Spotkania Mariusza Kamińskiego w Trybunale Konstytucyjnym to ciężki temat. Kancelaria Premiera, w której Kamiński jest ministrem, nie wie, czy spotykał się on z sędziami TK, o czym z nimi rozmawiał i czy nie naruszało to zasad niezawisłości sędziów i niezależności sądów. Bo - jak informuje - „nie zna kalendarza Ministra-Członka Rady Ministrów Koordynatora Służb Specjalnych”.

Rzecznik prasowy Kamińskiego, Stanisław Żaryn, nie może odpowiedzieć, czy do spotkań doszło i jakie tematy omawiano, bo przecież Kamiński jest koordynatorem służb i „ze względu na powyższą funkcję oraz wynikające z niej zadania, wrażliwe z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, rzeczą oczywistą jest to, że kalendarz spotkań Pana Mariusza Kamińskiego nie jest podawany do publicznej wiadomości”.

Według władz Trybunału, spotkania nie naruszały jego niezależności i niezawisłości sędziów. Jak wyjaśnił nam zespół prasowy TK: „Niezależność sądów i niezawisłość sędziów polega na autonomii w orzekaniu, a nie na izolacji od współpracy w ramach funkcjonowania państwa. Spotkania kierownictwa Trybunału i przedstawicieli innych władz państwowych stanowią element konstytucyjnego współdziałania władz”.

Na kolejne pytania dotyczące tego "współdziałania" Trybunał już nam jednak nie odpowiedział. A chcieliśmy wiedzieć:

• Z kim Kamiński spotykał się w Trybunale Konstytucyjnym?
• Czy w spotkaniach brali udział prezes Julia Przyłębska i wiceprezes Mariusz Muszyński?
• Co było przedmiotem rozmów?
• Jacy ministrowie, poza Kamińskim, gościli w Trybunale po 21 grudnia 2016 roku, gdy prezesem została Julia Przyłębska?
• I co było tematem spotkań z ministrami?

3 powody, dla których sędziowie nie powinni spotykać się z Kamińskim

Sygnały, że Mariusz Kamiński bywa w Trybunale Konstytucyjnym docierały do naszej redakcji od kilku miesięcy. Nasi informatorzy wspominali także o innych politykach PiS i członkach rządu odwiedzających sędziów sądu konstytucyjnego, ale wizyty Kamińskiego są szczególnie niepokojące.

Po pierwsze, w demokratycznych państwach, standardem jest daleko posunięta separacja służb i sądów – tak by w sytuacji, gdy sąd będzie musiał badać legalność działania służb, nie było podejrzeń, że podlega jakimkolwiek naciskom z ich strony.

Po drugie, Trybunał Konstytucyjny ma się wkrótce zająć co najmniej dwiema sprawami dotyczącymi działalności i uprawnień polskich służb: ustawą antyterrorystyczną i zasadami stosowania kontroli operacyjnej. Służby - a więc i ich koordynator Mariusz Kamiński - są w oczywisty sposób zainteresowane, by Trybunał potwierdził konstytucyjność tych ustaw. By uniknąć podejrzenia czy zarzutu stronniczości, sędziowie TK powinni więc unikać kontaktu z nimi.

Trybunał rozstrzygnie, czy doszło do sporu kompetencyjnego pomiędzy prezydentem Andrzejem Dudą - który ułaskawił Kamińskiego, a Sądem Najwyższym - który uznał, że prezydent nie mógł podpisać aktu łaski, przed prawomocnym wyrokiem sądowym. Spory kompetencyjne TK musi rozstrzygać w pełnym składzie - kontaktu z Kamińskim powinni więc unikać wszyscy jego sędziowie.

"Skrajnie niestosowne spotkania"

Były prezes Trybunału, Andrzej Rzepliński, poproszony przez OKO.press o komentarz w sprawie odwiedzin koordynatora służb w TK , mówi: „Rozumiem, że pani prezes Przyłębska wszczęła postępowanie dyscyplinarne wobec tych przedstawicieli TK, którzy spotkali się z ministrem Kamińskim?”

Według niego takie postępowania powinny zostać wszczęte natychmiast.

