Lockerbie jako dowód na zamach w Smoleńsku. Na ile kawałków może rozpaść się rozum

Brak dowodów na zamach Antoni Macierewicz i jego naukowcy zastępują rozumowaniem: "To nie mógł być wypadek, ponieważ..." oraz "Musiało dojść do eksplozji, , ponieważ....". Jednym z wariantów tego rozumowania jest porównanie zniszczeń ze Smoleńska do skutków eksplozji nad Lockierbie, która była przyczyną śmierci 270 osób - 243 pasażerów, 16 członków załogi i 11 osób na ziemi.

Na posiedzeniu komisji obrony 21 października 2016 r. poseł Krzysztof Zaremba (PiS) uznał za oczywiste, że w Smoleńsku doszło do wybuchu. Jednym z jego argumentów było porównanie katastrofy Tupolewa z atakiem terrorystycznym errorystycznym atakiem na Boeinga 747 21 grudnia 1988 roku.

To porównanie pojawiło się po raz pierwszy w artykule tygodnika wSieci 27 stycznia 2014 r. i do dziś służy zwolennikom teorii zamachu za "dowód", że katastrofa w Smoleńsku nie mogła być wypadkiem.

Co znaleźli archeologowie w Smoleńsku

Tygodnik wSieci opisując badania w Smoleńsku korzystał z tzw. raportu archeologów (Instytutu Archeologii i Etnologii PAN) sporządzonym po dwutygodniowych badaniach miejsca katastrofy w październiku 2010 roku, przeprowadzonych na zamówienie Prokuratury Wojskowej. Na miejscu obecni byli także rosyjscy śledczy, a raport wspomina o "życzliwości z obu stron".

Dziewięcioro archeologów wspomaganych przez kilku techników zlokalizowało ok. 30 tys. "znalezisk rzeczywistych i prawdopodobnych". Dokładniej - znalezisk było 10 tys. 20 tys. stanowiły "sygnały detekcji" wykrywaczami metalu do głębokości 20 cm. 66 proc. znalezisk stanowiły części samolotu, resztę fragmenty wyposażenia (8 proc.) i rzeczy osobiste pasażerów (6 proc.), aż 20 proc. zostało uznanych za "nieokreślone, ale najprawdopodobniej związane z katastrofą".

W raporcie pojawia się też liczba 60 tys. To "prawdopodobne znaleziska znajdujące się w ziemi" do głębokości 60 cm. Liczba ta powstała jako proste mnożenie szacunku wskazań wykrywaczami metalu do 20 cm. W publikacjach prawicowych mediów pojawiają się te dwie liczby: 30 tys. i 60 tys. fragmentów.

Lockerbie w wersji 10 tysięcy

Opierając się na tych wyliczeniach wSieci pisało: "(...) Gdyby dołożyć wszystko, co znajduje się (i może znajdować, a co nie zostało jeszcze wydobyte) w ziemi, mielibyśmy pełny obraz zniszczeń, do jakich nie doszło w żadnej katastrofie lotniczej spowodowanej inną przyczyną niż wybuch na pokładzie. (...) nawet nad Lockerbie, gdzie w 1988 r. na wysokości 9 km zdetonowano bombę, liczba odłamków była mniejsza. Przez kilka miesięcy ponad tysiąc osób wyzbierało (z niezwykłą skrupulatnością, wszak na przyczynę tragedii naprowadziła blaszka o wymiarach 2x2 cm!) ponad 10 tys. elementów. To co najmniej dwukrotnie mniej niż w przypadku polskiego TU-154M".

Szczątków samolotu szukano na powierzchni 2188 kilometrów kwadratowych, gdzie - Salon24 "prawie każdy centymetr stał się obiektem rygorystycznej akcji poszukiwawczej (niewielkie szczątki samolotu znajdowano nawet w odległości 130 km od Lockerbie)". Wersja "10 tysięcy" oznaczałaby, że na każdym kilometrze kwadratowym znajdywano średnio pięć fragmentów, co przypomina skuteczność poszukiwania rzymskich monet.

Macierewicz: nie ma wybuchu bez odłamków

Już w dniu publikacji wSieci Antoni Macierewicz ogłosił, nie pierwszy i ostatni raz, że sprawa została ostatecznie rozstrzygnięta

"Badania archeologów potwierdzają w pełni analizy, które przeprowadzał [nasz] zespół parlamentarny" - Macierewicz przypomniał, że już rok wcześniej pokazywał zdjęcie, na którym widać "jak gigantyczna liczba drobnych odłamków była skutkiem tamtego dramatu". Ostatecznie dowiedzieliśmy się - konkludował - "jak samolot rozpadał się w powietrzu na dziesiątki tysięcy małych fragmentów, jeszcze przed miejscem, gdzie stała brzoza i jeszcze przed miejscem, gdzie dotknął ziemi".

Nawiasem mówiąc tych kawałków samolotu znalezionych PRZED brzozą, które stanowią inny ulubiony dowód Macierewicza, było - w raporcie Millera, rzecz jasna - dwa, w tym jeden niepewny. Kawałek/kawałki oderwały się od samolotu, który czterokrotnie zahaczał o inne drzewa nim uderzył skrzydłem w brzozę.

