0:00
0:00

0:00

Prawa autorskie: Emergency and rescue teams work at the site where a concrete outdoor roof of a train station collapsed in the northern Serbian city of Novi Sad on November 1, 2024. - At least 12 people were killed on November 1, 2024 after part of an outdoor roof collapsed at a train station in the Serbian city of Novi Sad, the interior minister said. (Photo by NENAD MIHAJLOVIC / AFP)Emergency and rescue...

Dzień na żywo. Serbia – żałoba po tragedii na dworcu w Nowym Sadzie. Iran wygraża Izraelowi

Iran formułuje nowe groźby pod adresem Izraela i USA. 14 ofiar katastrofy budowlanej w serbskim Nowym Sadzie – zawalił się dach dworca kolejowego oddanego do użytku 4 miesiące temu po remoncie prowadzonym przez chińskie firmy

Google News

13:30 28-10-2024

Prawa autorskie: Fot. Nikolay DOYCHINOV / AFPFot. Nikolay DOYCHIN...

Bułgaria. Siódme wybory parlamentarne od 2021 roku

Trwa polityczny impas w Bułgarii. Centroprawicowa partia GERB byłego premiera Borisa Bojkowa ponownie wygrywa wybory, ale utworzenie stabilnej większości będzie trudne

Co się wydarzyło?

Wstępne wyniki wskazują, że niedzielne (27 października) wybory w Bułgarii wygrała centroprawicowa partia Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii (GERB). Po przeliczeniu 82 proc. głosów poparcie dla GERB wynosi 26,08 proc.

Drugie miejsce z wynikiem 14,76 proc. zajęła centrowa koalicja Kontynuujemy Zmiany — Demokratyczna Bułgaria, która do marca 2024 r. współrządziła razem z GERB.

Na trzecim miejscu znalazła się prorosyjska partia Wazrażdane (Odrodzenie), zdobywając 13,8 proc. głosów.

Bułgarzy nie poszli tłumnie do urn. Na godzinę przed zamknięciem lokali wyborczych frekwencja wynosiła 35,5 proc., choć i tak była wyższa, niż zakładano.

Lider GERB Bojko Borisow podziękował wyborcom za wsparcie i powiedział, że jego partia utworzy nowy rząd.

„Będziemy współpracować ze wszystkimi oprócz Odrodzenia” – powiedział były premier.

Jaki jest kontekst?

GERB kilkukrotnie wygrywała wybory w ostatnich latach, ale nie była w stanie utworzyć stabilnej koalicji rządzącej. Przez to dochodziło do kolejnych, przedterminowych wyborów. W ciągu ostatnich trzech lat Bułgarzy szli do urn już siedem razy.

Ostatnie wybory w konstytucyjnym terminie odbyły się wiosną 2021 r. Doszło do nich po masowych protestach, które wybuchły w Bułgarii latem 2020 r. Rządzącego od 10 lat premiera Bojko Borisowa jego partię oskarżano o korupcję.

Mobilizacja społeczna spowodowała powstanie nowych antyestablishmentowych partii, które zaczęły zdobywać mandaty w parlamencie, urywając większość GERB. Nowe partie zapowiadały rozliczenie rządzących, ale nie były w stanie zrealizować swoich postulatów i szybko traciły poparcie.

Premier Bojko Borisow podkreślał, że jedyną alternatywą wobec jego prozachodnich rządów jest przejęcie władzy przez prorosyjskich nacjonalistów.

Obserwatorzy bułgarskiej sceny politycznej wskazują, że rozmowy koalicyjne i tym razem mogą zakończyć się fiaskiem. To oznaczałoby kolejne przedterminowe wybory w marcu 2025 roku.

Polityczny chaos zagraża bułgarskiej gospodarce. Z powodu nieosiągnięcia celów inflacyjnych plany przystąpienia przez Bułgarię do strefy euro zostały już dwukrotnie odroczone. Obecnie planowana data przystąpienia to 25 stycznia 2025 roku.

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

11:04 28-10-2024

Prawa autorskie: Fot. Petras Malukas / AFPFot. Petras Malukas ...

Zmiana władzy na Litwie. Socjaldemokraci wygrali wybory

Litewska Partia Socjaldemokratyczna wygrała drugą turę wyborów parlamentarnych i zastąpi centroprawicowy rząd Ingridy Šimonytė. Socjaldemokraci zapowiadają podniesienie podatków dla najbogatszych i zbrojenie się na ewentualny atak Rosji

Co się wydarzyło?

