Izrael twierdzi, że ataki na Iran to samoobrona prewencyjna. Zgodna z prawem? [WYWIAD]

Izrael usiłuje przekonać opinię publiczną: ta wojna nie zaczęła się w zeszłym tygodniu i nie została wywołana przez nas. Ta wojna zaczęła się 7 października 2023 roku od ataku Hamasu na Izrael. Atak na Iran to kolejne działanie na jednym z jej frontów. Nasze działanie to samoobrona.

O tym, czy takie ujęcie tematu ma rację bytu z punktu widzenia prawa międzynarodowego, rozmawiamy z profesor Patrycją Grzebyk, specjalistką prawa międzynarodowego z Katedry Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego Uniwersytetu Warszawskiego. Z rozmowy dowiesz się:

• Czy ataki Izraela na Iran można uznać za samoobronę prewencyjną?
• Czy Iran faktycznie niebezpiecznie zbliżył się do posiadania bomby atomowej?
• Czy można uznać, że ataki Izraela na Iran to odpowiedź na inspirowane przez Iran ataki terrorystyczne Hamasu na Izrael z 7 października 2023, jak twierdzi Izrael?
• Czy można atakować budynki mediów, jeśli sieją one nienawistną propagandę?
• Co mogą zrobić USA wobec eskalacji na Bliskim Wschodzie, by działać zgodnie z prawem międzynarodowym?

• Co mogą zrobić USA wobec eskalacji na Bliskim Wschodzie, by działać zgodnie z prawem międzynarodowym?

Samoobrona prewencyjna

Paulina Pacuła, OKO.press: Izrael utrzymuje, że ataki na Iran to egzekucja doktryny Begina, która mówi o tym, że żadne państwo w regionie nie może wejść w posiadanie broni jądrowej. Doktryna ta została po raz pierwszy zastosowana w 1981 roku, gdy w ataku bombowym zniszczono reaktor jądrowy w Iraku. To był atak prewencyjny, by powstrzymać Irak przed uzyskaniem broni jądrowej. Podobnie teraz Izrael argumentuje, że ataki na Iran to ataki prewencyjne, których celem jest powstrzymanie ostatniego etapu rozwoju irańskiego programu nuklearnego, czyli jego militaryzacji. Czy takie działania są zgodne z prawem międzynarodowym?

Prof. Patrycja Grzebyk, specjalistka prawa międzynarodowego z Katedry Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego Uniwersytetu Warszawskiego: Działania Izraela pod wodzą premiera Benjamina Netanjahu trzeba oceniać z perspektywy dwóch różnych gałęzi prawa. Jedna z nich to prawo użycia siły, czyli pytanie, czy Izrael użył wobec Iranu siły zgodnie z prawem międzynarodowym. Druga to kwestia sposobu użycia tej siły, czyli międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych.