Uczniowie zmuszani do chodzenia na mszę. Religia wciskana między lekcje. Świecka szkoła 2018

Uczęszczanie na religię jest traktowane w szkołach jako rzecz oczywista, a same lekcje jako obowiązkowe. Choć obowiązkowe nie są. Uczniowie mają prawo nie chodzić na religię.

3 września 2018 Fundacja Wolność od Religii interweniowała w Szkole Podstawowej w Sochaczewie. Ogłoszony przez szkołę harmonogram rozpoczęcia roku szkolnego dla uczniów wyglądał tam tak:

• "8.30 – zbiórka przed szkołą, wyjście do kościoła pod opieką nauczycieli
• 9.00 – Msza Święta
• Po powrocie z kościoła spotkanie z wychowawcami w wyznaczonych salach".

"W okolicach 1 września jesteśmy zasypywani tego typu zgłoszeniami" - opowiada OKO.press Tomasz Kalbarczyk z Fundacji Wolność od Religii.

Fundacja opisywała rozpoczynanie roku szkolnego mszą m.in. w Łomży, Lublinie i Sochaczewie, a także w Biłgoraju:

W mediach społecznościowych dużo jest takich sygnałów. "Moje dziecko zostanie w świetlicy, kiedy inne pójdą na mszę do kościoła" - napisała w poniedziałek 3 września na FB Karolina Wigura z "Kultury Liberalnej". Jej zdaniem to „fatalny pomysł”, a religijne praktyki nie powinny się odbywać w godzinach lekcyjnych.

W szkole, do której chodzą dzieci Agaty Diduszko-Zyglewskiej z "Krytyki Politycznej", lekcje religii umieszczono między obowiązkowymi zajęciami. Publicystka zamieściła na Facebooku treść pisma, które wysłała do dyrekcji szkoły. Powołuje się na Konstytucję, która reguluje nauczanie religii:

art. 53 par. 7. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.

Z kolei ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania mówi w art. 1 par. 3, że:

Diduszko-Zyglewska zaznacza, że szkoła nie jest miejscem kultu religijnego. Prosi: "o wzięcie pod uwagę, że do szkoły publicznej chodzą dzieci z rodzin wyznających różne religie i poglądy - szkoła nie jest miejscem kultu, jest powszechną instytucją edukacyjną, która ma służyć wszystkim dzieciom i wszystkie powinny czuć się w niej dobrze".

Wigura podkreśla, że uczniowie pochodzą z różnych rodzin i potrzeby wszystkich powinny być uwzględnione: „Jako mniejszość, my, rodzice niereligijni lub innego wyznania, którzy nie ubrali dziś swoich dzieci w galowe ubrania, czuliśmy się wystawieni poza obręb pewnej wspólnoty. Szkoła musi poszukiwać dla uczących się w niej dzieci i ich rodziców wspólnego mianownika. Powinien być jak parasol - aby mogli się pod nim zmieścić wszyscy, bez poczucia dyskomfortu”.

Co powinna szkoła - według obowiązującego prawa

Nauczanie religii w szkołach reguluje "Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach" (ze zmianami, ostatnio w 2017). Dokument nie pozwala na dyskryminację uczniów ze względu na udział lub brak udziału w lekcjach religii.

Jednocześnie rozporządzenie nie zakazuje umieszczanie katechezy w planie lekcji pomiędzy obowiązkowymi zajęciami, a wręcz sugeruje taką możliwość:

Czyli: umieszczając religię między językiem polskim a geografią, szkoły działają zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem. Rzecz w tym, czy to rozporządzenie jest zgodne z Konstytucją.

Na stronie rownoscwszkole.pl Fundacja Wolność od religii zamieszcza m.in. wzór pisma do dyrekcji z prośbą o zmianę planu, gdy religia jest umieszczona między lekcjami. Napisano tam m.in. "Sytuacja ta sprzyja poczuciu wykluczenia mojego dziecka, zagraża jego relacjom w grupie rówieśniczej, jak również wpływa na samoocenę i satysfakcję z pobytu w szkole".

Można się zastanawiać, czy zmuszając dzieci do chodzenia na religię i msze, polska szkoła próbuje walczyć z spadkiem religijności młodzieży, czy sama go wywołuje. Według globalnego sondażu religijności religia jest "bardzo ważna" zaledwie dla 16 proc. osób w wieku 18-39, a codziennie się modli tylko 14 proc. z nich.

Lubnauer: Apeluję do nauczycieli, żeby nie byli nadgorliwi

„Nierówne traktowanie dzieci, zmuszanie niektórych, żeby spędzały dodatkowy czas w szkole, łamie Konstytucję” — mówi OKO.press Katarzyna Lubnauer, przewodnicząca Nowoczesnej.

Lubanuer uważa, że jeśli rodzice czują potrzebę, by ich dzieci uczestniczyły w mszy z okazji rozpoczęcia roku szkolnego, mogą to zorganizować, ale nie w trakcie dnia lekcyjnego.

„Niestety mamy też do czynienia z nadgorliwymi nauczycielami i dyrektorami szkół. Apeluję, żeby nie poddawali się ideologizacji i nie dzielili dzieci. Kuriozalne jest również to, że ocena z katechezy jest wliczana do średniej i może zdecydować o przyjęciu do szkoły. To ważne zwłaszcza teraz, gdy dwa roczniki będą zdawać do liceum”.

W wyniku nowelizacji rozporządzenia o ocenianiu z 2016 roku, gdy uczennica chodzi i na etykę, i na religię, do średniej liczone są obie oceny. To może być zachęta.

Według Lubnauer lekcje religii mogą być źródłem dochodów dla biedniejszych parafii, tam gdzie uczą księża, ale to nie powinno być celem państwa.

Nowoczesna zajmie się sprawą religii w szkołach. Przygotowuje ustawę o świeckiej szkole. Jej podstawą ma być obywatelski projekt z 2015 roku o zniesieniu finansowania religii z budżetu państwa. Jego inicjatorami byli Katarzyna Lubanuer i Leszek Jażdżewski. Nowy projekt, przedstawiony w październiku, będzie zawierał dodatkowe elementy. M.in.:

• katecheta nie mógłby być członkiem rady pedagogicznej ani wychowawcą;
• ocena z religii nie wliczałaby się do średniej;
• jeśli na prośbę rodziców katecheza odbywałaby się na terenie szkoły, to tylko przed lub po innych lekcjach;
• od 13. roku życia uczniowie sami decydowaliby o uczestnictwie w lekcjach religii.

„To jest model niemiecki, tam się uznaje, że w tym wieku dziecko może samo decydować” - komentuje Lubnauer.