„Prezydent zagrożeniem dla zdrowia publicznego”. Brazylia walczy z wirusem i głupotą Bolsonaro

Prezydent Brazylii Jair Bolsonaro jest coraz bardziej osamotniony i coraz jawniej ignorowany - skłócony z resztą świata i własnym rządem.

Podczas gdy gubernatorzy wszystkich stanów zgodnie realizują zalecenia ministerstwa zdrowia i ograniczają ruch i handel, prezydent wystosował do narodu kuriozalne orędzie, w którym krytykuje media i władze stanów oraz porównuje koronawirusa do "przeziębionka".

Gubernatorzy nie odpuszczają, a zwolennicy Bolsonaro organizują protesty i żądają zniesienia zakazów. "Prezydent stał się zagrożeniem dla zdrowia publicznego" - pisze Estadão, a w Brazylii pogłębia się chaos.

Wojna inna niż oczekiwana

Ponad miesiąc od wykrycia pierwszej osoby zakażonej COVID - 19, Brazylia zbliża się do 4 tys. potwierdzonych zakażeń (29 marca 2020 było ich 3904). Z powodu wirusa zmarło jak dotąd 117 osób. Sytuacja może się szybko pogorszyć. Brazylia ma ponad 200 milionów mieszkańców, ogromne nierówności społeczne i system ochrony zdrowia, który choć powszechny, od lat cierpi na niedofinansowanie.

Edukacja i zdrowie były pierwszymi ofiarami "walki z kryzysem" podjętej za czasów rządów poprzedniego prezydenta - Michaela Temera. Rok rządów Jaira Bolsonaro przygotował dla pandemii jeszcze podatniejszy grunt. Sprawozdanie budżetowe upublicznione w styczniu przez Skarb Państwa pokazało, że w 2019 roku:

• o 22 proc. wzrosły realne (po uwzględnieniu inflacji) wydatki na obronę - o 4,2 miliardy;
• wydatki na edukację spadły o 16 proc.;
• wydatki na zdrowie o 4,3 proc.

Niestety, wbrew oczekiwaniom, zamiast obcych wojsk w Brazylii pojawił się wirus.

Ministerstwo zdrowia wydało zalecenia zgodne z rekomendacjami WHO. Gubernatorzy stanów posłuchali: zamknęli szkoły, ograniczyli transport handel i możliwość zgromadzeń. Tam, gdzie ich wpływ jest ograniczony, niespodziewanie zadziałały inne instancje.

Gangi wprowadzają lockdown

W 40 tysięcznej Cidade de Deus - biednej dzielnicy Rio de Janeiro, gdzie tydzień temu potwierdzono przypadek zakażenia koronawirusem, lokalny gang zarządził, żeby mieszkańcy po 20 marca zostali w domach. "Wprowadzamy stan wyjątkowy, bo nikt nie bierze wirusa na poważnie" - mówili i grozili "konsekwencjami" w razie złamania zakazu.

"Robią to, bo rząd jest tu nieobecny, nie widzi nas" - mówił dziennikarzom "Guardiana" jeden z mieszkańców.

Inne favele w Rio poszły podobną drogą:

• w Morro dos Prazeres mieszkańcy mogą poruszać się maksymalnie dwójkami;
• w Rocinha wprowadzono godzinę policyjną;
• w Complexo do Maré gangi wymusiły na sklepach i kościołach ograniczenie czasu funkcjonowania;
• w Santa Marta członkowie gangów rozdawali mydło, a obok publicznego ujścia wody postawili znaki "Umyj ręce, zanim wejdziesz do faweli".

"Myślę, że napisali to głównie dla uzależnionych, którzy przychodzą tu po narkotyki, ale to nie zadziała" - mówił jeden z mieszkańców. "Ludzie, którzy mieszkają na szczycie wzgórza czasem nie mają bieżącej wody przez dwa tygodnie. Jak mają dbać o czystość, kiedy nie są nawet w stanie się wyżywić?".

25 marca, kiedy w Polsce zakazano wychodzenia z domu bez ważnego powodu, Tokio przełożyło Olimpiadę, a liczba ofiar koronawirusa na świecie przekroczyła 20 tys., prezydent Bolsonaro przemówił do narodu.

Przeklęte media

Orędzie wyemitowano w radiu i telewizji. Zgodnie z utartym już w Europie schematem należało się spodziewać słów wsparcia w trudnej dla wszystkich chwili, wezwania do odpowiedzialnego unikania kontaktów i zapewnienia, że państwo stoi na wysokości zadania. Z konwenansów w przemówieniu Bolsonaro ostało się jednak jedynie podziękowanie dla pracowników ochrony zdrowia.

