Rzecznik Praw Obywatelskich demaskuje kłamstwa straży granicznej. Czeczeni nie zaatakowali funkcjonariuszy w ośrodku w Białej Podlaskiej

Z relacji cudzoziemców wynika, że w nocy z 5 na 6 kwietnia 2017 w ośrodku strzeżonym dla cudzoziemców w Białej Podlaskiej straż graniczna użyła przemocy wobec trzech mężczyzn narodowości czeczeńskiej. W tej sprawie interweniowały Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Stowarzyszenie Interwencji Prawnej. Obie organizacje zwracały uwagę, że zachowanie straży granicznej było nieadekwatne do sytuacji, a jej funkcjonariusze zapraszają do eskalacji przemocy. Nieprawdziwe informacje straży granicznej dotyczące okoliczności użycia przemocy OKO.press opisało w artykule: Straż graniczna ostro o wydarzeniach w Białej Podlaskiej. Prawnicy: Straż zaprasza do eskalacji przemocy.

Straż graniczna w kategorycznym oświadczeniu odcięła się od zarzutów, twierdząc, że użyte przez nią "środki przymusu bezpośredniego" były uzasadnione i nastąpiły w wyniku "czynnej napaści na funkcjonariuszy". Jednak - jak podaje Rzecznik Praw Obywatelskich - na zabezpieczonych na miejscu nagraniach z monitoringu jasno widać, że wersja Straży Granicznej jest nieprawdziwa.

O stanowisko OKO.press zapytało rzecznika Nadbużańskiego oddziału Straży Granicznej, któremu podlegają funkcjonariusze pracujący w Białej Podlaskiej, jednak ten odmówił komentarza informując, że Komendant przygotuje odpowiedź na piśmie.

Rzecznik Praw Obywatelskich nie podziela opinii SG

Według zespołu Rzecznika Praw Obywatelskich, który wyjaśnia sprawę, cudzoziemcy nie dopuścili się napaści na funkcjonariuszy przed siłową interwencją straży granicznej. Straż graniczna twierdziła, że trójka mężczyzn uniemożliwiała im przeprowadzenie deportacji jednej z czeczeńskich rodzin (matki z dwójką dzieci).

W relacji RPO czytamy: "Na nagraniach wyraźnie widać, że od początku nocnej interwencji Straży Granicznej, związanej z trwającą wówczas deportacją jednej z cudzoziemek, funkcjonariusze blokują drzwi do pokoi mieszkalnych w ośrodku, uniemożliwiając cudzoziemcom wyjście na korytarz. Blokowane są również drzwi do pokoju, który zajmują trzej wspomniani mężczyźni. Mężczyźni sami nie wydostają się na zewnątrz - to funkcjonariusze, na polecenie przełożonego, otwierają w końcu drzwi.

Dopiero po użyciu siły fizycznej wobec dwóch cudzoziemców następuje gwałtowna reakcja trzeciego z mężczyzn. Również on zostaje obezwładniony przez funkcjonariuszy".

Punktowe użycie gazu

Straż graniczna twierdziła, że miotacza gazu użyto raz, na korytarzu i tylko w stosunku do jednej osoby. Jednak wszystko wskazuje na to, że to także nieprawda. Rzecznik Praw Obywatelskich wyraził wątpliwości, co do momentu i okoliczności użycia środków przymusu bezpośredniego, dlatego zlecił przeprowadzenie dodatkowej analizy nagrań.

OKO.press przypomina, że zgodnie z ustawą o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej użycie środków musi być:

Witold Klaus ze Stowarzyszenia Interwencji Prawnej zwracał uwagę, że wersja straży granicznej jest o o tyle nieprawdopodobna, że gaz jest środkiem, który łatwo się rozprzestrzenia i zastosowanie go w sposób punktowy, tak by nie miał wpływu na inne osoby, jest niemożliwe.

Podobnie do stanowiska Straży Granicznej odniosła się Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Zaznaczała, że w Ośrodku w Białej Podlaskiej przebywały dzieci i kobiety, które w wyniku akcji strażników potrzebowały interwencji ratunkowej. W ocenie fundacji: „użycie przez funkcjonariuszy gazu łzawiącego, oddziałującego nie tylko na potencjalnie stawiających opór cudzoziemców, ale także na przebywające w ośrodku rodziny z dziećmi,

Lista wątpliwości RPO

To nie koniec zastrzeżeń Rzecznika. W liście Adam Bodnar zapytał Komendanta Nadbużańskiego oddziału Straży Granicznej o:

• podstawę prawną blokowania przez funkcjonariuszy SG drzwi do pomieszczeń mieszkalnych; według rzecznika zastosowana forma przymusu mogła być niezgodna z prawem;
• zachowanie jednego z funkcjonariuszy, który w pewnym momencie staje obiema nogami, całym ciężarem ciała, na gołej stopie jednego z leżących już na ziemi mężczyzn;
• ocenę technik obezwładniania, do których stosowania uprawnieni są funkcjonariusze Straży Granicznej.

Rzecznik zapytał też o paralizatory, bo choć podczas tej konkretnej interwencji nie zostały one użyte, to funkcjonariusze przez cały czas trwania "akcji" trzymali je w gotowości (broń była wymierzona w cudzoziemców). Zgodnie z rekomendacjami Komitetu Przeciwko Torturom, zamieszczone w Zaleceniach końcowych dotyczących połączonego V i VI sprawozdania okresowego Polski z realizacji przez Polskę Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur, w ośrodkach strzeżonych powinny obowiązywać szczegółowe instrukcje użycia tego typu broni. Rzecznik zapytał czy straż graniczna w Białej Podlaskiej przyjęła i stosuje jakiekolwiek regulacje w tej kwestii.