Triumf propagandy PiS: tylko 48 proc. Polaków uważa, że Lech Wałęsa ma większe zasługi dla "Solidarności" niż Lech Kaczyński

Ten wynik sondażu Kantar Public dla OKO.press z 24 sierpnia 2017 roku musi zaskoczyć każdego historyka, niezależnie od poglądów politycznych, a także każdego trzeźwo myślącego człowieka, który ma choćby minimalna wiedzę o najnowszej historii Polski.

Zapytaliśmy, kto ma większe zasługi dla "Solidarności" z lat 1980-1989 (czyli między Sierpniem '80 a Grudniem '81, a potem w stanie wojennym aż do Okrągłego Stołu). Tylko połowa Polek i Polaków (nie było różnic) wskazała Lecha Wałęsę, niekwestionowanego przywódcę ruchu i jego symbol, który zna cały świat. Jedna piąta uznała, że większe zasługi miał Lech Kaczyński, który był ekspertem i działaczem "Solidarności" drugiego szeregu, a jedna trzecia nie potrafiła odpowiedzieć na to pytanie.

Oznacza to sukces narracji prawicowych polityków i mediów, które od lat prowadzą operację na polskiej pamięci historycznej. Ton nadał Jarosław Kaczyński, który 14 lipca 2016 oświadczył, że

Przed obecną (2017) rocznicą Sierpnia '80 ta fraza wraca w wielu wypowiedziach działaczy PiS, m.in. Janusza Śniadka, przewodniczącego “Solidarności” w latach 2002-2010:

"Gdybym miał wymienić osoby, których zasługi dla związku były największe, to Lech Kaczyński byłby na ich czele". Dla wszelkiej jasności Śniadek dodał: "To Lech Kaczyński a nie Lech Wałęsa jest symbolem Solidarności".

Śniadek uznał, że Wałęsa “po 1989 roku zdradził ideały (...) i wpisał się w obóz zdrady narodowej”. To jedna z dwóch linii dezawuowania postaci Wałęsy. Drugą jest redukcja Wałęsy do "Bolka", czyli przywódcy "Solidarności" okresu współpracy z SB (od grudnia 1970 do formalnie 1976, a faktycznie - 1973 roku) - tu sam bohater nie pomaga, nie potrafiąc się rozliczyć z tym epizodem swojej biografii.

Wyniki sondażu pokazują, że

Kto kupuje narrację PiS

W sondażu uderzające są różnice odpowiedzi w grupach. Można oczekiwać, że ludzie starsi, i tym samym świadkowie historii najnowszej, lepiej będą wiedzieli, że pozycja i znaczenie Wałęsy i Kaczyńskiego były niewspółmierne. Więcej wątpliwości mogliby mieć młodzi, którzy nie mają własnych wspomnień.

Wyraziste zależności wystąpiły też w związku z wykształceniem i miejscem zamieszkania osób badanych.

Jak widać, historyczna prawda zaciera się w tych grupach, które zarazem w największym stopniu głosują na PiS. W sierpniowym sondażu IPSOS dla OKO.press poparcie dla partii Kaczyńskiego (Jarosława) wyniosło w całej populacji 40 proc., ale:

• rosło wraz z wiekiem badanych: od 30 proc. wśród dwudziestolatków do 51 proc. wśród 50 i 60-latków;
• spadało wraz ze wzrostem wykształcenia: od 63 proc. wśród osób z wykształceniem podstawowym do 22 proc. z wyższym;
• na wsi wyniosło 53 proc., spadało wraz z wielkością miasta aż do 18 proc. w miastach ponad 500 tys.

Patrząc na takie upodobania polityczne Polek i Polaków, możnaby paradoksalnie powiedzieć, że 22 proc. wskazań na Lecha Kaczyńskiego jako bardziej zasłużonego niż Wałęsa to niewiele. Oznacza to, że

PiS stworzył alternatywną historię

O sukcesach PiS w tworzeniu alternatywnej historii informował już sondaż OKO.press z grudnia 2016. Daliśmy wtedy badanym do wyboru 14 nazwisk byłych premierów, prezydentów, dorzuciliśmy Jacka Kuronia i Leszka Balcerowicza, których wpływ na losy Polski jest bezdyskusyjny. Pytaliśmy, kto był najwybitniejszy. Można było wskazać trzy osoby.

Jedna - to historia według Polek i Polaków, którzy nie popierają PiS. W tej grupie plebiscyt na najwybitniejszego polityka wygrywa para Tadeusz Mazowiecki i Lech Wałęsa, którzy wolność wywalczyli i „odpalili”. Za nimi Kwaśniewski, który wprowadzał Polskę do NATO i UE, oraz Tusk, którzy najdłużej rządził, a dziś jest "prezydentem Europy". Kuroń (legenda opozycji) był piąty, tuż przed reformatorami Balcerowiczem i Buzkiem.

Lech Kaczyński jest dopiero dziewiąty, za Dudą, razem z Olszewskim.

Druga - to historia według PiS. Grudniowy sondaż OKO.press pokazał, że prawicy udało się stworzyć - można powiedzieć - odrębną opinię publiczną. Potężna mniejszość zwolenników i zwolenniczek PiS (w grudniu - jedna trzecia obywateli) wyznaje własną historię Polski. Jej bohaterowie bezskutecznie próbowali polską historię tworzyć w kontrze do III RP, aż im się wreszcie udało.

Według wyborców PiS na podium stoi para obecnych liderów, którzy nawet przez prawicowych komentatorów są przedstawiani jako politycy niesamodzielni: Beata Szydło i przede wszystkim Andrzej Duda.

Mazowiecki dostał jeszcze w elektoracie PiS dość sporo – 12 proc. głosów, ale

Sondaż Kantar Public dla OKO.press, telefoniczny, 24 marca 2017 na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie 1000 Polaków w wieku 18 i więcej lat.

Sondaż IPSOS dla OKO.press 2-4 sierpnia 2017, metodą CATI (telefonicznie), na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 1000 osób;

Sondaż IPSOS dla OKO.press, 19-21 grudnia 2016 na reprezentatywnej, 1003-osobowej grupie metodą wywiadu telefonicznego CATI;