mają Ukraińcy, którym kończy się teraz 90-dniowy okres w ramach ruchu bezwizowego. Te osoby nie mają go jak przedłużyć. A większość z tych osób to pracownicy, którzy przyjeżdżają do Polski raz, dwa razy w roku, żeby dorobić.

17 marca ukraińska ambasada poinformowała, że porozumiała się z polską Strażą Graniczną. Ustalono, że Ukraińcy, którym legalność pobytu kończy się z dniem 15 marca lub później nie będą ponosić żadnych konsekwencji prawnych.

– przekonuje Keryk.

W poniedziałek Fundacja "Nasz Wybór" uruchomiła infolinię dla cudzoziemców pracujących w Polsce (nie tylko z Ukrainy).

We wtorek 17 marca w sprawie pracowników z Ukrainy zaapelowali do premiera Mateusza Morawieckiego Rolnicy z Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Rolników i Organizacji Rolniczych. Rolnicy proszą premiera o jak najszybszą interwencję w sprawie umożliwienia pozostania pracowników z Ukrainy, którym kończy się możliwość pobytu na terenie Polski.

– pisze w liście przewodniczący Porozumienia Sławomir Izdebski.

Najtrudniej na śmieciówce

Co z pracownikami z Ukrainy, którzy zostali w Polsce? Z grubsza dotknęły ich te same problemy, co polskich pracowników. Wielu obywateli Ukrainy pracuje w budowlance czy gastronomii – tutaj w wielu przypadkach praca została wstrzymana.

"Pracuję w restauracji w Warszawie. Obsługujemy tylko zamówienia na wynos, pracy jest bardzo mało. Pracujemy po dwa, trzy dni w tygodniu, żeby każdy mógł cokolwiek zarobić" – mówi nam Margarita.

Największy problem dotyczy pracowników na umowach śmieciowych.

"Jestem nauczycielem historii, pracuję w kilku miejscach. Jestem dyrektorem Ukraińskiej Szkoły Sobotniej dla obywateli Ukrainy oraz asystentem kulturowym – na tygodniu pracuję w czterech różnych warszawskich szkołach. O ile w pierwszej pracy jestem zatrudniony na etacie, o tyle w drugiej – jako asystent – pracuję na śmieciówce, więc de facto tej pracy nie mam. Teraz próbuję uczyć dzieci przez skype, ale na razie wielu chętnych nie ma. Straciłem około połowy miesięcznego dochodu" – opowiada nam Oleksandr.

Jak mówi OKO.press Miroslava Keryk, z jednej strony w niektórych branżach praca została wstrzymana, ale z drugiej strony w produkcji czy w sklepach spożywczych rekrutacja dla pracowników z Ukrainy trwa w najlepsze.

"Widzialna ręka" dla Ukraińców

15 marca na Facebooku powstała ukraińska sekcja popularnej ostatnio grupy "Widzialna ręka", na której można oferować i prosić o pomoc w czasie epidemii.

"Urodzonym w Polsce trudno jest poradzić sobie z wyzwaniami związanymi z życiem w czasie pandemii. Pomyśl, o ile trudnej jest imigrantowi, który w Polsce jest od kilku lat czy kilku tygodni. Ta grupa jest stworzona z myślą o wsparciu licznej grupy migrantów z Ukrainy. Tak jak wszyscy inni trafiają na kwarantannę, muszą zająć się dziećmi odesłanymi ze szkoły, potrzebują zakupów, mają ważną sprawę do załatwienia, potrzebują porady lub po prostu rozmowy" – piszą twórcy strony.