Akademia Kopernikańska PiS: kardynał odwołany przez papieża, Glapiński, ważna postać Opus Dei

W niedzielę 19 lutego 2023 — w 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika — odbyła się inauguracja Akademii Kopernikańskiej, sztandarowego projektu naukowego PiS. O Akademii pisaliśmy w OKO.press wielokrotnie (np. tutaj).

Zapowiadaliśmy także bardzo przemyślnie zaprojektowaną imprezę inauguracyjną: otóż połączono organizowany przez Akademię „Światowy Kongres Kopernikański” z prawdziwym Światowym Kongresem Kopernikańskim, organizowanym od kilku lat przed konsorcjum polskich uczelni. Odbywały się więc dwie imprezy o tej samej nazwie, z których jedna to prawdziwy kongres naukowy, a druga — gala zorganizowana w ciągu kilku miesięcy. Żeby rzecz skomplikować, oba wydarzenia miały wspólną inaugurację (ale tylko inaugurację).

„Przed Państwem wspaniały pomnik ku czci Mikołaja Kopernika złożony z naukowców z całego świata. Izby Kopernikańskie i Akademia Kopernikańska to nie jest konkurencja dla polskich uczelni, to płaszczyzna wymiany doświadczeń, myśli i osiągnięć naukowych”

— mówił podczas inauguracji minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek, nawiązując do obaw wyrażanych przez dużą część polskiego środowiska naukowego. Budżet na naukę polską się nie zwiększy, a będzie musiała ona pokryć koszty utrzymania kolejnej instytucji.

Kongres był wielką oficjalną galą, na której wystąpił m.in. premier Mateusz Morawiecki. Mówił o nowoczesnych technologiach.

Premier Morawiecki mówił także dużo o prawdzie i pokorze.

— podsumował.

Po trzech dniach dyskusji panelowych kongres skończył się 21 lutego.

Pięć izb Akademii

Akademia Kopernikańska została podzielona na 5 „izb”, w skład których mają wchodzić utytułowani naukowcy (w przypadku Polaków i Polek — z tytułem profesora lub stopniem naukowym doktora habilitowanego, ale także po prostu stopniem naukowym doktora, co oznacza, że członkiem Akademii może zostać np. dr Patryk Jaki albo dr Jarosław Kaczyński).

Są to izby: Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych, Nauk Medycznych, Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Filozofii i Teologii oraz Nauk Prawnych. Przewidziano też Izbę Laureatów Nagród Kopernikańskich (według wcześniejszych zapowiedzi, w czasie kongresu nagrodę miało dostać dwóch astronomów).

Prawie sami mężczyźni

Trochę nam wstyd to wypominać ministerstwu nauki, ale

I to jacy — o tym za chwilę (tutaj można znaleźć pełen skład). W pięciu izbach zasiada:

• 10 mężczyzn — Izba Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyodniczych,
• 7 mężczyzn — Izba Nauk Ekonomicznych i Zarządzania,
• 9 mężczyzn i 1 kobieta — Izba Nauk Medycznych,
• 5 mężczyzn i 2 kobiety — Izba Nauk Prawnych,
• 10 mężczyzn — Izba Filozofii i Teologii.

Ogółem wśród 44 członków i członkiń Akademii Kopernikańskiej znalazły się tylko 3 kobiety. To mniej niż 10 proc. Tymczasem nawet w Klubie Parlamentarnym PiS jest 23,7 proc. kobiet.

Galeria akademików (i akademiczek)

Kto znalazł się wśród akademików kopernikańskich? Oto kilka godnych uwagi osób:

