Fundusz (Prawa i) Sprawiedliwości. Dokąd trafiają pieniądze na przeciwdziałanie przestępczości

Jeszcze niedawno środki z Funduszu Sprawiedliwości przeznaczane były na pomoc pokrzywdzonym w wyniku przestępstw i osobom zwalnianym z więzień po odbyciu kary. Programy wsparcia przygotowywały znane organizacje, które miały ekspertów i doświadczenie w tej dziedzinie.

Ale to się zmieniło. Dziś pieniądze z Funduszu trafiają do organizacji powiązanych z PiS, których nazwy większości Polaków nic nie powiedzą. A potem dalej - do zaprzyjaźnionych firm i agencji reklamowych. Idą m.in. na konferencje z udziałem rządzących i kampanie reklamowe, promujące politykę rządu PiS - które na siłę podciąga się pod „przeciwdziałanie przestępczości”.

Szczegóły tych projektów trudno poznać. Jak pisaliśmy wczoraj na OKO.press, Ministerstwo Sprawiedliwości, które decyduje o rozdziale pieniędzy z Funduszu, odmówiło nam udostępnienia informacji o działaniach organizacji opisywanych w dzisiejszym tekście, przywołując absurdalne argumenty - 0 RODO, tajemnicy przedsiębiorstwa i ryzyku kradzieży pomysłów na „innowacyjne działania”.

Anty-Rama i 8Bteam: "Prawa rodziny"

14 października 2017 roku. W Sejmie rozpoczyna się pierwsza ogólnopolska konferencja „Prawa rodziny - rdzeń współczesnej demokracji”. Wśród gości m.in. minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro i szefowa resortu pracy, Elżbieta Rafalska. Są też posłowie PiS i Solidarnej Polski. Patronat dał prezydent Andrzej Duda.

Organizatorem konferencji jest Narodowy Komitet Obchodów Dnia Praw Rodziny, powołany w 2017 roku z inicjatywy Parlamentarnego Zespołu na rzecz Katolickiej Nauki Społecznej (przewodniczącym Komitetu jest szef zespołu - poseł Tadeusz Woźniak, wiceprzewodniczącymi ministrowie z kancelarii premiera i prezydenta - Beata Kempa i Andrzej Dera, a członkami m.in. ministrowie Ziobro i Rafalska).

Dzień wcześniej - 13 października - na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości pojawia się ogłoszenie. Resort zaprasza do udziału w I konkursie o granty ze środków Funduszu Sprawiedliwości, na przeciwdziałanie przyczynom przestępczości. Na złożenie ofert jest tylko tydzień. Na realizację projektów - półtora miesiąca.

Jedną z dotacji w I konkursie - 525 953 złote - dostaje łódzkie Stowarzyszenie Anty-Rama. Środki mają zostać przeznaczone na zorganizowanie 16 wojewódzkich konferencji zatytułowanych „Prawa rodziny - rdzeń współczesnej demokracji” - identycznie jak konferencja w Sejmie z 14 października.

W broszurze podsumowującej projekt, Anty-Rama napisze potem: „Cykl konferencji wojewódzkich został zapoczątkowany 14 października w Sejmie, gdzie odbyła się pierwsza ogólnopolska konferencja z okazji obchodów Dnia Praw Rodziny”.

Stowarzyszenie Anty-Rama powstało w 2010 roku. Swoją misję opisuje szeroko: od "działań na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym", przez upowszechnianie sportu, po promocję Polski za granicą. Ale ślady jego działania trudno znaleźć - strona internetowa nie działa, a dwa posty na Facebooku są z października 2017 roku. Nie odpowiedziało też na pytania OKO.press.

Do czerwca 2018 roku

Dębowski jest też głównym właścicielem spółki 8Business i "business menagerem" w agencji wizerunkowej 8Bteam, która mieści się pod tym samym adresem, co Anty-Rama. To 8Bteam odpowiadała za pracowanie graficzne, skład i korektę wspomnianej wcześniej broszury, podsumowującej cykl konferencji zorganizowanych przez Anty-Ramę ze środków Funduszu Sprawiedliwości.

Fundacja Narodowego Dnia Życia: "Rodzina - źródło podstaw i relacji"

Do pomocy w organizacji 16 wojewódzkich konferencji o prawach rodziny Anty-Rama zaprosiła Fundację Komitetu Obchodów Narodowego Dnia Życia.

Od kilkunastu lat fundacja ta organizuje kampanie związane z obchodami Narodowego Dnia Życia. W marcu 2018 roku organizowała Narodowy Kongres Rodziny, na Stadionie Narodowym w Warszawie. Prelegentami byli: wicepremier Beata Szydło, ministrowie Rafalska i Ziobro, a także senator Michał Seweryński. A głównym sponsorem - PZU. Za marketing Kongresu, działania PR-owe, stworzenie strony internetowej, relację foto odpowiadała agencja 8Bteam.

W czerwcu 2018 roku Fundacja Komitetu Obchodów Narodowego Dnia Życia dostała 867 240 zł w III edycji konkursu o dotacje z Funduszu Sprawiedliwości. Nie odpowiedziała na pytania OKO.press, na co przeznaczy lub przeznaczyła pieniądze. Jednak na jej stronie internetowej można znaleźć ogłoszenie o przetargu na realizację kampanii informacyjno-promocyjnej “Rodzina - źródło postaw i relacji”. Prawdopodobnie właśnie na tę kampanię otrzymała dofinansowanie z Funduszu Sprawiedliwości.

Przetarg na realizację kampanii - za 319 tys. złotych - ogłoszony przez Fundację wygrała spółka 8Business,

Fundacja Komitetu Obchodów Narodowego Dnia Życia dostała również dofinansowanie w IV konkursie o środki z Funduszu Sprawiedliwości. Postępowanie przebiegło ekspresowo - 29 czerwca 2018 roku na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości ukazało się ogłoszenie o konkursie, a już 18 lipca Fundacja przesłała gotową ofertę. Była jedynym podmiotem, który się zgłosił (a do rozdysponowania było 25 mln złotych). 30 lipca ogłoszono zwycięzcę - czyli Fundację. Nie podano jednak do publicznej wiadomości, ile pieniędzy dostanie.

Wiadomo tylko, że Fundacja ma zorganizować kampanię na temat „właściwych zachowań niechronionego uczestnika ruchu drogowego”. W ramach akcji przygotowane zostaną broszury dla wszystkich uczniów szkół podstawowych w Polsce oraz kamizelki odblaskowe. Towarzyszyć jej będzie kampania medialna.

Fundacja Wyszehradzka: kongres polityczno - społeczny

W I i III edycji konkursu o dotacje z Funduszu Sprawiedliwości pieniądze dostała również Fundacja Wyszehradzka. Zarejestrowano ją w Łodzi, 31 maja 2017 roku - niespełna pięć miesięcy przed ogłoszeniem I konkursu. Jej prezes - Alan Paczuszka uczestniczył w co najmniej czterech konferencjach o prawach rodziny, organizowanych przez Stowarzyszenie Anty-Rama, we współpracy z Fundacją Komitetu Obchodów Narodowego Dnia Życia. Ale Fundacja Wyszechradzka nie opowiedziała nam na pytanie o związki łączące Paczuszkę z tymi organizacjami.

Na swojej stronie internetowej Fundacja pisze, że „mając na względzie obecną sytuację geopolityczną stawia sobie za cel budowanie, oraz doskonalenie wzajemnej współpracy i relacji pomiędzy państwami V4” oraz, że jej ambicją jest „promocja tradycji słowiańskich, oraz regionalnych Polski, Węgier, Czech i Słowacji”. Jedynym wydarzeniem, którym się chwali, jest konferencja dotycząca przyszłości polskiej polityki zagranicznej, zorganizowana na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Alan Paczuszka (rocznik 1993) był przewodniczącym koła naukowego „Expressis Verbis” działającego na tym wydziale.

W ramach I konkursu Fundacja Wyszehradzka dostała 253 341 złotych. Nie odpowiedziała nam, na co konkretnie wydała pieniądze. Napisała jedynie, że chodziło o „organizację konferencji i debat dotyczących przeciwdziałania przyczynom przestępczości".

Nie wiemy też, ile Fundacja dostała w III konkursie - Ministerstwo Sprawiedliwości nie opublikowało tej informacji. Wiadomo jednak, że musi to być duża kwota, bo Fundacja zorganizuje z niej w październiku 2018 roku w ICE Kraków Congress Centre dwudniowy „polityczno-ekonomiczny kongres", w trakcie którego formułowane będą "postulaty zmiany prawa oraz rekomendacje służące rozwojowi gospodarczemu i społecznemu.” Przewodniczącym rady programowej kongresu jest prof. Arkadiusz Adamczyk - doradca marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego. Sam Kuchciński ma być gościem imprezy. Weźmie w niej również udział minister Ziobro.

Fundacja zorganizowała już przetarg na „kompleksową organizację i obsługę dwudniowej konferencji dla maksymalnie 1000 osób”. Na złożenie ofert było osiem dni. Zgłosiła się jedna firma - 8Business. Będzie odpowiadała za wszystko - od obsługi technicznej i budowy strony internetowej, przez scenografię, po dostarczenie reklamowych smyczy i upominków.

Drugi przetarg - na „obsługę wideo, obsługę fotograficzna i realizację spotu reklamowego” wygrał Kamil Holwek, prezes 8Business. Także był jedynym oferentem.

Fundusz już Prawa i Sprawiedliwości

Fundusz Sprawiedliwości działa od 2012 roku. Od początku jego podstawowym celem były:

• pomoc pokrzywdzonym, świadkom przestępstw i ich najbliższym
• oraz pomoc osobom zwalnianym z zakładów karnych i członkom ich rodzin.

Fundusz dysponuje setkami milionów złotych, które pochodzą m.in. z nawiązek nakładanych przez sądy na skazanych oraz z potrąceń od wynagrodzeń więźniów, którzy pracują w czasie odsiadki.

Kiedyś zadania z pieniędzy Funduszu mogły realizować głównie NGO-sy (z bardzo niewielkimi wyjątkami). Pieniądze - na konkretne projekty - dostawały takie organizacje jak Centrum Praw Kobiet, Fundacja „Dzieci Niczyje” czy Fundacja SOS Dla Rodziny.

Zasady radykalnie zmieniono w połowie 2017 roku. Teraz środki z Funduszu mogą otrzymywać nie tylko NGO-sy, ale też podmioty publiczne (sądy, prokuratury, policja). Zmiany skrytykowały organizacje pozarządowe. Druzgocący raport o funkcjonowaniu Funduszu po zmianach opracowała Najwyższa Izba Kontroli. Alarmowała, że Ministerstwo Sprawiedliwości złamało prawo przekazując 25 mln złotych z Funduszu na… działalność CBA. Aż 100 mln złotych zasiliło Ochotniczą Straż Pożarną. Pisaliśmy o tym szczegółowo w ubiegłym miesiącu.

W Funduszu wprowadzono także inną istotną zmianę. Ministerstwo Sprawiedliwości może teraz finansować z niego projekty, które mają „przeciwdziałać przyczynom przestępczości”. To bardzo szerokie i ogólnikowo opisane zadania, jak np.: organizowanie akcji i przedsięwzięć informacyjnych, konferencje, przygotowywanie broszur i publikacji.

Do tej pory odbyło się pięć konkursów o dofinansowanie działań związanych z "przeciwdziałaniem przyczynom przestępczości" (II konkurs został unieważniony). W każdym pula pieniędzy była inna - od 10 do 25 mln zł.

Jak pisaliśmy na OKO.press, wiele organizacji, które dostały pieniądze w tych konkursach, nie miało żadnego doświadczenia w przeciwdziałaniu przyczynom przestępczości. Większość pielęgnowała za to wartości chrześcijańskie. Pieniądze dostały m.in. Fundacja Lux Veritatis o. Tadeusza Rydzyka (641 200 złotych) oraz założona przez Rydzyka Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu (145 785 złotych).

Wyniki V edycji konkursu nie są jeszcze znane. Na liście 32 zgłoszonych projektów, znów znajdują się Fundacja Lux Veritatis oraz Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu.