"Stawką jest wiarygodność Unii Europejskiej". Profesorowie z całego świata piszą do Fransa Timmermansa w sprawie ustawy o SN

Profesorowie wzywają wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej do uruchomienia tzw. procedury dyscyplinującej w sprawie ustawy o Sądzie Najwyższym. Ustawa wchodzi w życie z początkiem lipca i spowoduje skrócenie konstytucyjnych kadencji obecnych sędziów. Procedura dyscyplinująca mogłaby to zatrzymać. Ostatnio z Brukseli dochodzą głosy, że Komisja może uruchomić art. 7 wobec Polski i jednocześnie zrezygnować ze skuteczniejszych form nacisku, takich jak procedury dyscyplinujące. Pisaliśmy o tym w tekście "Kij czy marchewka? KE kontynuuje procedurę art. 7 wobec Polski".

Wśród sygnatariuszy listu są m.in.: Bruce Ackerman z Yale University i Paul Craig z Uniwersytetu Oksfordzkiego, a także prof. Wojciech Sadurski, prof. Marcin Matczak i prof. Tomasz Tadeusz Koncewicz, którzy zasiadają w Radzie Archiwum Osiatyńskiego.

List otwarty do Wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Fransa Timmermansa

8 czerwca 2018 roku

Szanowny Panie Wiceprzewodniczący,

Zwracamy się do Pana jako naukowcy zajmujący się prawem, w tym konstytucyjnym, którym szczególnie bliskie są Unia Eurpejska, demokracja i rządy prawa.

Jesteśmy przekonani, że przyszedł czas, aby unijne instytucje, a zwłaszcza Komisja, powzięły natychmiastowe i zdecydowane kroki, aby odpowiedzieć na niedawne działania polskiego rządu, które sprowadzają się do ataku na rządu prawa w tym kraju. Rząd Prawa i Sprawiedliwości przyjął ustawy dotyczące sądów, Krajowej Rady Sądownictwa i Sądu Najwyższego, które, rozpatrywane łącznie, znacząco podważają niezależność sądownictwa i podporządkowują sądownictwo partii rządzącej.

Wszczęta już procedura w trybie artykułu 7 Traktatu o Unii Europejskiej do tej pory przyniosła jedynie kosmetyczne nowelizacje przyjętych przez rząd w Polsce ustaw. Jesteśmy przekonani, że ustawa o Sądzie Najwyższym powinna pilnie, natychmiastowo stać się przedmiotem procedury z trybu art. 258 i art. 259 Traktatu o UE, aby zwrócić uwagę na naruszenie przepisów zawartych w artykułach 2, 4(3) i 19(1) Traktatu o UE, które pociągnie za sobą wejście w życie ustawy o Sądzie Najwyższym.

Ustawa o Sądzie Najwyższym wchodzi w życie z początkiem lipca i, co jest obecnie planowane, konstytucyjna kadencja znacznej części urzędujących sędziów SN wygaśnie. W połączeniu ze zwiększeniem liczby miejsc w Sądzie Najwyższym oznacza to, że nowa, upolityczniona Krajowa Rada Sądownictwa, wybrana przez partię rządzącą, będzie mogła wyznaczyć większość sędziów Sądu Najwyższego. Uważamy, że stoi to wprost w sprzeczności z praworządnością, którą artykuł 2 Traktatu o UE uznaje za kluczową wartość Unii Europejskiej i podstawowy warunek niezależności sądownictwa, który jest głównym elementem praworządności.

Nakłaniamy Komisję, aby powzięła natychmiastowe, konieczne kroki w celu uruchomienia procedury w trybie art. 258, co umożliwiłoby Trybunałowi Sprawiedliwości, jeśli ustawy te nie zostaną zmienione, orzec w ich przedmiocie.

Jesteśmy przekonani, że stawką jest nie tylko zagrożenie praworządności w Polsce, ale również wiarygodność całej Unii Europejskiej i jej przywiązanie do praworządności.