Jak zapewnia, za jego prezesury sędziowie TK nie kontaktowali się z nikim z szefostwa służb. A on jedyny kontakt z funkcjonariuszem służb miał w sprawach technicznych - gdy ABW wprowadzała system specjalnie chronionych telefonów komórkowych dla najważniejszych osób w państwie (ostatecznie TK nie korzystał z tego systemu).

Uprawnienia służb w Trybunale

Według naszych informatorów jedna z pierwszych, jeśli nie pierwsza, wizyta Kamińskiego w Trybunale miała miejsce 17 stycznia 2017 roku. Spotkał się wówczas z Julią Przyłębską, która miesiąc wcześniej została prezesem TK.

W odpowiedzi na wniosek o dostęp do informacji publicznej, złożony przez prywatną osobę, Trybunał informował później, że

Wkrótce po objęciu funkcji, prezes Przyłębska zmieniła składy orzekające TK w kilkunastu sprawach.

25 stycznia 2017 roku wydała zarządzenia o zmianie składów sędziowskich, które mają ocenić konstytucyjność ustawy antyterrorystycznej (sygn. K 35/16) i zasad stosowania kontroli operacyjnej przez policję i służby specjalne (K 9/16). W obu przypadkach pełne składy TK Przyłębska zastąpiła 5-osobowymi (z większością sędziów z nadania PiS). I w obu sędzią sprawozdawcą - czyli tym, który przygotowuje treść orzeczenia - został sędzia Mariusz Muszyński.

Czy sędzia ex-agent powinien rozpatrywać sprawy dotyczące służb?

W listopadzie 2016 roku Wojciech Czuchnowski i Bartosz Wieliński ujawnili w „Gazecie Wyborczej”, że sam Muszyński w przeszłości był związany z służbami. W artykule „Agent rządu w Trybunale. Skąd luka w życiorysie sędziego Muszyńskiego?” pisali, że zataił on w swoim CV pracę w służbach. Że

Zapytaliśmy Mariusza Muszyńskiego:

• Czy potwierdza informacje podane przez „GW”?
• A jeśli tak – kiedy i z jakich powodów zakończył pracę w służbach?
• I czy nie powinien wyłączyć się w Trybunale Konstytucyjnym z orzekania w sprawach dotyczących działalności służb i kontroli nad ich działalnością operacyjną?

Pytaliśmy także, czy doradzał prezes Przyłębskiej w wyznaczaniu nowych składów orzekających w sprawach K 9/16 i K 35/16?

Sędzia nie odpowiedział nam jednak.

O to, czy Muszyński pracował w UOP, zapytaliśmy także prezes Przyłębską. Zespół prasowy TK odpowiedział nam jednak, że „Biuro Trybunału Konstytucyjnego nie jest w posiadaniu informacji”, o którą pytamy. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, by przydzielać sędziemu Muszyńskiemu rozpatrywanie spraw związanych z działalnością służb.

Były prezes Trybunału, prof. Rzepliński jest dziś przekonany, że Muszyński był w służbach. Jak twierdzi - rozmawiał o tym z dobrze poinformowanymi ludźmi i widział zdjęcie Muszyńskiego ze szkoły wywiadu, w towarzystwie wysokiego oficera.

Jeszcze za swojej prezesury w TK, gdy o epizodzie Muszyńskiego w UOP zrobiło się głośno, Rzepliński rozmawiał z nim o tej sprawie. Jak mówił wówczas dziennikarzom, na pytanie o to, gdzie pracował na początku lat 90., Muszyński odpowiadał wymijająco i nie udzielił „konkluzywnego wyjaśnienia”.

A ówczesny wiceprezes TK Stanisław Biernat – podkreślając, że nie odnosi się do tej konkretnie sytuacji – przekonywał: „Po pierwsze, każdy powinien odpowiedzieć sobie w sumieniu, a potem podlega to weryfikacji zewnętrznej, czy to co robił, a czego nie podaje do wiadomości, było, czymś co da się pogodzić z godnością sędziego i wymaganiami moralnymi, jakie stawia się sędziom. Po drugie, akurat w odniesieniu do służb, powstaje problem ewentualnej, przyszłej, potencjalnej zależności sędziego”.