„Rosyjskie wojska są na przedmieściach. Ludzie uciekają w stronę Kijowa". Relacja z północy Ukrainy

Zdjęcie ilustrujące tekst zostało zrobione na przedmieściach Charkowa

Anastasiia Morozova to dziennikarka frontstory.pl, portalu Fundacji Reporterów. Pochodzi z Sum, 250-tysięcznego miasta na północnym wschodzie Ukrainy, niedaleko Charkowa. Sumy od granicy z Rosją dzieli kilkadziesiąt kilometrów. W środę 23 lutego rozmawialiśmy z nią o tym, jak się teraz żyje w mieście tuż przy granicy z Rosją. Jeszcze wczoraj atmosfera była napięta, ale spokojna. Nikt do końca nie wierzył, że wojna naprawdę się zacznie.

W czwartek rano w okolicy miasta spadły rosyjskie pociski. Anastasiia napisała:

Krótko po godzinie 13:00 polskiego czasu rosyjskie wojska znalazły się już na przedmieściach miasta. Jak przed godziną 13:00 podały lokalne władze, niedaleko miasta toczy się bitwa, mieszkańcy Sum donoszą o wybuchach w samym mieście.

Puste półki, sznur samochodów w stronę Kijowa

"Dzisiaj nikt w Sumach nie ma już wątpliwości, że zaczęła się inwazja. Ludzie kupują wszystko ze sklepów i aptek. Półki są puste. Na stacjach nie ma benzyny. Prawie nikt nie poszedł do pracy. Jest ogromna kolejka przy wyjeździe z miasta w stronę Kijowa, korek ma ponad 7 km długości. W mieście jest dużo żołnierzy" - mówi Anastasiia w czwartek rano.

Od kilku dni jest w Rydze na szkoleniu dziennikarskim, niedługo miała wracać do rodzinnego miasta. Na bieżąco otrzymuje wiadomości od rodziny i przyjaciół z Sum.

W środę opowiadała nam, że jej znajomi wciąż normalnie funkcjonują. Mimo że cały czas śledzą informacje w mediach i rozmawiają o zagrożeniu, to wciąż chodzą do pracy i spotykają się na mieście.

Władze miasta zapowiedziały, że są gotowe wydawać mieszkańcom broń, nawet tym, którzy nie mają pozwolenia. Internet w mieście działa normalnie, ale poza miastem są problemy z dostępem do sieci.

Rosyjskie wojska przekroczyły granicę Ukrainy od północy i są już dosłownie na przedmieściach Sum. W mediach społecznościowych także można znaleźć nagrania kolumn rosyjskich wojsk, które mają się przemieszczać niedaleko. Informacje o rosyjskich siłach, które przeszły z Białorusi i znajdują się w rejonie Sum, podaje też BBC.

Przed godziną 13:00 lokalne władze powiedziały, że niedaleko miasta dochodzi do walk, a do eksplozji dochodzi także w samym mieście.

Jak mówi Anastasiia, walki między silami Rosji i Ukrainy trwają teraz w okolicach miejscowości Ochtyrka, między Sumami a Charkowem. Z doniesień lokalnych mediów wynika, że Rosjanie zajęli już centralny plac miasta.

Byliśmy mocno związani z Rosjanami

Kiedy rozmawialiśmy z Anastazją w środę, opowiadała o tym, jak wyglądało życie w Sumach w ostatnich tygodniach. Jeszcze w grudniu w mieście panował spokój. Mieszkańcy zdawali sobie sprawę, że zagrożenie istnieje, ale nie sądzili, że wojna jest możliwa. W połowie lutego to się zmieniło. Co prawda lokalne władze uspokajały w mediach, że wszystko jest pod kontrolą, ale na ulicach czuć było napięcie. Media społecznościowe zaczęły kipieć od treści wspierających Ukrainę i memów z Putinem w roli głównej.

W mieście też było raczej spokojnie. O zagrożeniu przypominały tylko oficjalne proukraińskie plakaty. Władze miasta organizowały także szkolenia, jak i gdzie ewakuować się w sytuacji ataku.

"Nie czuliśmy, że wojna jest blisko. Wojna jest na południowym-wschodzie, a my jesteśmy na północy. Poza tym nie ma u nas wielkich fabryk ani strategicznych obiektów. Żartowaliśmy, że gdyby Rosjanie weszli od północy, to ominęliby łukiem nasze miasto i skierowali się od razu na Charków" - mówi Anastasiia.

Jak opowiada, dla niej i mieszkańców Sum, to co się teraz dzieje, jest bardzo dziwne. W jej dzieciństwie, kilkanaście lat temu, wszyscy w mieście mówili po rosyjsku, rosyjskojęzyczna była szkoła, telewizję też oglądało się rosyjską. Po ukraińsku były tylko oficjalne dokumenty i napisy w mieście. "Do 13. roku życia myślałam, że cała Ukraina rozmawia po rosyjsku" - wspomina Anastasiia. Bardzo wielu mieszkańców miało rodziny w Rosji albo tam pracowało.

W 2014 roku sytuacja się zmieniła, teraz - jeśli ktoś wyjeżdża - to raczej do Polski. Ale ciągle mieszkańcy Sum czuli się blisko związani z Rosjanami żyjącymi kilkadziesiąt kilometrów dalej. "Nie potrafimy zrozumieć, dlaczego spotyka nas taki los, czym sobie na to zasłużyliśmy" - mówi Anastasiia.

Anastasiia Morozova to dziennikarka frontstory.pl, portalu Fundacji Reporterów. Wcześniej współpracowała z radiem Free Europe w Kijowie.