W niedzielę (27 października) na Litwie odbyła się druga tura wyborów parlamentarnych (pierwsza odbyła się w niedzielę 13 października).

Po podliczeniu 99 proc. głosów zwycięzcą ogłoszono Litewską Partię Socjaldemokratyczną (LPS), która do 141-osobowego, jednoizbowego parlamentu wprowadzi 52 posłów. Rządząca dotychczas partia Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci zdobyła 28 mandatów.

Zwycięska LPS chce zbudować większość ze Związkiem Demokratów „W imię Litwy” (14 mandatów) oraz Litewskim Związkiem Rolników i Zielonych (8 mandatów). Taka koalicja liczyłaby 74 posłów, a więc miałaby tylko 3 mandaty więcej niż ustawowa większość.

Nie wiadomo, kto zostanie premierem. Typowana na to stanowisko liderka zwycięskiej LPS Vilija Blinkevičiūtė ucina spekulacje: “Omówimy to wewnątrz partii, rozważymy wszystkie plusy i minusy”.

Jaki jest kontekst?

Kampanię wyborczą na Litwie zdominowały dwa tematy: rosnące koszty życia oraz obawa przed zagrożeniem ze strony Rosji.

Według komentatorów odchodzący centroprawicowy rząd Ingridy Šimonytė zapłacił cenę za wysoką inflację, która w 2022 r. przekraczała na Litwie 20 proc. Zwycięska Litewska Partia Socjaldemokratyczna zapowiada podwyżki podatków dla najbogatszych, z których chce sfinansować świadczenia socjalne i poprawę systemu ochrony zdrowia.

Socjaldemokraci zamierzają też utrzymać wysoki poziom wydatków na obronność (w tym roku to ok. 3 proc. PKB), choć krytykowali rząd premier Šimonytė za podnoszenie podatków, które miały sfinansować te wydatki. Przeprowadzony w maju sondaż wskazał, że 75 proc. Litwinów uważa, że Rosja w najbliższej przyszłości może zaatakować ich kraj.

Jedna z trzech takich ordynacji wyborczych w UE

Litwa jest jednym z trzech państw UE (obok Niemiec i Węgier), w którym wybory parlamentarne odbywają się według mieszanej ordynacji wyborczej. 71 parlamentarzystów wybiera się w wyborach większościowych, czyli w jednomandatowych okręgach wyborczych (JOW). Pozostałych 70 – w wyborach proporcjonalnych.

W litewskim systemie wyborca ma do dyspozycji dwa głosy. Jeden oddaje na kandydata zgłoszonego w jednomandatowym okręgu wyborczym. Zwycięża ten kandydat, który zdobędzie ponad 50% głosów. Jeśli żaden z kandydatów nie uzyska większości bezwzględnej, zarządzana jest druga tura pomiędzy dwoma kandydatami z najwyższymi wynikami w danym okręgu.

Drugi głos wyborca oddaje na partyjną listę, z której może wybrać do pięciu kandydatów, którym udziela poparcia. Wskazanie preferowanych kandydatów nie jest obowiązkiem wyborcy, może on poprzestać jedynie na wskazaniu listy.

W podziale 70 mandatów przyznawanych w systemie proporcjonalnym uczestniczą komitety wyborcze, które uzyskały w skali kraju minimum 5% głosów (próg wyborczy dla koalicji wynosi 7%).

Inne teksty OKO.press o Litwie:

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

10:45 28-10-2024

Prawa autorskie: il. Iga Kucharska/OKO.pressil. Iga Kucharska/OK...

„GW”: Nowe ustalenia ws. ks. Michała O. Przelewy dla rodziców, na studia nagrań i skarpetki

„Gazeta Wyborcza” analizuje akta aresztowe ks. Michała O. i ujawnia nieznane dotąd wątki. To powody, dla których prokuratura domagała się zatrzymania duchownego w areszcie tymczasowym

Co się wydarzyło?

Dziennikarz „Gazety Wyborczej” Wojciech Czuchnowski dotarł do akt sprawy aresztowej ks. Michała O. z Fundacji Profeto. Ksiądz, podejrzewany o nadużycia finansowe w związku z dotacją z Funduszu Sprawiedliwości, w ubiegłym tygodniu opuścił areszt tymczasowy. W sprawie wielomilionowej dotacji na ośrodek Fundacji Profeto będzie odpowiadał przed sądem z wolnej stopy.