Z poważaniem

Wojciech Sadurski, Uniwersytet w Sydney, Uniwersytet Warszawski

Gráinne de Búrca, Uniwersytet w Nowym Jorku

Bruce Ackerman, Uniwersytet Yale

Jan Barcz, Uniwersytet Koźminskiego

Monica Claes, Uniwersytet w Maastricht

Paul Craig, Uniwersytet Oksfordzki

Bruno de Witte, Uniwersytet w Maastricht i Europejski Instytut Uniwersytecki we Florencji

Gábor Halmai, Europejski Instytut Uniwersytecki we Florencji

Ronald Janse, Open University w Heerlen w Holandii

R. Daniel Kelemen, Uniwersytet Rutgers

Claire Kilpatrick, Europejski Instytut Uniwersytecki we Florencji

Tomasz Tadeusz Koncewicz, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Princeton (LAPA)

Martin Krygier, Uniwersytet Nowej Południowej Walii

Mattias Kumm, WZB Berlin i Uniwersytet w Nowym Jorku

Marcin Matczak, Uniwersytet Warszawski

Vlad Perju, Boston College

Laurent Pech, Uniwersytet Middlesex w Londynie

Kim Lane Scheppele, Uniwersytet w Princeton

Robert Schuetze, Uniwersytet Durham i Kolegium Europejskie w Brugii

Joanne Scott, Europejski Instytut Uniwersytecki we Florencji

Maximilian Steinbeis, Verfassungsblog

Neil Walker, Uniwersytet w Edynburgu

Stephen Weatherill, Uniwersytet Oksfordzki

Open letter. English version

Dear Vice-President Timmermans,

We write as legal and constitutional scholars who are particularly concerned with the European Union, democracy, and the rule of law.

We believe that the time has come for the EU institutions, and the Commission in particular, to take urgent and decisive steps to respond to recent actions of the Polish government that constitute an assault on the rule of law in that country. The Law and Justice government has adopted laws relating to the courts, the National Council of the Judiciary and the Supreme Court which, when taken together, substantially undermine judicial independence and subordinate the judiciary to the governing party.

The procedure already initiated under Article 7 TEU has thus far brought about only cosmetic amendments to the laws introduced by the government of Poland. We believe that the law on the Supreme Court should be made the subject of urgent and immediate infringement proceedings under Article 258 and Article 279 TFEU to highlight the violation of provisions such as Articles 2, 4(3) and 19(1) of the Treaty on European Union that the law on the Supreme Court would bring about.

If the law on the Supreme Court enters into force in the beginning of July, as is currently planned, a large number of sitting judges of that Court will see their tenure unconstitutionally extinguished. In combination with an increase in the number of seats on the Supreme Court, this means that the newly politicized National Council of the Judiciary, elected by the governing party, will be in a position to appoint a majority of the judges on the Supreme Court. We believe this to be in direct contravention of the rule of law, which is proclaimed as a core value of the EU in Article 2 TEU, and of the fundamental requirement of the independence of the judiciary which is a key component of the rule of law.

We urge the Commission to take the immediate necessary steps to initiate the infringement procedure, with a view to enabling the Court of Justice, in case these laws are not reversed, to rule on the matter.

In addition to the threat to the rule of law in Poland, we believe that the credibility of the European Union as a whole, and its commitment to the rule of law, is at stake.

Yours sincerely,

Wojciech Sadurski, University of Sydney, University of Warsaw

Gráinne de Búrca, New York University

Bruce Ackerman, Yale University (for purposes of institutional identification only)

Jan Barcz, Kozminski University, Warsaw

Monica Claes, Maastricht University

Paul Craig, Oxford University

Bruno de Witte, Maastricht University and European University Institute, Florence

Gábor Halmai, European University Institute, Florence

Ronald Janse, Open University, Heerlen, the Netherlands

Daniel Kelemen, Rutgers University

Claire Kilpatrick, European University Institute, Florence

Tomasz Tadeusz Koncewicz, University of Gdansk; Program in Law and Public Affairs, Princeton University

Martin Krygier, University of New South Wales, Australia

Mattias Kumm, WZB Berlin and New York University

Marcin Matczak, University of Warsaw

Vlad Perju, Boston College

Laurent Pech, Middlesex University London

Kim Lane Scheppele, Princeton University

Robert Schuetze, Durham University and College of Europe, Bruges

Joanne Scott, European University Institute, Florence

Maximilian Steinbeis, Verfassungsblog

Neil Walker, University of Edinburgh

Stephen Weatherill, Oxford University

List można też podpisywać na stronie Verfassungsblog.