Są rekomendacje PTGiP ws. aborcji. Organizacje pro-choice protestują: To nie ma nic wspólnego z WHO

31 stycznia 2024 ministra zdrowia Izabela Leszczyna powiedziała na konferencji: "Niestety, wytyczne, które przygotował zespół powołany przez ministra Adama Niedzielskiego, nie są satysfakcjonujące. Nie zapewniają bezpieczeństwa kobietom, nie spełnią swojej roli. Jeśli chodzi o zalecenia stricte kliniczne, to tak naprawdę lekarze doskonale wiedzą, kiedy zagrożone jest życie i zdrowie pacjentki.

Rekomendacje, które już są na stronach Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, to jest jedna część. Ale wiem, że pod koniec lutego Polskie Towarzystwo Zdrowia Seksualnego i Reprodukcyjnego zamieści swoje wytyczne zgodne z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia. Wczoraj rozmawiałam z przedstawicielami tego towarzystwa. Wszyscy czekają na te wytyczne, zgodne z najnowszą wiedzą i zgodne z zaleceniami WHO".

Z wypowiedzi Leszczyny, nie do końca zresztą jasnej, wynika, że ministra chciałaby, żeby obie organizacje połączyły siły (PTGiP i PTZSiR) i wspólnie stworzyły rekomendacje. Próby zostały podjęte, nie udało się jednak stworzyć wspólnego dokumentu.

W tej sytuacji PTZSiR opublikuje wkrótce swoje wytyczne, a współpracujące z nim (i WHO) organizacje kobiece wykazują, dlaczego wytyczne Towarzystwa Ginekologów i Położników są nie do przyjęcia.

Polskie towarzystwo Ginekologów i Położników to ważna instytucja i jej rekomendacje mogą być wskazówką dla lekarzy. Jak mówią organizacje – złą wskazówką.

Federa: „Zapoznałyśmy się z treścią i jesteśmy przerażone. Rekomendacje PTGiP są po prostu niezgodne z prawem i wiedzą medyczną. (...) Dokument zaprezentowany przez PTGiP uważamy za dowód tego, że w polskiej ginekologii wciąż ideologia jest ważniejsza od pacjentek. Towarzystwo milczało przez wiele lat, a teraz odezwało się po to, żeby zaszkodzić. Nie mamy zamiaru stosować wytycznych PTGiP w tym zakresie. Apelujemy o to samo do lekarzy i lekarek ginekologii i położnictwa”.

Federa podkreśliła, że podczas spotkania 20 lutego w ministerstwie zdrowia rekomendacje zostały skrytykowane nawet przez Rzecznika Praw Pacjenta.

ADT: „Dokument PTGiP znowu nadaje się wyłącznie do spalenia. Niestety, ale jest dowodem, że polskie autorytety ginekologiczne naprawdę nie mają pojęcia, o czym mówią”.

Co organizacje rzecznicze zarzucają dokumentowi PTGiP?

Łyżeczkowanie, cewnik Foleya

Wytyczne są dostępne tutaj. Dotyczą one jedynie ustawowych aborcji, czyli wykonywanych w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia kobiety. Tym, co w pierwszej kolejności oburzyło działaczki Fundacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny było zalecenie użycia metody łyżeczkowania.

„W sytuacji szybko pogarszającego się stanu zdrowia ciężarnej w I trymestrze ciąży, w pierwszej kolejności dopuszczalne jest wykonanie zabiegu wyłyżeczkowania jamy macicy. Zabieg ten powinien być wykonany w osłonie antybiotykowej, podanej i.v. okołozabiegowo” – pisze PTGiP.

„Rekomendacje PTGiP zalecają też łyżeczkowanie jako jedną z metod aborcji. Jest to sprzeczne z wytycznymi WHO i FIGO, ale też szkodliwe dla kobiet. W dobie rozpowszechnionej farmakologii, metody aspiracyjnej (próżniowej) i metody chirurgicznej stosowanie łyżeczkowania, które może powodować zrosty na macicy, to oznaka medycyny zapóźnionej i staroświeckiej, a także przejaw niewiedzy polskich lekarzy” – pisze Federa w komentarzu.

„Łyżeczkowanie, cewnikowanie foleyem to metody stare, odradzane zarówno przez WHO i FIGO. Dlaczego? Jest najbardziej inwazyjna, zupełnie niepotrzebna, może powodować zrosty na macicy. PTGiP powinno wiedzieć, że WHO stanowczo rekomenduje porzucenie łyżeczkowania na rzecz tabletek aborcyjnych lub metody próżniowej” – pisze ADT.

A co z aborcją w II trymestrze?

„W przypadkach mniej pilnych i ciążach w II trymestrze, wskazane jest dążenie do farmakologicznej indukcji poronienia/porodu przedwczesnego”.

ADT: „PTGiP widzi tu tylko jedno rozwiązanie – indukcja porodu. Czyli pacjentka (często w ciąży chcianej, wyczekiwanej, ale ze stwierdzonymi wadami płodu bądź zagrożeniem zdrowia) godzinami rodzi martwy płód. My to nazywamy torturą. Jeśli osoba w ciąży się na to decyduje, to ok, ale powinna wiedzieć, że może liczyć na szybsze i mniej angażujące rozwiązanie, czyli aborcję chirurgiczną. Jak wygląda taka aborcja? Z wytycznych PTGiP tego się nie dowiecie”.