W aktach, opisywanych przez „Gazetę Wyborczą”, prokuratura przedstawia argumenty na to, by ksiądz i podejrzane w śledztwie byłe urzędniczki resortu sprawiedliwości pozostali w areszcie tymczasowym. Informacje te częściowo pokrywają się z naszymi wcześniejszymi ustaleniami. Akta zawierają także szereg nieznanych dotychczas wątków:

  • Z przekazanych Profeto 66 mln zł dotacji z Funduszu Sprawiedliwości prokuratura kwestionuje aż 13 mln zł – miały zostać wydane na cele niezwiązane z budową ośrodka dla ofiar przestępstw.
  • Część pieniędzy ks. Michał O. miał wypłacać gotówką z bankomatu i w oddziałach banku (w ciągu 3,5 roku w sumie ponad 711 tys. zł i 50 tys. euro), „Gazeta Wyborcza” wspomina też, że płacił kartą powiązaną z rachunkiem Fundacji Profeto za noclegi i podróże warte ponad 1 mln zł.
  • Ponad 1,1 mln zł (gotówką i przelewami) otrzymał Radosław Grzybek, szef firmy Przestrzenie Kultury z Myślenic, która zajmuje się produkcją medialną. Właścicielką większości udziałów tej firmy jest fundacja, którą zarządza Ewelina Z. – wiceprezeska Fundacji Profeto. Udziały w spółce ma też Krzysztof Wąsowski, adwokat obecnie broniący ks. Michała O. i Fundacji Profeto.
  • Rodzice księdza otrzymali od niego przelewy na łączną kwotę 252 tys. zł, przy czym część zwrócili jako darowiznę dla Profeto.
  • Ponad 4,7 mln zł otrzymała firma Framesound Production, zajmująca się nagłośnieniem – za te pieniądze zakupiła wyposażenie sali widowiskowej, reżyserek i studiów nagraniowych znajdujących się w ośrodku Profeto. Wcześniej w OKO.press opisywaliśmy, że Framesound dostała jeszcze 1,1 mln zł przelewu od firmy Tiso – wykonawcy ośrodka.
  • Niemal 3,5 mln zł ksiądz O. przelał firmie produkującej skarpetki, które Profeto sprzedaje na swojej stronie internetowej.
  • Koordynator projektu budowy ośrodka Profeto był partnerem jednej z podejrzanych w śledztwie pracownic ministerstwa sprawiedliwości – Karoliny K. Co rodzi pytania o konflikt interesów urzędniczki.
  • Były wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski miał jeszcze w 2019 roku (czyli przed ogłoszeniem konkursu z Funduszu Sprawiedliwości) pomagać księdzu O. w znalezieniu działki pod budowę ośrodka.
  • Pracujący w resorcie Ziobry informatycy dostali w 2023 roku dyspozycje niszczenia danych z dysków ministerstwa.

Jaki jest kontekst?

Wątek dotacji dla Fundacji Profeto jest jednym z ważniejszych w śledztwie Prokuratury Krajowej dotyczącym Funduszu Sprawiedliwości. Zarzuty usłyszało w nim już 14 osób.

Księdzu Michałowi O., urzędniczkom Urszuli D. i Karolinie K. a także byłemu wiceministrowi Marcinowi Romanowskiemu prokuratura zarzuca, że działali w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu (art. 258 par. 1 kk). Ponadto śledczy podejrzewają ks. Michała O. m.in. o pranie pieniędzy oraz przywłaszczenie powierzonego mienia. Grozi mu do 20 lat więzienia.

W OKO.press historię księdza O. śledzimy od samego początku. W lutym i czerwcu tego roku we współpracy z tvn24.pl ujawniliśmy, w jaki sposób Fundacja Profeto w podejrzany sposób obracała dotacją z Funduszu Sprawiedliwości. Dotarliśmy też do wykonawcy ośrodka (skądinąd także podejrzanego w śledztwie Prokuratury Krajowej), który opowiedział nam, czym naprawdę miała być inwestycja ks. Michała O.

Te same tropy podjęła Prokuratura Krajowa: stały się podstawą postawienia ks. Michałowi O. m.in. zarzutu prania pieniędzy.

Przypomnijmy: rekordową dotację z Funduszu Sprawiedliwości, niemal 100 mln zł, Profeto miała wydać na budowę ośrodka dla ofiar przestępstw w warszawskim Wilanowie. Ostatecznie resort Zbigniewa Ziobry (skądinąd znajomego ks. O.) zdążył wypłacić fundacji nieco ponad 66 mln zł. Resztę pieniędzy wstrzymała nowa władza.

