Proces byłego właściciela pumy Nubii. Postawiono mu cztery zarzuty

Były właściciel pumy Nubii już raz usłyszał wyrok.

W maju 2022 roku Sąd Rejonowy w Zawierciu uznał Kamila Stanka za winnego zarzucanych czynów i skazał go na dwa lata prac społecznych w wymiarze 30 godzin w miesiącu. Wydał także zakaz posiadania zwierząt.

Wobec wyroku nakazowego - czyli wydanego bez udziału stron, wyłącznie na podstawie akt - można zgłosić skargę. Wtedy sprawa zaczyna się na nowo, w tradycyjnym trybie. Stanek, skazany właśnie wyrokiem nakazowym, z tego skorzystał. Nie przyznaje się do winy i chce procesu.

W sumie postawiono mu aż cztery zarzuty:

• Z art. 284 paragraf 1 kodeksu karnego: "Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3". Kamil Stanek, pomimo postanowienia o przepadku pumy, nie chciał jej oddać. Historię przypomnimy w dalszej części tekstu.
• Z art. 35 ust. 1a ustawy o ochronie zwierząt: "Kto zabija, uśmierca zwierzę albo dokonuje uboju zwierzęcia z naruszeniem przepisów (...) podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 1a. Tej samej karze podlega ten, kto znęca się nad zwierzęciem".
• Z art. 160§1 kodeksu karnego: "Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3". Chodzi o narażenie bezpieczeństwa siedmiu osób: pracowników zoo w Poznaniu i dziennikarzy "Wyborczej". Kiedy pracownicy zoo próbowali odebrać pumę, oskarżony wypuścił ją z klatki.
• Z art. 128 pkt 2 lit. d ustawy o ochronie przyrody: "narusza przepisy prawa Unii Europejskiej dotyczące ochrony gatunków dziko żyjących zwierząt i roślin w zakresie regulacji obrotu nimi poprzez: oferowanie zbycia lub nabycia, nabywanie lub pozyskiwanie, używanie lub wystawianie publicznie w celach zarobkowych, zbywanie, przetrzymywanie lub przewożenie w celu zbycia okazów określonych gatunków roślin, lub zwierząt". W tym wypadku chodzi o pokazy z udziałem Nubii, wypożyczanie jej do teledysków i inne pomysły na zarobek kosztem zwierzęcia.

Sędzia z pogróżkami

Puma Nubia została odebrana Kamilowi Stankowi w lipcu 2020 roku. Proces jednak się opóźnił. Początkowo miał rozpocząć się w październiku 2022 (po sprzeciwie oskarżonego wobec wyroku nakazowego). Pełnomocnik Stanka starał się o umorzenie sprawy.

Sam oskarżony mówił mediom: "Złożyłem wniosek o to, by w razie nieumorzenia sprawy, moją sprawę badał inny sąd niż ten w Zawierciu. W tym sądzie nakazano mi już oddanie zwierzęcia. Poza tym uważam, że sprawą powinien zająć się sąd poza regionem". Dodatkowym argumentem za zmianą sądu były pogróżki, jakie dostawał sędzia, który wydał wyrok nakazowy.

Sprawa trafiła więc do Sądu Najwyższego. Ten jednak nie przychylił się do wniosku. Proces rozpoczął się 27 marca w Zawierciu. Oskarżycielem posiłkowym w tej sprawie jest Fundacja Viva.

"Nie przyznaję się do znęcania się nad zwierzęciem. Czy gdyby tak było, reagowałaby na mnie pozytywnie? Zdaniem ekspertów jest między nami trwała, dobra więź" - mówił podczas pierwszej rozprawy Kamil Stanek.

Puma Nubia i "cyrk" z jednym zwierzęciem

Przypomnijmy po kolei całą historię Nubii.

Kamil Stanek, weteran z Afganistanu, w 2014 roku kupił zwierzę w jednej z czeskich hodowli. Puma Nubia zamieszkała z nim, jego żoną i córką. Nubia, jak chwalił się Stanek, spała w łóżku i była domowym pupilem. Była też źródłem zarobku - brała udział w teledyskach, w sesjach zdjęciowych czy "warsztatach głaskania".

Stanek zarejestrował działalność cyrkową, żeby móc legalnie posiadać pumę. Osoby prywatne tak niebezpiecznych zwierząt nie mogą trzymać w domu. Dla sądu było jednak jasne, że Stanek żadnego cyrku nie prowadzi, a działalność zarejestrował tylko po to, żeby móc być właścicielem pumy.

Zresztą po sprawie Nubii "furtka cyrkowa" została zamknięta. Zmieniono przepisy, dzięki czemu obecnie zwierzęta z I kategorii niebezpiecznych mogą w Polsce posiadać jedynie placówki naukowe oraz ogrody zoologiczne.

