Lasy Państwowe znów będą wycinać Puszczę Białowieską. „Ta hańba zostanie zapamiętana"

Podczas konferencji prasowej 9 marca 2021 roku w siedzibie Białowieskiego Parku Narodowego w Białowieży wiceminister klimatu i środowiska Edward Siarka oraz Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Andrzej Konieczny podpisali aneksy do planów urządzenia lasu (PUL) dla dwóch puszczańskich nadleśnictw: Browsk i Białowieża. Na razie nie przyjęto PUL dla trzeciego z nadleśnictw Puszczy Białowieskiej: Hajnówki.

PUL to dokument określający gospodarkę leśną w danym nadleśnictwie, w tym wielkość wycinek. Obydwa plany mają obowiązywać tylko do końca tego roku. Wiceminister Siarka przekonywał, że ich celem jest wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości z kwietnia 2018 r.

"Konia z rzędem temu, kto zrozumie, jak plany dalszych cięć w Puszczy mają wykonywać wyrok TSUE wskazujący, że Polska powinna skutecznie chronić walory Puszczy Białowieskiej i wycofać z obiegu prawnego podpisany w 2016 r. aneks do PUL dla nadleśnictwa Białowieża" – skomentowała na Facebooku Fundacja Greenmind, członek koalicji "Kocham Puszczę".

Puszcza w metrach sześciennych (do wycinki)

Wiceminister Siarka zapewniał, że cięcia nie będą prowadzone w okresie lęgowym ptaków (to okres od 1 marca do połowy października).

Jeśli chodzi o skalę wycinki, to w przypadku Nadleśnictwa Białowieża ma ona wynieść maksymalnie 4,3 tys. m sześć. drewna. To o ok. 60 proc. mniej w stosunku do aneksu z 2016 roku. Tamten aneks, podpisany przez ówczesnego ministra środowiska Jana Szyszkę, wywołał falę protestów w Puszczy Białowieskiej w 2017 roku oraz proces przed Trybunałem Sprawiedliwości UE.

Jeśli zaś chodzi o Nadleśnictwo Browsk, to większość prac leśnych (79 proc.) ma zostać przeprowadzona poza kompleksem Puszczy Białowieskiej.

Jak czytamy na stronie resortu, na terenie nadleśnictw Białowieża i Browsk w ramach podpisanych aneksów do PUL przewiduje się następujące prace:

• wykonanie niezbędnych prac z planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska, celem których jest poprawa stanu ochrony siedlisk i gatunków chronionych przez UE - usunięcie nieco ponad 9,7 tys. m. sześć. drewna;
• wycinka drzew celem przy najważniejszych drogach i szlakach, by zapewnić bezpieczeństoa okolicznym mieszkańcom i turystom - usunięcie ok. 2,1 tys. m. sześć. drewna;
• wykonanie niezbędnych zadań z obowiązujących planów urządzenia lasu, w tym m.in. przebudowy drzewostanów, nastawione również na pozyskanie drewna opałowego dla lokalnej ludności - usunięcie do 63 tys. m. sześć. drewna.

"Zdecydowana większość drewna – ponad 88 proc. - zostanie pozyskana poza obszarem Puszczy Białowieskiej, głównie w drzewostanach porolnych położonych na północ od Puszczy Białowieskiej, na obrzeżach Nadleśnictwa Browsk" - zapewnia Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Wiceminister Siarka i dyrektor Konieczny nie podpisali za to aneksu dla Nadleśnictwa Hajnówka, który był najbardziej kontrowersyjny przyrodniczo. Fundacja Dzika Polska nazwała to połowicznym sukcesem, ponieważ aneks zakładał wyręby w drzewostanach ponadstuletnich, a także wywlekanie wiatrołomów, pod którymi pojawiły się już młode drzewa, a więc doszło do naturalnego odnowienia się lasu.