Po krótkim wstępie prezydent wytoczył armaty przeciwko tym, którzy najbardziej go irytują: media i władze lokalne. Prezydent uważa, że w ostatnim czasie jego rząd pracował nad rozwiązaniami problemu wirusa "wbrew wszystkim i wszystkiemu". Winne są szczególnie media, które siały panikę.

"Teraz zmieniły swoją strategię - nawołują do zachowania spokoju i rozsądku. Brawo media" - ironizował i przeszedł do uspokajania obywateli.

Wracamy do normalności

"Wirus do nas dotarł, zwalczamy go i szybko przejdzie, musimy żyć dalej, miejsca pracy muszą zostać utrzymane" - powiedział prezydent. I nie miał na myśli ścisłej kwarantanny i wsparcia państwa.

"Musimy wrócić do normalności" - zawyrokował i wezwał do porzucenia "strategii wypalonej ziemi" wdrożonej przez zarządców stanów i miast. "Przecież zagrożone są osoby powyżej 60 roku życia, to po co zamykać szkoły?- zapytał. "90 proc. z nas nie będzie miało żadnych objawów, nawet jeśli się zakazi" - poinformował, choć brak jakichkolwiek objawów szacuje się na razie na maks. 3 proc. zakażonych.

Wystarczy uważać, żeby nikogo nie zakazić, a szczególnie naszych rodziców i dziadków - uspokoił prezydent i dla otuchy podał swój budujący przykład.

Wspomniał też o tym, że trwają prace nad potwierdzeniem skuteczności w zwalczaniu wirusa produkowanej w Brazylii chlorochiny stosowanej m.in. przeciwko malarii.

Na koniec dodał, że wierzy w Boga i w to, że umożliwi naukowcom w Brazylii i na świcie wynalezienie leku. "Niech Bóg błogosławi naszą kochaną ojczyznę" - zakończył.

Musimy ignorować głowę państwa

"Prezydent stał się zagrożeniem dla zdrowia publicznego" - podsumowała gazeta Estadão. "Choć wydaje się to niewiarygodne, Brazylijczycy dla dobra państwa muszą kompletnie zignorować słowa głowy państwa".

Część Brazylijczyków musi być podobnego zdania, następnego dnia ulice São Paulo i Rio de Janeiro dalej były puste.

Wiceprezydent Hamilton Mourão już po wystąpieniu Bolsonaro powiedział, że zdaniem rządu jedynym wyjściem w czasach pandemii jest izolacja. "To ja tu jestem prezydentem" - skomentował jego słowa Bolsonaro, któremu w ostatnim czasie udało się też zaognić konflikt z Kongresem.

Prezydent sam wspierał i promował manifestację poparcia dla siebie i przeciwko Kongresowi i Sądowi Najwyższemu.

Estadão zwraca uwagę, że zagrożenie, które płynie z szaleństw prezydenta, nie kończy się na zdrowiu publicznym.

"Wydaje się, że prezydent gorąco pragnie konfrontacji - z gubernatorami stanu, Kongresem, prasą, a nawet członkami własnego rządu - aby stworzyć sprzyjający klimat dla autorytarnych rozwiązań" pisze Estadão i przywołuje słowa Bolsonaro, który w dniu orędzia mówił też o cenie, jaką przyjdzie wszystkim zapłacić, jeśli Brazylia nie porzuci "demokratycznej normalności, której tak bronicie" i straszył lewicą, która może wykorzystać chaos, żeby dojść do władzy.

Absurd

W Brazylii rośnie napięcie. W marcu odbyły się głośne protesty pod hasłem #ForaBolsonaro (Precz Bolsonaro), na Twitterze stał się najgoręcej komentowany hashtagiem. Coraz głośniejsze są zarzuty wobec prezydenta o nieodpowiedzialną politykę w dobie pandemii oraz otwarte wspieranie autorytarnych postulatów manifestujących, jak interwencja wojskowa.

Prezydencka krucjata oraz kampania "Brazylia nie może stanąć", która przeczy zalecanej przez WHO polityce izolacji, wprowadzonej przez gubernatorów, jeszcze bardziej podzieliła Brazylijczyków.

"Zwolennicy Bolsonaro wychodzą protestować za zniesieniem izolacji, łamią zakazy. Twierdzą, że media kłamią, koronawirus to grypa i musimy wrócić do pracy, żeby ratować państwo przed kryzysem" - mówi OKO.press Julia, ze stanu São Paulo. "To, co się tutaj dzieje, to jakiś absurd".