"Chcą, żeby się bały". Prokuratura ściga kobiety, które wymieniają się informacjami o aborcji

"Kobiety w Sieci" to grupa w internecie, która od 2006 roku moderuje forum maszwybor.net. Na nim kobiety wymieniają się swoim doświadczeniami związanymi z aborcją. Aktywnych użytkowniczek jest niecałe trzy tysiące.

Justyna Wydrzyńska, jedna z moderatorek i założycielek, mówi OKO.press: "Na początku było nas dwie - dwie Justyny. Połączyło nas wspólne doświadczenie - aborcji. Uznałyśmy, że Polkom należy się miejsce, w którym będą mogły dostać rzetelne informacje na temat przerywania ciąży. I tak właśnie uruchomiłyśmy forum. Moderujemy je w sposób restrykcyjny. Nie pozwalamy, by pojawiały się tam żadne negatywne komentarze. W ten sposób chcemy chronić kobiety przed agresją".

17 maja 2018 roku fundacja Pro - Prawo do Życia poinformowała, że Prokuratura Rejonowa w Warszawie wszczęła śledztwo ws. możliwości popełnienia przestępstwa pomocnictwa w aborcji przez moderatorki forum. Chodzi o art. 152 par 2. kodeksu karnego: „Kto (…) udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania (…) podlega karze do 3 lat więzienia".

Prokuratura potwierdza

25 maja Łukasz Łapczyński, Rzecznik Prokuratury Okręgowej w Warszawie, w odpowiedzi na nasze pytania poinformował, że faktycznie decyzją z dnia 9 maja 2018 roku Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście wszczęła dochodzenie w sprawie "udzielania, w styczniu 2018 roku za pośrednictwem strony internetowej, kobietom ciężarnym pomocy w przerywaniu ciąży".

"Prokuratura dotrze do kobiet, które opisywały swoje aborcje"

Zawiadomienie przeciwko "Kobietom w Sieci" w kwietniu 2018 roku złożyła antyaborcyjna fundacja Pro - Prawo do Życia znana głównie z organizacji pikiet z drastycznymi banerami w centrach miast i pod szpitalami. Poza zawiadomieniem fundacja napisała też petycję do ministra Zbigniewa Ziobro z prośbą o interwencję.

Jak sama informuje, zawiadomienie do prokuratury to część większej akcji pod nazwą "Stop biznesowi śmierci" przeciwko aborcji farmakologicznej oraz moderatorkom forum "Kobiety w Sieci".

Podstawą do złożenia zawiadomienia miał być wpis na forum dotyczący "porad w przerwaniu ciąży". Autorzy zawiadomienia cieszą się, że teraz prokuratura "zajmie się osobami, które pośredniczą w sprzedaży tych środków i doradzają w ich użyciu. Prokuratura prawdopodobnie będzie również ustalać tożsamość użytkowników forum Kobiety w sieci, w szczególności kobiet, które opisywały na stronie przebieg swoich aborcji, dokonywanych z pomocą moderatorek serwisu. Po dotarciu do tych kobiet, powinny zostać one przesłuchane na okoliczność postawienia zarzutów popełnienia przestępstwa przez moderatorki forum".

To już drugie w tym roku zawiadomienie do prokuratury na organizacje pro-choice. Pierwsze w kwietniu 2018 złożył Instytut na Rzecz Kultury Prawnej "Ordo Iuris" (więcej o tym dalej w tekście). W tej sprawie wciąż nie ma decyzji prokuratury.

"Kobiety w Sieci": chodzi o to, żeby nas zastraszyć

Justyna Wydrzyńska: "Twierdzić, że policja będzie ustalać tożsamość 3 tys. użytkowniczek to absurd. Dwukrotnie byłam przesłuchiwana w podobnych sprawach i dwukrotnie śledztwo zostało umorzone. Nigdy nie sprzedawałyśmy leków ani nie pośredniczyłyśmy w ich sprzedaży. Jesteśmy kobietami, które rozmawiają o aborcji na podstawie swoich doświadczeń, a także publikujemy stanowiska Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na ten temat.

Cały czas dostaję pytania od użytkowniczek forum, czy to nas czeka za przerwanie ciąży w Polsce?".

Prokuratury pod dyktando organizacji antyaborcyjnych

30 październiku 2017 Prokuratura Krajowa rozesłała do prokuratur rejonowych w całym kraju pismo zawierające wytyczne dotyczące wykrywania przestępstwa "nakłaniania do aborcji" (art. 152 par. 2 kodeksu karnego). Załącznikiem do pisma była opinia prawna przygotowana przez Instytut na Rzecz Kultury Prawnej “Ordo Iuris”, w której znalazły się szczegółowe wytyczne dla prokuratorów co kwalifikować jako przestępstwa "udzielania pomocy" i "nakłaniania" do nielegalnej aborcji.

