0:00
0:00

0:00

Prawa autorskie: Narodowe Archiwum CyfroweNarodowe Archiwum Cy...

W lipcu 2023 roku Warszawa świętowała 70-lecie odbudowy Starówki – a właściwie oddania do użytku Rynku Starego Miasta z okolicznymi ulicami, co miało w 1953 roku pokrzepić społeczeństwo Polski Ludowej.

Momentem kulminacyjnym tegorocznych Urodzin Starówki będzie natomiast świętowanie 50. rocznicy ponownego uruchomienia zegara na wieży Zamku Królewskiego – też odrodzonego z ruin, po długich wahaniach PRL-owskich władz. Niedługo, w lutym 2025 roku, przypadnie 80. rocznica powołania Biura Odbudowy Stolicy. To właśnie BOS zabezpieczył i zinwentaryzował ocalałe relikty dawnej Warszawy, a następnie przystąpił do odbudowy.

To nie koniec: na 19 września 2025 roku w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej zaplanowano premierę… opery o powojennej odbudowie stolicy, opartej na motywach książki Grzegorza Piątka „Najlepsze miasto świata”. Wiadomo, że jedna z bohaterek spektaklu wzorowana będzie na postaci Heleny Syrkusowej – architektki, pracowniczki BOS i sekretarz generalnej Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy.

Czy to prawda?

Miastobójstwo przeprowadzone przez usłużnych architektów na pasku Moskwy – tak widzą działalność Biura Odbudowy Stolicy jego krytycy

Sprawdziliśmy

Zwolennicy działań BOS podkreślają, że odbudowa Warszawy stała się wzorem dla całego świata.

Czy to prawda?

Miastobójstwo przeprowadzone przez usłużnych architektów na pasku Moskwy – tak widzą działalność Biura Odbudowy Stolicy jego krytycy

Sprawdziliśmy

Zwolennicy działań BOS podkreślają, że odbudowa Warszawy stała się wzorem dla całego świata.

Dlaczego zarzucają doburzanie?

W cieniu tego celebrowania wciąż krążą jednak pytania. Właściwie czym kierowano się przy odbudowie? Dlaczego krytycy zarzucają BOS-owi „doburzanie” starej Warszawy czy wręcz „miastobójstwo”? Jak ma się to do reprywatyzacji w stolicy? I czy słusznie mieszkańcy tzw. Ziem Odzyskanych skarżą się na wywożenie z ich miast cegieł na – jak podkreślają złośliwi – makietę przedwojennej Warszawy?

„To jeden z najdziwniejszych sporów, jakie znam. Spór trwający już 70 lat. Przechodzący z pokolenia na pokolenie. Do tego niesłabnący. Spór o odbudowę zrównanego z ziemią miasta i jej rezultat. Zagmatwany splot przyczyn i skutków, które nie dają się już od siebie odróżnić. Architektura miesza się z polityką, urbanistyka z ideologią, a kapitał żywi się nostalgią. To wszystko – w połączeniu z realnymi dramatami wysiedlanych lokatorów, ogromnymi odszkodowaniami zasądzanymi z naszych pieniędzy tym, którzy reprezentują »dawnych właścicieli« i hasłami potępiającymi odbudowę rzucanymi przez tych, co tęsknią za przedwojenną Warszawą, której nigdy nie widzieli – tworzy mieszankę wybuchową" – nie bez kozery pisał w 2016 roku we wstępie do książki „Spór o odbudowę Warszawy” dr Jarosław Trybuś, ówczesny wicedyrektor Muzeum Warszawy.

;
Wyłączną odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez Europejski Fundusz Mediów i Informacji (European Media and Information Fund, EMIF) ponoszą autorzy/autorki i nie muszą one odzwierciedlać stanowiska EMIF i partnerów funduszu, Fundacji Calouste Gulbenkian i Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego (European University Institute).
Adam Węgłowski

Dziennikarz i autor książek. Był redaktorem naczelnym magazynu „Focus Historia”, zajmował się m.in. historycznymi śledztwami. Publikował artykuły m.in. w „Przekroju”, „Ciekawostkach historycznych” i „Tygodniku Powszechnym”. Autor kryminałów retro, powieści z dreszczykiem i książek popularyzujących historię.

Komentarze