Kamil Stanek był kilkukrotnie karany za posiadanie pumy:

• 24 czerwca 2015 roku został przez Sąd Rejonowy w Jędrzejowie prawomocnie ukarany grzywną za nielegalne wejście w posiadanie pumy płowej (Puma concolor).
• 15 marca 2017 ten sam sąd ukarał go kolejną grzywną. Tym razem za prezentowanie zwierzęcia niebezpiecznego w sposób niezgodny z przepisami i poza zabezpieczonym terenem.
• 5 września 2019 zapadł kolejny wyrok. Stanek został ukarany za nielegalne posiadanie zwierzęcia z kategorii niebezpiecznych. Kara dotyczyła także prezentowania pumy w sposób niezgodny z przepisami, poza zabezpieczonym miejscem. Sąd wziął również pod uwagę niewpuszczenie na kontrolę Powiatowego Lekarza Weterynarii w Zawierciu, niezgłoszenie się do nadzoru, a także niezarejestrowanie zwierzęcia chronionego w Starostwie powiatowym.
• 10 stycznia 2020 powyższy wyrok został podtrzymany przez Sąd Okręgowy Częstochowie. Sąd zdecydował o przepadku pumy na rzecz Skarbu Państwa. Wykonanie wyroku zlecono Ogrodowi Zoologicznemu w Poznaniu.

Poznańskie zoo walczyło o Nubię

Mimo decyzji sądu o przepadku zwierzęcia Kamil Stanek przez pięć miesięcy Nubii nie oddał. Uciekł z nią na działkę rekreacyjną w miejscowości Żelazko pod Ogrodzieńcem na Śląsku. Tam znaleźli go pracownicy poznańskiego zoo. Zajęło im to - jak relacjonowała "Wyborcza" - dwie godziny. Policja nie mogła namierzyć weterana i jego pumy przez kilka miesięcy.

Kamil Stanek nie chciał oddać zwierzęcia. „To moje dziecko! Nie oddam! Po moim trupie!” – krzyczał, wygrażał nożem, straszył samobójstwem. W końcu otworzył klatkę Nubii (za co teraz jest oskarżony o narażenie życia i zdrowia osób postronnych) i uciekł do lasu. Po nieudanej policyjnej obławie i udanych policyjnych mediacjach Stanek zawiózł Nubię do zoo w Chorzowie.

Zwierzę mieszka tam do dziś.

Puma Nubia pod okiem prokuratury

Stanek ma ogromną rzeszę fanów, którzy śledzili życie Nubii w mediach społecznościowych. W emocjonalnych wpisach atakował dyrektorkę poznańskiego zoo, Ewę Zgrabczyńską, informował o swojej silnej więzi z Nubią i utrzymywał, że będzie o pumę walczył.

Najprawdopodobniej to właśnie jego fani złożyli zawiadomienie do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa przez pracowników zoo.

"Akcja odbierania zwierzęcia była rejestrowana przez jej uczestników i publikowana w mediach. Ktoś poczuł się oburzony tym, co zobaczył. Więcej niż jedna osoba, bo tych zawiadomień było kilka" - mówił Waldemar Łubniewski, rzecznik Prokuratury Okręgowej w Sosnowcu.

W trakcie śledztwa prokuratura sprawdzała, czy dyrektorka poznańskiego zoo przekroczyła swoje uprawnienia, dążąc do odebrania pumy. Badano również, czy pracownicy zoo zmuszali Kamila Stanka do wydania pumy oraz, czy naruszyli jego mir domowy. Sprawa została jednak umorzona.

Jedyne postępowanie, które trafiło do sądu i skończyło się (zaskarżonym) wyrokiem, dotyczyło Kamila Stanka i stawianych mu zarzutów. W toku sprawy okazało się, że były właściciel pumy "tresował" ją, stosując kolczatkę i podduszanie. Trzymał ją również w nieodpowiedniej dla takiego zwierzęcia wolierze i pozbawił możliwości realizowania gatunkowych potrzeb.

"Pumy są samotnikami"

"Potrzeb gatunkowych pumy nie da się zaspokoić trzymając ją w wolierze o powierzchni kilkudziesięciu metrów kwadratowych i wyprowadzając ją z niej na smyczy. Pomijając już to, że wychodzenie w ten sposób ze zwierzęciem z listy gatunków niebezpiecznych jest niezgodne z polskim prawem, ona po prostu nie jest przystosowana do poruszania się w tak ograniczonym zakresie" - mówił w rozmowie z OKO.press dr Piotr Piliczewski, badacz zachowań zwierząt. "Pumy są samotnikami i nie tworzą stałych więzi rodzinnych.

Oczywiście, zmiana otoczenia początkowo wiąże się ze stresem dla zwierzęcia. Ale, ostatecznie, przeniesienie w miejsce, gdzie jej potrzeby gatunkowe będą mogły być zaspokojone w większym stopniu, będzie tylko z korzyścią dla niej" - dodawał.

Organizacje zajmujące się dobrostanem zwierząt i eksperci po odebraniu Kamilowi Stankowi Nubii apelowali o zmianę przepisów, a także zamknięcie "furtki cyrkowej". To się udało.

W swojej petycji pisali również:

"Protestujemy przeciwko infantylizacji przekazu i sprowadzania opisu relacji pomiędzy Kamilem S. i zwierzęciem, do rzekomej nierozerwalnej więzi, która miałaby się wytworzyć pomiędzy pumą i jej byłym właścicielem. Według ekspertów, zajmujących się badaniami ekologii dzikich kotowatych, puma jest zwierzęciem, które w dorosłej fazie życia prowadzi samotniczy tryb życia, z wyjątkiem okresu wychowania młodych przez samice. Życie tego konkretnego zwierzęcia zostało całkowicie podporządkowane byłemu właścicielowi".