Sąd: TVP musi przeprosić za spot szczujący na imigrantów i Adamowicza

Tuż przed rocznicą śmierci Pawła Adamowicza Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok w sprawie antyimigranckiego spotu, który TVP Info wyemitowało 31 października 2016 roku jako wstęp do dyskusji w programie "Minęła 20".

Przedstawiono w nim Adamowicza jako polityka, który chce ściągać do Polski imigrantów, a imigrantów – jako agresywnych i dzikich. Cały program opublikowany został również na stronie internetowej TVP Info, a sam spot – dodatkowo na profilach stacji na Facebooku i Twitterze.

Jak podaje Gazeta Wyborcza, 10 stycznia 2020 Sąd Okręgowy ogłosił, że TVP:

• prowadzący program "Minęła 20" odczyta przeprosiny na antenie TVP Info;
• na stronie internetowej TVP Info oraz na facebooku i Twitterze opublikowana zostanie grafika z przeprosinami (na stronie przez pierwsze 24 godziny jako Temat Dnia);
• telewizja zapłaci 50 tys. zł na rzecz Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku;
• pokryje też koszty adwokackie gdańskiego ratusza (blisko 4 tys. zł).

Wyrok jest nieprawomocny.

"Uchybienia warsztatowe"

Krótki filmik przeplatał wyrwane z kontekstu wypowiedzi prezydenta, zdjęcia imigrantów przedzierających się przez granicę, biorących udział w zamieszkach (wszystkie nakręcone poza Polską - głównie we francuskim Calais). Pojawiła się też informacja o powołanej przez gdańskie władze Radzie ds. Imigrantów - wszystko w atmosferze grozy.

Na koniec Joanna Miziołek z tygodnika „Wprost” tłumaczy, że Adamowicz obawia się „wejścia CBA czy to prokuratury” i że stara się przykryć sprawy z przeszłości otwartością na imigrantów. Potem sama oświadczyła, że wykorzystana w filmie wypowiedź odnosiła się do innej sprawy i została wyrwana z kontekstu.

Jesienią 2016 roku władze Gdańska złożyły przeciwko TVP pozew, po tym jak bezskutecznie domagały się usunięcia filmu, który uznano za naruszający dobra osobiste miasta. Skierowano też skargi do KRRiT oraz Rady Mediów Narodowych (RMN), zarzucając TVP złamanie art. 18 ust. 1 i art. 21 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji.

TVP materiał usunęła, uzasadnienie było kuriozalne. „W trakcie postępowania wyjaśniającego stwierdzono pewne uchybienia warsztatowe. W związku z tym, zarówno autor materiału, jak i wydawca programu zostali decyzją władz TVP SA zawieszeni w obowiązkach na okres jednego miesiąca, a przedmiotowy materiał został usunięty z mediów społecznościowych”.

Proces zawieszono w związku ze śmiercią Pawła Adamowicza, ale wznowiono, kiedy powołano komisarza.

Nagonka na Adamowicza

Materiał był tylko jednym z elementów nagonki na prezydenta Gdańska. Według raportu Newton Media dla Urzędu Miasta Gdańska TVP zajmowała się Adamowiczem 1773 razy. Średnio prawie 5 razy dziennie

Liczba wzmianek w 2018:

TVP Info – 877, TVP Gdańsk – 593, TVP 1 – 221, TVP 2 – 82.

Ta liczba nie uwzględnia powtórzeń – niektóre materiały są wykorzystywane wielokrotnie w różnych programach. Co to za materiały? „Prowokacje prezydenta Gdańska” (na temat uroczystości na Westerplatte), „»Jest pan tchórzem!«, »To pan jest tchórzem«. Jak Adamowicz rozmawiał z wyborcą”, „Mafia deweloperska w Gdańsku”, „Właściciel 36 kont przed komisją Amber Gold”, „Tajemnice prezydenta Gdańska”, „W Gdańsku odbywa się deweloperskie Eldorado pod patronatem Pawła Adamowicza”, „»Prezydent Paweł Adamowicz został skazany« – podaje »Gazeta Wyborcza Trójmiasto«”.

Materiały TVP o Adamowiczu miały w większości negatywny wydźwięk. „Byliśmy w ogniu zarzutów i pytań” – mówiła rzeczniczka prasowa prezydenta Gdańska Magdalena Skorupka-Kaczmarek. Po zabójstwie Adamowicza wiele osób obarczało TVP odpowiedzialnością, za co telewizja groziła pozwami.

Pod koniec stycznia 2019 prezydenci Warszawy, Gdańska, Poznania, Sopotu i Gliwic zaapelowali o wyjaśnienie okoliczności mogących mieć związek ze śmiercią prezydenta Adamowicza. Żądali m.in. zbadania czy działania TVP i jej dziennikarzy od 1 stycznia 2016 do dnia śmierci Adamowicza (14 stycznia 2019) „mieściły się w granicach uczciwości, rzetelności oraz staranności wymaganych i określonych w zasadach etyki zawodowej dziennikarza, przepisach prawa oraz zasadach współżycia społecznego”.

Rada Etyki Mediów wydała oświadczenie, w którym skrytykowała materiały publikowane przez TVP.

„W żadnej z analizowanych przez REM publikacji nie dano Pawłowi Adamowiczowi szansy odparcia zarzutów, przedstawienia argumentów zaprzeczających oskarżeniom formułowanym wprost, między wierszami, lub w tytułach zniekształcających rzeczywisty przebieg opisywanych wydarzeń lub naginających fakty tak, by przemawiały przeciwko prezydentowi Gdańska. Był obiektem oszczerstw, ale nie miał prawa do obrony”.

TVP wyprzedzając pozwy, zaczęła pozywać sama. Już 21 stycznia Telewizja Publiczna zapowiedziała, że będzie kierować pozwy sądowe przeciwko osobom „które absurdalnie wskazywały na związek przyczynowy pomiędzy treściami publikowanymi na antenach Telewizji Polskiej a śmiercią pana Pawła Adamowicza”.

Pozwała m.in. Jacka Jaśkowiaka i Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara.

Sąd: film naruszał dobra gminy

Sędzia Ewa Suchecka-Bartnik uzasadniała wyrok tym, że zestawienie członków rady z wizerunkiem nieobliczalnych i roszczeniowych imigrantów stanowiło nieuprawnioną manipulację. Godziło to w dobre imię i renomę członków rady, a to naruszało dobra osobiste gminy jako wspólnoty samorządowej ludzi zamieszkałych na terenie Gdańska.

Przekaz materiału TVP miał też podważać renomę i wiarygodność prezydenta Adamowicza oraz zaufanie do jednostki samorządu. Zdaniem sędzi autorzy materiału nie dochowali rzetelności i staranności dziennikarskiej.

Wyrok może torować drogę innym podobnym. Gdańsk nie jest jedynym miastem, które wystąpiło przeciw TVP w roli pozywającego, zrobił to też Sopot.

„To są »nasze« media i nie mają prawa kłamać. Nie mogą być stroną w sporze politycznym czy sposobem na wykluczenie opozycji. Stały się niestety mediami partyjnymi, które sieją nienawiść” – mówił prezydent Sopotu Jacek Karnowski, tuż przed rozpoczęciem rozprawy 12 lutego 2019 roku.