Kaczyński też oddawał, choć dwa razy mniej niż Gronkiewicz-Waltz

Według „Białej Księgi Reprywatyzacji Nieruchomości Warszawskich”, którą w połowie lipca 2016 roku opublikował warszawski ratusz, teren, który był objęty Dekretem Bieruta obejmował nieco ponad 14 ha. Stanowi on 27 proc. powierzchni dzisiejszej stolicy i obejmuje nieruchomości w Śródmieściu, na Mokotowie, Żoliborzu, Woli, Prace Południe, Pradze Północ, Bielanach, Targówku, Białołęce i Ursynowie.

Jak to się odbywało?

Na mocy tzw. Dekretu Bieruta z października 1945 roku na własność gminy Warszawa przechodziły wszystkie grunty w przedwojennych granicach miasta, w sumie ok 20-24 tys. nieruchomości. Miało to ułatwić odbudowywanie zniszczonej przez wojnę stolicy.

Dekret w art. 7 przewidywał jednak przyznanie dotychczasowemu właścicielowi prawa wieczystej dzierżawy. W latach 1947-1949 byli właściciele lub ich prawni następcy złożyli około 17 tys. tego rodzaju wniosków. Ich rozpatrywanie rozpoczęło się dopiero w latach 50- tych, a cały proces trwał aż do lat 70-tych. Większość wniosków została rozpatrzona negatywnie, ale komunistyczne władze Warszawy zamiast zwrócić uwagę na odmienne przeznaczenie działki "według planu zabudowania", pisały w uzasadnieniu odmowy byle co, albo w ogóle nie odpowiadały.

Czyli nie przestrzegały dekretu Bieruta. I na tej podstawie po 1989 roku Ministerstwo Budownictwa (gdy grunt był własnością skarbu państwa) lub Samorządowe Kolegium Odwoławcze (gdy był miejski) uznawało decyzję odmowy za rażące naruszenie (komunistycznego) prawa, a decyzję wywłaszczeniową za nieważną. Władze Warszawy wykonują postanowienia władz administracyjnych, chyba, że dojdzie do sporu - wtedy wkracza sąd (jednym z zarzutów wobec władz Warszawy jest właśnie to, że w przypadkach wątpliwych nie korzystały z drogi sądowej).

W Warszawie od 1990 roku złożono ponad 7 tys. wniosków o reprywatyzację „dekretowych” nieruchomości. Składali je w wiekszości spadkobiercy przedwojennych właścicieli. Ponadto część niezrealizowanych roszczeń została odkupiona przez osoby trzecie. Według informacji zawartych w „Białej Księdze” do tej pory miasto dokonało ponad 4 tys. zwrotów.

Od 1990 roku do 2004 roku miasto zwróciło około 1700 nieruchomości, na większą skalę niż za czasów prezydenta Marcina Święcickiego (1944-1999). Trudno jednak prześledzić proces reprywatyzacji, który się wtedy dokonał; Warszawa dopiero od 2003 roku ewidencjonuje komputerowo decyzje reprywatyzacyjne. Właśnie dzięki temu możemy sprawdzić, skalę zwrotów dokonywanych przez poszczególne władze.

Kto ile oddał

Od stycznia 2003 do 7 czerwca 2016 (taka jest data ostatniej decyzji reprywatyzacyjnej zawarta w „Białej Księdze”) ratusz zwrócił 2424 nieruchomości (ich pełna lista jest tutaj). Najwięcej w roku 2008 – 291, najmniej w 2004 – 32. Średnio rocznie Warszawa zwracała 182 nieruchomości.

Za rządów PiS w Warszawie, czyli od grudnia 2002 roku (wtedy stanowisko prezydenta objął Lech Kaczyński), do grudnia 2006 (wtedy wybory wygrała Hanna Gronkiewicz-Waltz), rocznie zwracano średnio 109 nieruchomości. Za czasów obecnej prezydent – 214, czyli dwa razy więcej.

Najwięcej kontrowersji budzą te zwroty nieruchomości, które zostały dokonane na rzecz osób trzecich, które skupiły roszczenia od spadkobierców właścicieli, a także zwroty "na kuratora" (do sądu zgłasza się chętny do zostania kuratorem spadkobiercy, choć nie ma z nim niczego wspólnego, a potem "dla ochrony jego mienia" występuje o zwrot nieruchomości). W latach 2002 – 2016 odsetek zwrotów kupcom roszczeń wahał się od nieco ponad 5 proc. (2009 rok) do 26 proc. (rok 2014). Ich liczba wzrosła w czasie III kadencji Gronkiewicz-Waltz.