Nie trzeba było podpisywać aneksu

Jednak już na samym początku konferencji prasowej doszło do przekłamania, bowiem wiceminister Siarka powiedział, że:

To dość odważna teza, ponieważ nie dalej jak trzy tygodnie temu Komisja Europejska (KE) wydała stanowisko, zgodnie z którym Polska nie wykonała wyroku i wezwała nasz kraj do jego wykonania.

„Polska ma dwa miesiące na ustosunkowanie się do zastrzeżeń zgłoszonych przez Komisję. W przeciwnym razie Komisja może ponownie skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE oraz wystąpić o nałożenie kar finansowych” – pisała w komunikacie prasowym KE.

Komisja zwróciła uwagę, że Polska nie uchyliła załącznika do planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Białowieża wprowadzonego w 2016 roku i nie zastąpiła go żadnymi działaniami, które pozwoliłyby chronić puszczańską przyrodę.

Podczas wtorkowej konferencji prasowej wiceminister Siarka przekonywał, że "przyjęcie aneksu dla Nadleśnictw Białowieża jest jedyną możliwością prawną zmiany aneksu z 2016 roku, który był powodem konfliktu z UE". Ale okazuje się, że to nie jest do końca prawda.

Zaznacza, że w przeszłości takie rozwiązania były już stosowane przez resort środowiska, np. w 2019 czy 2010 roku. Prawniczka w rozmowie z OKO.press podkreśla, że aneks nie jest krytykowany przez organizacje ekologiczne "dla zasady".

Jednakże dokument ten zakłada ingerencję w drzewostany 100-letnie, które są chronione przez prawo polskie i unijne. Nie jest to duża ingerencja – dotyczy to tylko 24 ha, jednak są to bardzo cenne obszary Puszczy w które zgodnie z prawem nie można ingerować" - wyjaśnia Szafraniuk.

Podkreśla również, że resort środowiska i Lasy Państwowe wykorzystują zamieszanie związane z koniecznością wykonania wyroku TSUE, by podpisać aneks dla Nadleśnictwa Białowieża. Ten z wyrokiem Trybunału nie ma nic wspólnego, ale zakłada zwiększenie pozyskania nawet o 1/3 w stosunku do etatu zaplanowanego na ostatnich 10 lat. W ten sposób do końca roku zostanie pozyskane prawie 70 tys. m. sześć. drewna.

Wajrak: „Ta hańba zostanie zapamiętana i oni za to zapłacą"

Organizacje ekologiczne bardzo ubodło to, że aneksy zostały podpisane w siedzibie Białowieskiego Parku Narodowego. "Odbieramy to jako wyraz podporządkowania instytucji ochrony przyrody wobec Lasów Państwowych" – napisała Fundacja Dzika Polska.

Najostrzej chyba jednak odniósł się do tego dziennikarz i publicysta przyrodniczy Adam Wajrak.

Naukowcy: nie ma podstaw prawnych dla aneksowania PUL

Dzień przed podpisaniem aneksów krytycznie do zamiaru ich podpisania odnieśli się naukowcy związani z ruchem domagającym się powołania parku narodowego na całym obszarze Puszczy Białowieskiej – dr hab. Przemysław Chylarecki (Muzeum i Instytut Zoologii PAN), prof. Bogdan Jaroszewicz (Uniwersytet Warszawski), prof. Tomasz Wesołowski (Uniwersytet Wrocławski) oraz dr hab. Rafał Kowalczyk i dr hab. Michał Żmihorski (obydwaj z Instytutu Biologii Ssaków PAN).

"Podsumowując, aneksowania planów urządzenia lasu dla trzech nadleśnictw w Puszczy Białowieskiej, należy zaniechać, gdyż – naszym zdaniem – nie ma ku temu podstaw prawnych, część z przewidzianych w aneksach działań oddziaływałyby negatywnie na zasoby przyrodnicze Puszczy Białowieskiej i byłaby sprzeczna z wymogami ochrony Puszczy Białowieskiej wynikającymi z międzynarodowych zobowiązań Polski (UNESCO, Unia Europejska)" – napisali eksperci.