Berczyński: coś za dużo tych odłamków

Przewodniczący podkomisji Macierewicza Wacław Berczyński w TVP Info rozwinął swoje poglądy na smoleńską katastrofę. Jego zdaniem do wysokości 20 metrów samolot był w całości, "przeleciał nad brzozą, o której się tyle mówi" (zaskakujące, bo wydawało się, że komisja Macierewicza już pogodziła się z brzozą), a "nawet jeżeli wcześniej zahaczał o drzewa to mają one średnicę 10 cm". Berczyński pokazał gestem, jakie cienkie były te drzewa.

Mimo nacisków dziennikarza TVP Info Berczyński nie użył jednak słowa "wybuch".

Lockerbie i cztery miliony fragmentów

Liczba 10 tys. pozostałości znalezionych w okolicach Lockerbie rzeczywiście pojawia się na niektórych stronach Wikipedii, a także w artykule szkockiego dziennika z 2007 roku. To wynik banalnego nieporozumienia: tyle części zostało na tyle zidentyfikowanych, że posłużyły do dalszych analiz i rekonstrukcji samolotu. Resztę opisywano i gromadzono w workach.

W bardziej rozbudowanym haśle Wikipedii "Pan Am Flight 103" można przeczytać, że w sumie zebrano cztery miliony różnego rodzaju szczątków (pieces of wreckage), które zostały zarejestrowane w pamięci komputerów. Spośród nich 10 tys. posłużyło do dalszej analizy i rekonstrukcji wraku, najpierw dwuwymiarowej a potem trójwymiarowej. Chodziło o dokładne odtworzenie, gdzie nastąpił wybuch i jakie wywołał skutki.

Liczba 4 mln pada też w Raporcie National Geographic.

Renomowany "The Guardian" pisze, że w Longtown, 32 km od Lockerbie,

Encyklopedia terroryzmu wydawnictwa SAGE pisze, że śledztwo po Lockerby trwało trzy lata: "Śledczy zbadali 4 miliony pozostałości w tym 15 tys. rzeczy osobistych".

Trwający kilkadziesiąt sekund proces rozpadu samolotu w powietrzu został zrekonsturowany w formie animacji w niemieckim dokumencie z 2008, wyprodukowanym przez ZDF.

Jak rozbijają się samoloty

Oficjalny raport o przebiegu i przyczynach katastrofy w Lockerbie opisuje gigantyczną akcję zbierania szczątków tragedii, ale nie pada żadna ich liczba. Podobnie jest w innych raportach z katastrof lotniczych (także komisji Millera).

Kluczowe jest wtedy znalezienie fragmentów, które bezpośrednio ucierpiały od wybuchu, odkrycie śladów materiałów wybuchowych i opisanie zniszczeń.

Liczba czterech milionów szczątków w Lockerbie (samolotu, wyposażenia, rzeczy osobistych) nie jest aż tak zaskakująca. Jak zwraca uwagę Maciej Lasek, do września 2016 przewodniczący Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych, który prowadził badania 120 wypadków i poważnych incydentów lotniczych, liczba kilkudziesięciu tysięcy pozostałości "nie jest aż tak duża", zwłaszcza, że obejmuje fragmenty wyposażenia samolotu (w tym porcelanową zastawę).

Amerykańscy śledczy, badający katastrofę lotu TWA 800 z 1996 r., przebadali pod kątem materiałów wybuchowych ponad milion części wraku wydobytych z dna morza.

"Każdy wypadek jest inny - tłumaczy Edward Łojek, ekspert tzw. zespołu Laska - porównywanie liczby odłamków nie ma większego sensu, liczą się twarde dowody, które wskazują, co się naprawdę stało".

Piotr Lipiec: samolot to nie czołg

Piotr Lipiec, inny członek tzw. zespołu Laska, inżynier gruntownie wykształcony i przeszkolony także w najlepszych zagranicznych ośrodkach

w rozmowie z OKO.press zwraca uwagę, że prezydencki tupolew poruszał się z dużą prędkością 70 m/sek (250 km/godz.), z której tylko "trochę wytracił wykonując beczkę". Uderzając w ziemię zahaczał o drzewa i krzaki, co dodatkowo rozrywało poszycie". Impet uderzenia był tak duży, że centropłat poleciał 140 m do przodu. "Samolot to nie czołg - tłumaczy Lipiec - w dodatku uderzył o ziemię najsłabsza częścią - sufitem z cienkiej blachy, a nie podłogą, która jest najtrwalsza. Pasażerowie zostali dosłownie zmasakrowani, roztarci przez to uderzenie".

Widok pola wypadku w Smoleńsku jest według Lipca typowy, nawet małe, lekkie samoloty po katastrofie rozpadają się na masę fragmentów.

Tuż po wypadku polscy eksperci razem ze specjalistami z Rosji zebrali większe fragmenty i zrobili tzw. obrysówkę na płycie lotniska prowizorycznie odtwarzając kształt samolotu. Z polskiej strony pracowało nad tym 18 osób do 23 kwietnia 2010 r. Dokonali też przeglądu innych elementów samolotu i jego wyposażenia. "W takim przypadku jak smoleński nie wykonuje się rekonstrukcji całego samolotu, bo nie było żadnych poszlak, że doszło do wybuchu czy ataku na samolot" - powiedział OKO.press inż. Lipiec.

PS. Dziękujemy czytelnikowi OKO.press, Maciejowi Kęckiemu z Warszawy za zwrócenie uwagi na wypowiedź posła Zaremby.