Szczególnie chodziło im o ogłoszenia dotyczące tzw. turystyki aborcyjnej, czyli wyjazdów do klinik wykonujących legalną aborcję za granicą.

Pigułki do aborcji farmakologicznej są również solą w oku "Ordo Iuris". W lutym 2018 roku w "Wysokich Obcasach", weekendowym dodatku do "Gazety Wyborczej", ukazał się reportaż Karoliny Domagalskiej o Aborcyjnym Dream Teamie.

To trzy aktywistki, które walczą ze stygmatyzacją aborcji, a także wspierają kobiety w ich decyzjach dotyczących przerwania ciąży. Najwięcej kontrowersji - także w środowisku pro-choice - wzbudziła okładka tygodnika, na której aktywistki wystąpiły w koszulkach z hasłem „Aborcja jest OK”.

18 kwietnia - dwa miesiące po publikacji artykułu - Instytut "Ordo Iuris" złożył do Prokuratury Okręgowej w Warszawie zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez moderatorki strony "Aborcyjny Dream Team".

Podstawą miał być wpis na Facebooku, w którym "udzielają kobietom wskazówek jak warto przygotować się do aborcji zwłaszcza tej farmakologicznej”.

Według "Ordo Iuris", czynności noszące znamiona przestępstwa na podstawie artykułu 152 par. 2 kodeksu karnego obejmują:

• dostarczenie narzędzi lub środków chemicznych umożliwiających przerwanie ciąży;
• wystawienie poświadczającego nieprawdę zaświadczenia o przestępnym pochodzeniu ciąży lub o ciężkich wadach płodu;
• udzielenie rady (np. wielokrotnego skakania ze stołu);
• udzielenie informacji lub rady, np. gdzie można nielegalnie usunąć ciążę;
• umówienie kobiety na zabieg;
• organizowanie kobiecie tzw. turystyki aborcyjnej za granicę;
• przekazanie pieniędzy na aborcję.

FEDERA: Informacja to nie jest ani pomoc, ani nakłanianie do aborcji

W odpowiedzi na nagonkę ze strony organizacji anty-choice zespół prawny Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny przygotował kompleksową analizę dotyczącą interpretacji art. 152 par. 22 kodeksu karnego w świetle polskiego prawa.

Działanie osoby nakłaniającej lub niosącej pomoc w przerywaniu ciąży wbrew przepisom ustawy o planowaniu rodziny z 1993 roku musi mieć konkretnego adresata - kobietę ciężarną ewentualnie grupę takich kobiet.

A to oznacza, że umieszczenie powszechnie dostępnego internetowego ogłoszenia, które nie jest skierowane do konkretnej osoby nie realizuje znamion nakłaniania.

Brak znajomości osoby, która potencjalnie mogłaby skorzystać z tak przedstawionych informacji, a której miałoby się w ten sposób hipotetycznie „pomóc”, brak pewności, czy w ogóle jest w ciąży i jaki ma stosunek do tego, uniemożliwia wskazanie dobra chronionego prawnie, które miałoby zostać zagrożone lub naruszone w wyniku takiego działania - pisze w swoim stanowisku FEDERA.

Nie jest też pomocnictwem sfinansowanie zabiegu lub organizowanie turystyki aborcyjnej. Prof. dr hab. Andrzej Marek stwierdza, że choć takie czynności są "ułatwieniami", to jednak zbyt odległymi, by "móc konstruować odpowiedzialność za pomocnictwo do konkretnego czynu wbrew warunkom ustawy".

Podobnego zdania był też Sąd Apelacyjny w Krakowie, który w uzasadnieniu wyroku z 2014 roku stwierdził, że pojęcie przerwania ciąży, które podlega regulacjom prawa polskiego, nie obejmuje zabiegów przerwania ciąży za granicą.

Federacja podkreśla, że polskie orzecznictwo i doktryna nie są w tej kwestii jednolite, ale to właśnie z tego powodu

W związku z tym Federacja potępia działanie prokuratury "polegające na potraktowaniu instrukcji Instytutu Ordo Iuris jako wiążącej organy prokuratury w kwestiach ścigania przestępstwa pomocnictwa przy przerwaniu ciąży wbrew przepisom ustawy antyaborcyjnej z 1993 roku – zarówno co do treści samej instrukcji, jak i sposobu rozdystrybuowania do jednostek prokuratury".