O tajemniczym konkursie z Funduszu Sprawiedliwości, niespodziewanie wygranym przez Profeto, pisaliśmy w OKO.press jeszcze w 2020 roku. W roku 2021 ujawniliśmy, że w ośrodku budowanym przez fundację ks. Michała O. mają znaleźć się studia nagraniowe. A to nasuwa myśl, że Profeto, wydająca katolickie media, zamierza wykorzystywać centrum terapeutyczne do celów medialnych.

Artykuły OKO.press na ten temat

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

14:26 27-10-2024

Prawa autorskie: Fot. Mateusz Skwarczek / Agencja Wyborcza.plFot. Mateusz Skwarcz...

Partia Razem opuszcza klub Lewicy. Założy własne koło w Sejmie

Większość delegatów i delegatek partii Razem zagłosowała dziś za wyjściem z parlamentarnego klubu Lewicy i utworzeniem osobnego koła. Wcześniej konflikt wokół współpracy z rządem Donalda Tuska podzielił lewicowe ugrupowanie

Co się wydarzyło?

Podczas weekendowego kongresu Razem zapadła decyzja: partia opuści parlamentarny klub Lewicy i powoła własne koło poselskie. O postanowieniach kongresu poinformowała na platformie X.

"Rok temu głosowaliśmy za zmianą. Rok temu głosowaliśmy z nadzieją na to, że ruszy w końcu naprawa państwa. Minął rok i trzeba to sobie powiedzieć jasno i uczciwie, to się nie wydarzyło. Rząd Donalda Tuska zawiódł ludzi. Nie dotrzymał obietnicy i zawodzi kolejne grupy. Zawodzi pracowników, zawodzi kobiety, zawodzi pacjentów, którzy leczą się w polskich szpitalach, zawodzi młode pokolenie, które rzucono na pastwę banków i deweloperów. Tak niestety wygląda rzeczywistość po roku rządów Donalda Tuska” – powiedział lider Razem Adrian Zandberg po zakończonym kongresie.

„Partia Razem domaga się gruntownych zmian – większych nakładów na publiczną ochronę zdrowia, godnych pensji w polskiej budżetówce, zwiększenia wydatków na naukę, badania i rozwój. Będziemy walczyć o te zmiany w parlamencie” – zaznaczył Zandberg. Zapowiedział też, że jeżeli rząd nie wprowadzi do budżetu znaczących zmian, pięcioro posłów Razem zagłosuje przeciwko.

Z naszych informacji wynika, że opór wobec opuszczenia klubu był znikomy. Spośród głosujących na kongresie ok. 130 delegatów i delegatek pojedyncze osoby opowiedziały się przeciwko takiemu rozwiązaniu lub wstrzymały się od głosu.

Na decyzję Razem reagują już politycy Nowej Lewicy. Europoseł Krzysztof Śmiszek podziękował Razem za wspólne lata pracy. „Powodzenia na nowej drodze. Cel mamy wspólny: sprawiedliwość społeczna, prawa człowieka, świeckie państwo, Europa” – napisał na platformie X.

Reakcja Donalda Tuska była dużo bardziej cierpka. Premier stwierdził, że nazwę „Razem” podobnie jak „Prawo i Sprawiedliwość”, wymyślił „ktoś obdarzony nieprzeciętnym poczuciem humoru. Czarnego”.

Jaki jest kontekst?

Decyzja o opuszczeniu klubu Lewicy była spodziewana, poprzedziło ją ogólnopartyjne referendum, w którym właśnie ta opcja zdobyła najwięcej głosów. Choć referendum, które odbyło się 11 i 12 października, miało charakter opiniodawczy, wiadomo było, że przesądzi o dalszych losach lewicowej partii.

Wśród osób opowiadających się za pozostaniem w klubie narastało niezadowolenie.

W czwartek 24 października, na dwa dni przed kongresem, 30 osób poinformowało, że opuszcza szeregi Razem i pozostaje w Lewicy. Wśród nich znane parlamentarzystki – wicemarszałkini Senatu Magdalena Biejat i senatorka Anna Górska – oraz posłanki Dorota Olko, Daria Gosek-Popiołek i Joanna Wicha. Polityczki na razie nie planują dołączać do partii Nowa Lewica.