• Adam Glapiński, prezes NBP; czytelniczkom i czytelnikom OKO.press przedstawiać go nie trzeba.
• dr hab. Zbigniew Krysiak — ekonomista bardzo często występujący w mediach prorządowych, założyciel Instytutu Myśli Schumana, mającego na celu „wprowadzanie pokoju przez działanie na rzecz pojednania między ludźmi i służba na rzecz dobra wspólnego w oparciu o wartości chrześcijańskie”.
• dr hab. Mariusz Andrzejewski — ekonomista, członek rad nadzorczych licznych spółek Skarbu Państwa. „Obecnie pełni funkcję przewodniczącego Rady Nadzorczej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., przewodniczącego Rady Nadzorczej INSTAL Kraków S.A. oraz wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej Tauron Sprzedaż sp. z o.o.” — czytamy na stronie PKO BP, w którego radzie nadzorczej również zasiada.
• dr hab. Elżbieta Karska, prawniczka, prywatnie żona europosła PiS Karola Karskiego, kandydatka rządowa na sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (jej kandydaturę odrzucono już dwa razy, w styczniu 2023 roku została zgłoszona po raz trzeci).
• Anna Łabno, prawniczka, blisko związana z PiS; wsławiła się m.in. tym, że podczas wykładu porównała błyskawicę Strajku Kobiet do symbolu Hitlerjugend. W mediach prorządowych zarzucała Unii Europejskiej „przekraczanie granic prawa”, kiedy Unia protestowała przeciwko naruszaniu zasad demokracji w Polsce.
• Adrian Vermuele, profesor prawa na Harwardzie, religijny fundamentalista katolicki, autor m.in. prac kwestionujących zasadę rozdziału państwa i Kościoła.
• prof. Paweł Bortkiewicz — teolog znany z ostrych prorządowych (ale także homofobicznych) wypowiedzi w mediach; nazywał np. opozycję „bandą przygłupów” i opowiadał, że jej miejsce jest w więzieniu.
• kard. Gerhard Mueller — b. prefekt Kongregacji Nauki Wiary, usunięty z niej w 2017 roku przez papieża Franciszka (który nie przedłużył mu mandatu) za to, że zbyt wolno zajmował się w niej przypadkami pedofilii wśród duchownych — dochodzenia w tej sprawie należały do jej zadań; wcześniej zarzucano mu także systematyczne ukrywanie przypadków pedofilii wśród księży, kiedy był biskupem Regensburga w Bawarii.
• dr Nigel Biggar — pastor anglikański, autor publikacji rozgrzeszających etycznie kolonializm brytyjski (i z tego powodu często krytykowany);
• dr Bernardo Estrata — jedna z czołowych postaci Opus Dei.

Obecny był także dr Manuele Vescovi — prawnik, b. senator Włoch z ramienia skrajnie prawicowej Ligi Północnej.

Wkład wielu tych osób w naukę jest nieznany albo niewielki (przynajmniej jeśli mierzyć go liczbą cytowań).

Akademia Kopernikańska: co to?

Co ma robić akademia powołana przez PiS?

• Zrzeszać do 100 naukowców z tytułem profesora lub stopniem naukowym dr. hab., Polaków i cudzoziemców;
• przyznawać Stypendia Kopernikańskie;
• dawać Granty Kopernikańskie;
• prowadzić Szkołę Główną Mikołaja Kopernika;
• organizować Światowy Kongres Kopernikański;
• dawać Nagrody Kopernikańskie (500 tys. zł)

Akademia została podzielona na izby — Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych, Nauk Ekonomicznych, Filozofii i Teologii, Nauk Prawnych oraz Laureatów Nagrody Kopernikańskiej.

Przegłosowany w Sejmie projekt zakłada, że władze akademii są mniej zależne od władz niż w jego pierwotnej wersji (prezydent powołuje sekretarza generalnego, ale jest on wskazany przez zgromadzenie członków). Akademia Kopernikańska będzie finansowana z budżetu i w dużym stopniu będzie robić to samo, co PAN oraz Narodowe Centrum Nauki.

Powstaje też nowa szkoła wyższa — Szkoła Główna Mikołaja Kopernika z kampusami w Toruniu (astronomia), Olsztynie (medycyna), Filozofii i Teologii (Kraków) oraz Nauk Prawnych (Lublin).

W lutym 2022 roku prof. Grzegorz Górski, pełnomocnik ds. organizacji Akademii Kopernikańskiej, udzielił wywiadu miesięcznikowi „LOT” — pismu wydawanemu przez polskie linie lotnicze. Mówił w nim m.in. „Problemy nie tkwią bynajmniej w finansowaniu, bo pod tym względem nie odbiegamy od światowych standardów. (…) Wniosek z tego jest taki, że potrzeba nam inaczej zorganizowanych instytucji naukowych i taki jest właśnie sens powołania Akademii Kopernikańskiej”.

Akademia ma promować „przedsięwzięcia międzynarodowe”. „Narodowy Program Kopernikański, którego Akademia jest częścią, ma doprowadzić do tego, że za 20 lat, czyli w rocznicę śmierci Kopernika, uda się nie tylko wprowadzić naszą instytucję w międzynarodowy obieg, ale będzie tam ona dostrzeżona i ceniona”.

Naukowcy protestowali przeciwko powołaniu Akademii, krytykując ją m.in. za upolitycznienie oraz za dublowanie funkcji istniejących instytucji — np. PAN — które przez to mogą dostać mniej pieniędzy ze skromnego budżetu nauki polskiej.