Ksiądz nie wiedział, że molestuje, więc nie było przestępstwa. Historia jednego orzeczenia

Ksiądz Jerzy Kiera oskarżył o pomówienie byłego warszawskiego radnego, aktywistę na rzecz praw osób LGBT i adwokata Krystiana Legierskiego. Legierski ujawnił publicznie, że jako 11-letni ministrant został wykorzystany seksualnie przez tego duchownego z parafii w Koniakowie.

Po ujawnieniu tej historii w tygodniku „Wprost” do Legierskiego zgłosili się inni pokrzywdzeni.

Ksiądz Kiera złożył zawiadomienie do prokuratury o pomówienie za pomocą środków masowego przekazu. Prokuratura odmówiła – to przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego – więc duchowny skierował do sądu prywatny akt oskarżenia. Złożył też doniesienie do władz adwokatury, domagając się ukarania Legierskiego.

Ksiądz przegrywa proces...

Proces przegrał w dwóch instancjach.

W maju 2017 roku Sąd Rejonowy w Cieszynie stwierdził, że Legierski mówił prawdę i był ofiarą ks. Kiery. Zatem uniewinnił go od zarzutu pomówienia:

„W przekonaniu Sądu podniesione przez oskarżonego zarzuty były prawdziwe i służyły obronie społecznie uzasadnionego interesu. (…) Przedstawienie na forum publicznym zgodnych z prawdą informacji o pedofilskich skłonnościach i działaniach osoby, która z racji pełnionej funkcji czy wykonywanego zawodu ma bieżący kontakt z dziećmi, służy obronie społecznie uzasadnionego interesu i jest to fakt tak oczywisty, że nie wymaga szerszego uzasadnienia.

W szczególności zaś odnosi się to do księży, którzy – przynajmniej w lokalnej społeczności wiernych – cieszą się autorytetem i pełnią funkcję osób zaufania publicznego, co powoduje, że rodzice powierzając ich pieczy swoje dzieci, pozostają w przekonaniu, że dzieci te są bezpieczne i z reguły nie liczą się z koniecznością sprawowania nad tą pieczą specjalnej kontroli”.

O wiarygodności ks. Kiery sąd stwierdził: „Oskarżyciel prywatny w swych zeznaniach zaprzeczył, aby kiedykolwiek dopuścił się jakiegoś czynu przeciwko obyczajności wobec dzieci czy młodzieży, co jednak w ocenie sądu nie odpowiadało prawdzie. Zeznania Jerzego Kiery nie tylko pozostawały w tym zakresie sprzeczne z wyjaśnieniami oskarżonego, ale także cechowały się brakiem spójności i konsekwencji”.

Ocenę sądu rejonowego podzielił – w składzie trzech sędziów – Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w grudniu 2017 roku. Ponieważ czyny ks. Kiery się przedawniły, nie był sądzony karnie. Osądził go natomiast Sąd Biskupi, biorąc pod uwagę zeznania kilkunastu pokrzywdzonych. A potem, w czerwcu 2018 roku, watykańska Kongregacja Nauki i Wiary. Ksiądz został odsunięty od pracy z dziećmi.

W sensie prawnym nie jest jednak pedofilem.

...ale inny sąd stanął po jego stronie

Krystian Legierski chciał, żeby ksiądz odpowiedział karnie przynajmniej za to, że go fałszywie oskarżył o zniesławienie. Złożył więc do prokuratury doniesienie o popełnieniu przestępstwa fałszywego zawiadomienia. Prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia. Obrońca księdza złożył zaś wniosek, żeby sprawę umorzyć bez rozprawy. Jeśli oskarżenie jest bezzasadne, sąd oczywiście może tak zrobić.

I zrobił.

Sędzia Jan Piwkowski zapisał uzasadnienie na jednej kartce papieru:

„Samo to, że Krystian Legierski został uniewinniony (…) [od zarzutu pomówienia ks. Kiery], nie implikuje faktu, iż oskarżenie było fałszywe. (…) Krystian Legierski wypełnił pozytywne znamiona czynu z art. 212, w związku z czym oskarżenie go o ten czyn było zasadne i jednocześnie nie było fałszywe” – czytamy.

[tab tekst="Art. 212. Zniesławienie"]

§ 1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności,

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 3. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego.

I dalej: „Istotą ustaleń faktycznych niniejszej sprawy jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy w dniu sporządzenia i wysłania prywatnego aktu oskarżenia oraz wniosku do organów adwokatury Jerzy Kiera wiedział, czy stwierdzenia Krystiana Legierskiego są prawdziwe, czy nie. Tego zdaniem sądu nie można jednoznacznie przesądzić”.

I jeszcze: „Jerzy Kiera zdecydował się na wniesienie aktu prywatnego oskarżenia dlatego, że oceniał (…), że zachowania Krystiana Legierskiego przekraczają przewidziane przez prawo granice”.

Prawdopodobnie mało kto zrozumie wywód sądu. I to nie tylko z powodu języka, jakim został sporządzony. Dlatego warto go streścić.

A w dodatku w doniesieniu do prokuratury i w prywatnym akcie oskarżenia stwierdził prawdę: Legierski rzeczywiście publicznie pomawiał go o molestowanie. To, że sąd uznał potem, że Legierski pomawiał go zgodnie z prawdą, nie ma według sądu nic do rzeczy. Najważniejsze, że ksiądz, składając doniesienie do prokuratury na Legierskiego, działał w dobrej wierze, to znaczy w przekonaniu, że nie molestował Legierskiego.

Pełnomocnik Legierskiego adwokat Bogumił Zygmont złożył odwołanie. Jak przekonuje, rozumowanie, jakoby było oczywiste, że ks. Kiera miał prawo uważać się za niewinnego i dlatego nie można mu przypisać zamiaru fałszywego zawiadomienia prokuratury, nie jest takie oczywiste. I dlatego sprawa wymaga rozprawy, a więc postępowania dowodowego.

Zobaczymy, co z tego wyniknie. Na razie ks. Kiera może twierdzić, że z tym jego molestowaniem sprawa nie wygląda tak źle, bo sąd odrzucił wniosek prokuratury zmierzający do skazania go. Co prawda za fałszywe zawiadomienie do prokuratury, a nie za molestowanie, ale kto by tam wchodził w szczegóły.

Tekst ukazał się pierwotnie na blogu Ewy Siedleckiej w tygodniku "Polityka"