Konsylium lekarskie

Działaczki oburzyły też obowiązkowe konsylia lekarskie i debatowanie nad zdrowiem psychicznym pacjentki.

Rekomendacje: "W przypadku ciężarnych z rozpoznaną chorobą psychiczną będąca wskazaniem do ukończenia ciąży, decyzja o momencie jej zakończenia powinna zapaść podczas konsylium z uczestnictwem lekarza specjalisty ginekologii i położnictwa, neonatologii, psychologa i specjalisty właściwego dla rodzaju choroby ciężarnej (psychiatry). (...) W opinii ekspertów PTGiP lekarz specjalista w zakresie właściwym ze względu na rodzaj choroby kobiety ciężarnej może stwierdzić wystąpienie okoliczności medycznych uzasadniających przeprowadzenie zakończenia ciąży jedynie po osobistym zbadaniu pacjentki.

Jak zapisano powyżej – przed podjęciem decyzji o zakończeniu ciąży należy dążyć do wyczerpania wszystkich możliwości diagnostycznych i terapeutycznych a powyżej 22 tygodnie+6 dni- zapewnić odpowiednie warunki do porodu i opieki nad dzieckiem".

ADT: „PTGiP widzi to tak: masz zagrożenie zdrowia będąc w ciąży, lekarz wypisał ci zaświadczenie. Jedziesz do szpitala z tym zaświadczeniem, a tam personel mówi, że musi się zebrać grono i orzec, czy tamten lekarz się nie pomylił. No bo pewnie się pomylił, a ty pewnie udajesz”.

• FEDERA zwraca uwagę, że to nawet niezgodne z polskim prawem: "W zakresie, w jakim rekomendacje przewidują obowiązkowe konsylium lekarskie w sprawie aborcji i przymus leczenia psychiatrycznego pacjentek, które z uwagi na zagrożenie dla zdrowia psychicznego chcą przerwać ciążę, stoją w sprzeczności z: polską ustawą o planowaniu rodziny z 1993 roku,
• wytycznymi klinicznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO),
• stanowiskiem Komitetu Bioetyki Polskiej Akademii Nauk nr 1/2023,
• decyzjami Rzecznika Praw Pacjenta (sygn. RzPP-DWP-WPI.431.626.2023; RzPP-DPR-WPZ.420.10.2023).

Rzecznik Praw Pacjenta zresztą skrytykował wprost te wymogi podczas dzisiejszego spotkania w Ministerstwie Zdrowia".

Nie wiadomo, jak potraktuje przedstawione wytyczne ministra Leszczyna. Federa i ADT deklarują, że wciąż pracują nad własnymi, zgodnymi z WHO i najnowszą wiedzą medyczną.

Co rekomenduje WHO ws. aborcji?

O wytycznych WHO dotyczących aborcji pisały w OKO.press działaczki Aborcyjnego Dream Teamtu:

W 2022 roku Światowa Organizacja Zdrowia zaktualizowała wytyczne dotyczące aborcji. Aby można było uznać, że opieka aborcyjna jest wysokiej jakości, należy zapewnić:

• dostęp do dokładnych informacji;
• wspierający, powszechnie dostępny, przystępny cenowo i dobrze funkcjonujący system opieki zdrowotnej;
• poszanowanie praw człowieka, w tym wspierające pacjentki ramy prawne i polityczne.

W celu poprawy dostępu do opieki aborcyjnej WHO zaleca m.in.:

• ochronę dostępu do aborcji przed barierami wynikającymi z klauzuli sumienia;
• priorytetyzację dobrostanu kobiet w ciąży.

Do ich implementacji niezbędny będzie cykl szkoleń o metodach przerywania ciąży. W treści szkolenia powinny znaleźć się zwłaszcza: łyżeczkowanie (z adnotacją o światowym odchodzeniu od tej metody przerywania ciąży), aborcja farmakologiczna, aborcja próżniowa, aborcja ciąż wysokich z użyciem chlorku potasu, pozostałe metody terminacji ciąż wysokich. Lekarze powinni zostać także przeszkoleni z praktyk opieki przed i poaborcyjnej. Ginekolodzy i ginekolożki muszą wiedzieć, na co zwracać uwagę, kiedy podawać pacjentce leki przeciwbólowe czy przeciwzapalne, w jaki sposób reagować na konkretne powikłania, jak przeprowadzić procedurę kryzysowego przerywania ciąży.

Ale wytyczne są dużo szersze i nie dotyczą tylko przypadków zagrożenia zdrowia i życia. WHO rekomenduje:

• pełną dekryminalizację aborcji;
• umożliwienie dostępu do aborcji farmakologicznej w celu zwiększenia ogólnego dostępu do opieki aborcyjnej;
• uchylenie przepisów prawnych, które ograniczają dostęp do aborcji, wprowadzają limity dostępu zależne od momentu ciąży i wymagają przestrzegania okresów oczekiwania;
• dostęp do aborcji na prośbę kobiety, dziewczynki lub innej osoby w ciąży, bez konieczności uzyskania zgody jakiejkolwiek innej osoby, organu lub instytucji.