"Zawetowaliśmy własny sukces". Waszczykowski w TV Trwam popisał się niewiedzą o Unii Europejskiej

W programie "Polski punkt widzenia" minister ogłosił: "Unia Europejska to nie jest klub altruistów. To instytucja, w której trzeba mieć wiedzę o instrumentach, o prawie europejskim, jak ta instytucja funkcjonuje. Trzeba zabiegać o realizację własnych interesów i o to będziemy się dobijać". Minister mógłby zacząć od siebie i m.in. nauczyć się zapisów Traktatu o Unii Europejskiej.

Jest weto, czy go nie ma?

Przede wszystkim wygląda na to, że Witold Waszczykowski sam nie jest pewien, czy weto pani premier było skuteczne, czy nie. W jednej części wywiadu minister informuje o zgłoszeniu przez Szydło weta jako o fakcie. Chwilę później jednak - dziennikarz TV Trwam pyta "czy gdyby był sprzeciw pani premier wobec tych konkluzji Rady, czy Donald Tusk nie mógłby objąć urzędu na kolejną kadencję?" - Waszczykowski odpowiada tak, jakby polskie weto nie było skuteczne.

Wyjaśniamy ministrowi:

• Po pierwsze, konkluzje nie zostały przyjęte. Zawetowanie konkluzji szczytu przez Polskę jest faktem. Dokument został opublikowany jako raport Przewodniczącego Rady Europejskiej z adnotacją o następującej treści: „Rada Europejska debatowała nad załączonym dokumentem. Miał on poparcie 27 członków Rady Europejskiej, ale nie osiągnięto konsensu z przyczyn niezwiązanych z jego treścią. Odniesienia do Rady Europejskiej w załączonym dokumencie nie powinny być odczytywane jako implikujące formalne poparcie Rady Europejskiej, działającej jako instytucja”.
• Po drugie, prawidłowość wyboru Donalda Tuska nie jest uzależniona od przyjęcia konkluzji szczytu, ponieważ momentem decyzji jest większościowe głosowanie Rady. Ważności tego głosowania nie unieważnia zawetowanie konkluzji szczytu - taka możliwość oznaczałaby bowiem, że głosowanie nie jest większościowe, gdyż wymagana jest jednomyślność przy jego zatwierdzeniu.
• Po trzecie, legalności wyboru nie kwestionuje nawet Jarosław Kaczyński. W rozmowie z Onet.pl, zapytany przez dziennikarzy, czy uznaje wybór Donalda Tuska, odpowiedział, że jego "legalność jest oczywista" i dodał, że wobec weta "konkluzje są oczywiście bezprawne, ale wybór nie należy do konkluzji". "To taki trick" - dodał prezes.

W kolejnej części wywiadu staje się jasne, że minister spraw zagranicznych jednak nie wie, że konkluzje zostały przez Polskę skutecznie zawetowane. Waszczykowski powołuje się tu na zapisy konkluzji tak, jakby obowiązywały one wszystkie państwa-członków Unii Europejskiej:

Problem w tym, że polskie weto było skuteczne i dotyczyło także wspomnianego przez Waszczykowskiego punktu 17, w którym Rada Europejska zapowiedziała, że "powróci, później w tym roku, do procesu, kryteriów i równowag odnoszących się do powoływania urzędników wysokiego szczebla w kolejnym cyklu instytucjonalnym".

Ten zapis był rzeczywiście ukłonem w stronę polskiego rządu, który domagał się weryfikacji mechanizmów powoływania przewodniczącego Rady Europejskiej. W tym sensie punkt 17 konkluzji mógłby zostać nazwany "małym sukcesem" Polski, ale tylko wówczas, gdyby konkluzje zostały przyjęte - bo tylko wówczas byłyby zobowiązaniem Rady Europejskiej, działającej jako instytucja.

"Podwójne standardy", które wzięły się z nieznajomości traktatów

Przedłużenie kadencji Donalda Tuska odbywało się w głosowaniu większościowym, ponieważ taki wyjątek wprowadza art. 15 ust. 5 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi: "Rada Europejska wybiera swojego przewodniczącego większością kwalifikowaną na okres dwóch i pół roku; mandat przewodniczącego jest jednokrotnie odnawialny".

Formą głosowania większościowego - rzadko stosowaną w Polsce, ale popularną w państwach zachodnich - jest głosowanie, w którym "milczenie oznacza zgodę", czyli przez wyrażenie sprzeciwu.

Natomiast poddanie pod głosowanie innego kandydata rzeczywiście wymaga zgody wszystkich państw. Jest tak nie dlatego, że stosowane są podwójne standardy, ale dlatego, że procedura zgłaszania kandydatów w ogóle nie jest opisana w traktatach, wobec czego stosuje się wobec niej art. 15 ust. 4 Traktatu o UE, który stanowi, że "O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu".

W 2017 roku prezydencja maltańska poinformowała, że skonsultowała z państwami członkowskimi pomysł, by kontrkandydatem Donalda Tuska był Jacek Saryusz-Wolski i został on zawetowany. Z wypowiedzi ministra Waszczykowskiego wynika więc, że nie ma on pojęcia o przebiegu tych procedur i przyczynach różnej organizacji głosowań.

Tutaj minister Waszczykowski znowu nie ma więc racji, a jedyne, czego dowodzi, to brak znajomości zapisów Traktatu o Unii Europejskiej.