Pułapka na Julię Przyłębską. Rzecznik Praw Obywatelskich chce, żeby zbadała ustawy o przejęciu TK

Rzecznik Praw Obywatelskich we wniosku wymienił szereg problemów, które PiS stworzyło uchwalając trzy ustawy o Trybunale Konstytucyjnym pozwalające - to był jedyny ich sens - na obsadzenie Julii Przyłębskiej na stanowisku prezes Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem RPO przepisy Konstytucji zostały złamane, ponieważ:

• naruszono prawa pracowników Biura Trybunału, których ustawa pozwala wyrzucić z pracy bez podania przyczyny;
• uzależniono publikację orzeczeń Trybunału od tego, jaki status nadaje im inna władza – a więc naruszono trójpodział władzy;
• uchwalono przepisy włączające do orzekania osoby, które zostały zaprzysiężone na zajęte już miejsca;
• uchwalono przepisy dające władzy wykonawczej prawo do wszczynania postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów TK;
• uniemożliwiono Trybunałowi orzekania w sprawie przepisów, które przestały obowiązywać.

Wszystkie te argumenty są bez żadnych wątpliwości zasadne i stanowią listę naruszeń ustawy zasadniczej przez PiS podczas niszczenia i przejmowania Trybunału Konstytucyjnego. Warto dodać, że listę niekompletną, bo tylko w treści - a nie jako osobny punkt - obejmującą m.in. kwestię powołania stanowiska osoby "pełniącej obowiązki Prezesa TK", choć w Konstytucji zapisane jest stanowisko wiceprezesa Trybunału.

Te "braki" we wniosku mogą wynikać z tego, że część prawników po przejęciu przez PiS kierownictwa Trybunału uważa drogę zaskarżania przepisów do TK za formę sankcjonowania bezprawia i umożliwienia władzy legitymizowanie ewidentnie niekonstytucyjnych przepisów przez podporządkowany Trybunał. Rzecznik Praw Obywatelskich częściowo uwzględnił w swoim wniosku te argumenty.

Czy Trybunał się zbuntuje

Pytanie, które tworzy wniosek RPO do Trybunału Konstytucyjnego, to pytanie o autonomię nowego Trybunału Konstytucyjnego wobec centrali Prawa i Sprawiedliwości. Z mocy Konstytucji również powołani przez PiS sędziowie są niezawiśli, a podczas pełnienia urzędu nie podlegają przepisom ustaw, jeśli mogą one stać w sprzeczności z zapisami Konstytucji - mogą więc z tych uprawnień choć częściowo skorzystać.

Bezprawnie mianowana na prezesa Trybunału sędzia Przyłębska ma trzy złe dla siebie wyjścia - albo kierowany przez nią TK zbuntuje się i zacznie rzeczywiście bronić Konstytucji przed PiS, albo wyda absolutnie kompromitujące postanowienie o odrzuceniu wniosku, albo dojdzie do wydania wyroku, który potwierdzi całkowite podporządkowanie kierowanej przez nią instytucji partii Jarosława Kaczyńskiego.

Co zrobi Julia Przyłębska

Jednak to, że nowy TK rzeczywiście zbada, w jakim zakresie wprowadzone w grudniu przepisy łamią konstytucję, jest zupełnie nieprawdopodobne - oznaczałoby bunt ludzi, których PiS osadziło w Trybunale oraz musiało prowadzić do rezygnacji z zajmowanych funkcji.

Drugim wyjściem - najgorszym z punktu widzenia prawa, ale najbezpieczniejszym politycznie - jest odrzucenie wniosku i nierozpatrywanie kwestii w nim podniesionych. Pozwala to władzy PiS uniknąć rozpraw, uniemożliwi prawdziwym sędziom TK zgłoszenie zdań odrębnych oraz szybko przetnie niewygodną dla PiS sprawę.

Trzecie wyjście to nadanie sprawie biegu, co w końcu doprowadzi do wydania wyroku, w którym - jeśli miałby on zalegalizować postępowanie PiS wobec Trybunału - Julia Przyłębska i inni mianowani przez PiS sędziowie zawrzeć będą musieli wszystkie błędy, przeinaczenia i absurdalne argumenty prawne, które partia Jarosława Kaczyńskiego wygenerowała podczas roku przejmowania Trybunału Konstytucyjnego. Temu dokumentowi towarzyszyć będą zdania odrębne pozostających w pracy sędziów Trybunału Konstytucyjnego, wypunktowujące wszystkie błędy tego wyroku.