Razem podzieliła wizja prowadzenia polityki. Ekipa, która pozostała w klubie Lewicy, uważa, że współpraca z rządem Donalda Tuska to szansa na realizację choć niektórych lewicowych postulatów. Ci, którzy postanowili opuścić klub, sądzą, że takich szans nie ma a partia wizerunkowo traci, wspierając postulaty liberałów.

Nowa Lewica na początku października postawiła Razem ultimatum – politycy partii Włodzimierza Czarzastego mieli dość tłumaczenia się w koalicji z krytycznych wobec rządu głosów partii Zandberga. Problem wynikał z osobliwej sytuacji Razem po wyborach 15 października. Jak pisaliśmy, partia postanowiła wówczas nie wchodzić do rządu, a jednocześnie pozostać we wspierającym rząd klubie. Nowa Lewica irytowała się, że recenzencka postawa Razem osłabia jej pozycję w rządzie.

Artykuły OKO.press na podobny temat

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

13:20 27-10-2024

Prawa autorskie: Fot. Jack GUEZ / AFPFot. Jack GUEZ / AFP

W Izraelu ciężarówka wjechała w przystanek. Jest 32 rannych, jedna ofiara śmiertelna

Izraelskie media piszą o podejrzeniu ataku terrorystycznego. Tymczasem trwa wymiana ognia między Izraelem a Hezbollahem oraz wspierającym go Iranem

Co się wydarzyło?

Rozpędzona ciężarówka wjechała w niedzielę 27 października w przystanek autobusowy w mieście Ramat ha-Szaron na północ od Tel Awiwu, nieopodal bazy sił zbrojnych. Do zdarzenia doszło, gdy na przystanku, położonym przy dużym skrzyżowaniu, akurat zatrzymał się autobus. Izraelski „Times of Israel” pisze o 33 rannych, w tym sześć ciężko. Kierowca ciężarówki został zastrzelony przez uzbrojonych cywilów.

Ranni zostali przewiezieni do szpitali. To w większości osoby starsze, które przyjechały autobusem do pobliskiego muzeum. Jedna osoba zmarła w wyniku doznanych obrażeń.

„Okoliczności wypadku są przedmiotem śledztwa” – podała w komunikacie policja. Wg izraelskich mediów wypadek mógł w istocie być zamachem terrorystycznym.

Jaki jest kontekst?

Na razie nie ma pewności, czy wypadek ciężarówki to zamach. To jednak niewykluczone, bo sytuacja na Bliskim Wschodzie jest maksymalnie napięta. Izrael nie zaprzestał bombardowania Strefy Gazy po zabiciu lidera Hamasu Jahja Sinwara. Tylko dziś, jak podaje agencja Reuters w izraelskich nalotach, zginęło w Gazie 45 Palestyńczyków.

Ale izraelskie wojsko równolegle walczy też z Hezbollahem i wspierającym go Iranem. W sobotę nad ranem Izrael wystrzelił w stronę Iranu pociski rakietowe – to odwet za ostrzał z początku października, kiedy to po raz pierwszy Iran bezpośrednio zaatakował Izrael. Izraelska armia informowała, że wczorajszy atak miał ograniczony zakres, był wyłącznie odpowiedzią. Jak informował Reuters, zaatakowano fabrykę pocisków, co mogło „w znacznym stopniu ograniczyć zdolność Iranu” do ich masowej produkcji. Celem ataku miał być także stary poligon jądrowy. Irański reżim ogłosił dziś, że rozważa, w jaki sposób odpowiedzieć na nalot.

Na granicy z izraelsko-libańskiej trwa wymiana ognia między Izraelem a Hezbollahem, wspierającym Palestyńczyków w Gazie. W wyniku Izraelskich ataków – w tym wrześniowej akcji z wybuchającymi pager'ami – a także nalotów w ostatnich tygodniach zginęło niemal całe dowództwo tej organizacji, uważanej za terrostystyczną i wrogiej rządowi w Tel Awiwie. W piątek 27 września Izrael zabił wieloletniego przywódcę Hezbollahu Hassana Nasrallaha. 1 października izraelskie wojsko wkroczyło do południowego Libanu.

Stacja BBC podaje, że od 8 paździrenika 2023, kiedy to Hezbollah postanowił zaatakować Izrael w ramach wsparcia dla Strefy Gazy i Hamasu, w Libanie – w wyniku zbrojnego odwetu Izraela – zginęło ponad 2400 osób.

Artykuły OKO.press na podobny temat

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

Przeczytaj także: