Historia się powtarza. Szczury znowu mogą przynieść nam plagę

W świadomości miejskich mieszkańców szczury są stałym, choć niechcianym elementem pejzażu. Pojawiają się tam, gdzie resztki jedzenia, wilgoć i ciemność tworzą sprzyjające warunki do życia. Boston, Nowy Jork, Chicago, Paryż, Warszawa – każde wielkie miasto ma swoją populację tych zwierząt. Niekiedy więcej niż jedną. Choć mówi się potocznie, że „na każdego człowieka przypadają trzy szczury”, liczby te bywają trudne do potwierdzenia. Pewne jest jedno: nigdy wcześniej nie obserwowaliśmy ich zachowań z taką precyzją jak dziś.

Nowe badania zespołu naukowców z Tufts University, opublikowane w maju 2025 roku, ukazują niepokojący obraz. Analiza tkanek i DNA szczurów złapanych na terenie Bostonu wykazała, że zwierzęta te nie tylko niosą w sobie potencjalnie śmiertelne bakterie, ale również... przemieszczają się między dzielnicami.

Niby nic zaskakującego, a jednak – dotąd uważano, że populacje szczurów są bardzo terytorialne, niemal hermetyczne. Tymczasem badanie pokazuje, że bariery urbanistyczne – autostrady, rzeki, granice osiedli – nie są już wystarczające, by powstrzymać migracje tych gryzoni. A gdy poruszają się one, przemieszczają się również drobnoustroje, które w nich drzemią.

Leptospiroza dżumą XXI wieku

Największym zaskoczeniem wyników badań opublikowanych w PLOS Neglected Tropical Diseases nie był jednak sam fakt, że szczury przekraczają granice dzielnic. Najistotniejsze było to, co te zwierzęta przenoszą ze sobą – niewidzialnych, potencjalnie śmiertelnych pasażerów na gapę.

W ponad 17 proc. przebadanych próbek nerek wykryto obecność bakterii z rodzaju Leptospira – mikroorganizmów, które są w stanie przetrwać w wilgotnym środowisku i zachować zdolność infekcyjną przez tygodnie, a nawet miesiące. Dla mikrobiologów to nie była nowość, ale ich rozprzestrzenienie się w zróżnicowanych populacjach szczurów w miejskiej przestrzeni północnoamerykańskiego miasta – już tak.