Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

„Łączy nas więcej” – to hasło wyborcze Magdaleny Biejat, kandydatki Lewicy na prezydentkę Polski.

„Przy wszystkich różnicach, jakie nas dzielą, warto szukać rzeczy wspólnych. Pracownicy są silniejsi w związku zawodowym. Kobiety są w stanie obalać rządy, kiedy wspólnie wyjdą na ulicę. Kraje europejskie, tylko zjednoczone, będą w stanie odpowiedzieć na wyzwania, które przed nimi stoją” – tłumaczyła Biejat podczas konwencji.

Kandydatka Lewicy rozpoczęła przemówienie od skrytykowania swoich kontrkandydatów za próby upodabniania się do Donalda Trumpa.

Biejat uderzyła także w „cyfrowych oligarchów” takich jak właściciela Twittera (obecnie X) oraz twórcy Facebooka Marka Zuckerberga.

"Nie zgodzilibyśmy się, żeby Elon Musk zmieniał nam kanały w telewizji, a Mark Zuckerberg wybierał gazety do czytania. A tak właśnie działają algorytmy mediów społecznościowych.

Albo to się zmieni, albo cyfrowi giganci, także ci jawnie wspierani przez amerykańską administrację ,będą musieli zniknąć z europejskiego rynku" – mówiła Biejat i przechodząc do przedstawienia planu na swoją prezydenturę.

Moja prezydentura to gwarancja innej polityki, opartej na sprawiedliwości, solidarności i demokracji".

Kandydatka Lewicy chce przekonać do siebie wyborców programem społecznym, m.in. lepszą ochroną praw pracowniczych, większą dostępność mieszkań i walką z wykluczeniem komunikacyjnym.

„Pracownicy muszą czuć, że państwo ich wspiera. Wreszcie po raz pierwszy od 20 lat, dzięki ministrze Dzieminowicz-Bąk z Lewicy zostanie zmieniona definicja mobbingu, aby można było rzeczywiście pracowników przed mobbingiem chronić” – mówiła Biejat.

Pomysłem na poprawę sytuacji w mieszkalnictwie ma być tzw. Piątka Lewicy:

• Zwiększenie inwestycji w budownictwo społeczne;
• Uwolnienie pustostanów;
• Uregulowanie najmu krótkoterminowego;
• Wzmocnienie i rewitalizacja spółdzielni mieszkaniowych;
• „Ucywilizowanie” rynku kredytów mieszkaniowych.

Podczas niedzielnej konwencji poparcia Magdalenie Biejat udzielił Waldemar Witkowski, kandydat Unii Pracy w wyborach prezydenckich w 2020 roku (0becnie senator Lewicy).

Inne teksty OKO.press na podobny temat:

Co się wydarzyło?

W nocy z 1 na 2 lutego na granicy z Białorusią zmarł żołnierz. Jak informuje Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych, była to śmierć samobójcza.

Nie wiadomo, dlaczego żołnierz targnął się na swoje życie. Przyczyny i okoliczności zdarzenia bada Żandarmeria Wojskowa pod nadzorem prokuratury.

Do tragedii doszło na terenie działań operacyjnych „Bezpieczne Podlasie”. Ciało żołnierza zostało znalezione w okolicy Białowieży, blisko granicy z Białorusią. Wojsko nie ujawniło personaliów zmarłego.

Jaki jest kontekst?

Operacja „Bezpieczne Podlasie” rozpoczęła się latem 2022 roku w odpowiedzi na zwiększoną liczbę migrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki, chcących przekroczyć granicę polsko-białoruską.

Na Podlasie wysłano żołnierzy, funkcjonariuszy straży granicznej i policji, którzy mieli patrolować okolice zbudowanej przez rząd PiS zapory i udaremniać próby nielegalnego przekraczania granicy. Część ekspertów krytykowała zaangażowanie wojska na granicy. Wskazywano, że – z wyjątkiem Żandarmerii – formacji wojskowych nie powinno się wykorzystywać do takich działań

W czerwcu 2024 roku, jeden z próbujących przedostać się przez granicę migrantów ugodził nożem żołnierza podczas patrolu. Szeregowy Mateusz Skitek zmarł po przewiezieniu do szpitala.

Podczas operacji „Bezpieczne Podlasie” dochodziło do niebezpiecznych incydentów z udziałem żołnierzy. 1 stycznia pijany żołnierz ostrzelał samochód osobowy, w którym podróżowali ojciec z 13-letnią córką.

Na granicy dochodziło też już do samobójstw żołnierzy — w styczniu i w marcu 2024 roku.

W październiku 2024 roku Donald Tusk ogłosił rządową strategię migracyjną, która przewidywała m.in. możliwość czasowego zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl. Decyzja rządu spotkała się z protestami organizacji zajmujących się migracją. Bo choć od nieprzyjmowania wniosków o azyl przewidziano wyjątki (chodzi m.in. o dzieci pozostające bez opieki, kobiety w ciąży, czy osoby, którym zagraża poważna krzywda w państwie, z którego przybywają), to przynależność do wymienionych grup będzie przedmiotem arbitralnej oceny Straży Granicznej, bez określonej procedury. 18 grudnia 2024 roku rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony międzynarodowej, wprowadzający zapowiadane zmiany. Projekt trafi teraz pod obrady Sejmu.

Inne teksty OKO.press na ten temat:

Co się wydarzyło?

Przywódcy Kanady i Meksyku odpowiedzieli na podwyżki ceł wprowadzone przez Donalda Trumpa.

Premier Kanady Justin Trudeau ogłosił stopniowe wprowadzenie 25 proc. cła na amerykańskie produkty. Od 4 lutego będą nimi objęte towary o łącznej wartości do 20 mld USD (30 mld dolarów kanadyjskich – CAD). W ciągu trzech tygodni 25 proc. cłem będzie objęty import amerykańskich towarów o wartości 107 mld USD (125 mld CAD)

Trudeau powiedział, że Trump naraził amerykańskich konsumentów i przemysł na ryzyko dostępu do bardzo potrzebnych kanadyjskich surowców.

„Cła na Kanadę narażą wasze miejsca pracy na ryzyko, potencjalnie zamykając amerykańskie zakłady montażowe samochodów i inne zakłady produkcyjne. Podniosą koszty, w tym żywności w sklepie spożywczym i benzynę na stacji benzynowej. Utrudnią wam dostęp do niedrogich dostaw niezbędnych towarów, które są kluczowe dla bezpieczeństwa USA, takich jak nikiel, potas, uran, stal i aluminium” – zwrócił się do Amerykanów premier Kanady w telewizyjnym przemówieniu, które wygłosił wieczorem 1 lutego.

Trudeau zapowiedział, że kanadyjski rząd wykorzysta wszelkie możliwe środki, aby “zachęcić” Amerykanów do wycofania się z podwyżek taryf.

Jako przykłady podał, że cła obejmą amerykańskie piwo, wino i bourbon, a także owoce i soki, w tym sok pomarańczowy z rodzinnego stanu Trumpa, Florydy. Kanada wyższymi cłami obejmie także odzież, sprzęt sportowy i sprzęt gospodarstwa domowego.

W orędziu Trudeau wezwał także Kanadyjczyków, aby zamiast amerykańskich produktów, wybierali kanadyjskie.

„Nie prosiliśmy o to, ale się nie wycofamy” — powiedział Trudeau.|

„Cła nie powodują inflacji. Przynoszą sukces” – stwierdził Donald Trump i wyraził nadzieję, że Amerykanie zrozumieją, dlaczego je nakłada.

Jaki jest kontekst?

1 lutego Donald Trump podpisał trzy rozporządzenia wykonawcze nakładające cła w wysokości 25 proc. na wszystkie towary z Meksyku i Kanady. Trump nałożył także 10 proc. cło na kanadyjską ropę naftową i 10 proc. cło na import z Chin.

Trump uzasadnił podwyższenie ceł na towary z Kanady, Meksyku i Chin kryzysem narkotykowym w USA.

„Musimy chronić Amerykanów, a moim obowiązkiem jako prezydenta jest zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim. Złożyłem obietnicę w mojej kampanii, że powstrzymam napływ nielegalnych imigrantów i narkotyków przez nasze granice, a Amerykanie zdecydowaną większością głosów poparli tę decyzję” – napisał Trump w poście na platformie Truth Social.

Zdaniem Trumpa, za kryzys narkotykowy w USA są odpowiedzialne Chiny, ponieważ siejący spustoszenie w Stanach fentanyl jest wytwarzany z chińskich składników. Z kolei rząd Kanady Trump obarczył “dużą częścią winy za handel narkotykami” w Stanach, a meksykańskim handlarzom „nieznośny sojusz z rządem Meksyku”.

W oświadczeniu opublikowanym w mediach społecznościowych prezydentka Meksyku Claudia Sheinbaum odpowiedziała: „Kategorycznie odrzucamy oszczerstwa Białego Domu, jakoby rząd Meksyku miał sojusze z organizacjami przestępczymi”.

Jak podkreśliła Sheinbaum, jej rząd w ciągu ostatnich czterech miesięcy przechwycił ponad 40 ton narkotyków, w tym 20 milionów dawek fentanylu. Meksykańskie służby aresztowały także ponad dziesięć tysięcy osób związanych z narkotykowym biznesem.

Sheinbaum zaproponowała utworzenie wspólnej grupy roboczej z prezydentem Trumpem w celu zwalczania handlu narkotykami.

“Ten problem nie zostanie rozwiązany poprzez nakładanie ceł, ale przez rozmowy i dialog”.

Cła, które z początkiem lutego podwyższył Trump, naruszają umowę o wolnym handlu (USMCA), którą Stany Zjednoczone, Meksyk i Kanada podpisały w 2018 roku. Poprzednia umowa, obowiązujący od 1992 roku północnoamerykański układ o wolnym handlu (NAFTA), została zerwana przez Trumpa podczas jego pierwszej kadencji. Nowa umowa (USMCA) została sporządzona i wynegocjowana na polecenie Donalda Trumpa.

Prezydent USA grozi także podwyższeniem ceł na towary importowane do USA z terenów Unii Europejskiej.

Ekonomiści zgodni: to fatalna decyzja

Wśród ekspertów panuje jednogłośna ocena ruchu Trumpa: podwyższenie ceł będzie mieć fatalny wpływ na gospodarki USA, Kanady i Meksyku.

„To sypanie piachu w tryby międzynarodowego handlu i przemysłu” – powiedział Paul Krugman, ekspert w dziedzinie ekonomii handlu międzynarodowego. laureat ekonomicznej Nagrody im. Nobla. Krugman zwraca uwagę, że gospodarki tych krajów są ze sobą ściśle związane, np. produkcja samochodów w USA jest zależna od części sprowadzanych z Meksyku i Kanady. „Mozna to ująć w ten sposób, że do niedawna nie było czegoś takiego jak produkcja w USA, Kanadzie czy Meksyku, tylko produkcja w Ameryce Północnej – wysoce wydajny, wzajemnie korzystny system, który rozciągał się ponad granicami trzech krajów” – pisze Krugman.

„Praktycznie wszyscy ekonomiści uważają, że wpływ ceł będzie bardzo zły dla Ameryki i świata” – komentował Joseph Stiglitz, także laureat Nagrody im. Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych. „Niemal na pewno spowodują wzrost inflacji”.

Jak na ironię ,Trump prowadził kampanię pod hasłem walki z inflacją, a nawet obniżenia cen w amerykańskich sklepach. Był to też jeden najważniejszych tematów dla jego wyborców. Tymczasem po decyzji Trumpa wzrosną między innymi ceny żywności.

Co się wydarzyło?

Według Dowództwa Sił Powietrznych Ukrainy zaatakowane zostały obwody zaporoski, odeski, sumski, charkowski, chmielnicki oraz kijowski. Ukraińskie obrona zestrzeliła 56 dronów.

Jak podają Siły Powietrzne, znaczna liczba rakiet nie dotarła do celu – miały im przeszkodzić działania Sił Obronnych. Jednak są też trafienia. Dowództwo SP na razie nie ujawnia szczegółowej informacji na ten temat.

Wiadomo tylko, że cześć pocisków oraz drony uderzeniowe trafiły w obiekty infrastruktury krytycznej, sieci energetycznej oraz cywilnej infrastruktury.

W kilku obwodach zostały wprowadzone awaryjne przerwy w dostawie prądu.

Rakieta Ch-22 trafiła w pięciopiętrowy blok mieszkalny w Połtawie, który od uderzenia się zawalił. Wybuchł pożar. Zostały uszkodzone też budynki obok oraz 12 samochodów.

Według ostatnich informacji Państwowej Służby ds. Sytuacji Nadzwyczajnych Ukrainy

17 osób odniosło obrażenia i trafiło do szpitala. Wśród nich jest czwórka dzieci: 3 miesiące, 2, 8 i 12 lat.

Ratownikom udało się uratować 22 osoby. Pod gruzami wciąż mogą być ludzie. Akcja ratownicza trwa. Ratownikom pomagają wyszkolone psy. W akcję poszukiwawczą zaangażowanych jest ponad 460 ratowników, policjantów oraz służb miejskich.

Sytuacja w innych regionach

• W Charkowie wskutek rosyjskiego ataku zginęła 60-letnia kobieta, pięć osób zostało rannych. Doszło także do pożaru w prywatnym domu. W obwodzie charkowskim zostały uszkodzone domy mieszkalne oraz samochody.
• Obwód sumski – zginęło dwie osoby.
• W Zaporożu został ranny 57-letni mężczyzna. Uszkodzone zostały miejskie placówki oświatowe, domy, myjnie, prywatne garaże i samochody.
• W obwodzie kijowskim spadające odłamki spowodowały dwa pożary, które już zostały ugaszone.

Dzień wcześniej, wieczorem 31 stycznia, Rosja zaatakowała centrum historyczne Odessy. Rannych jest siedem osób.

Jaki jest kontekst?

Ostatnio nasiliły się rosyjskie ataki na Ukrainę. Cel Rosjan pozostaje niezmienny – terroryzują ludność cywilną, zabijają zwykłych Ukraińców. Od początku tzw. operacji specjalnej, która trwa już prawie trzy lata, zaprzeczają, że celują w obiekty cywilne.

„Każdy taki atak terrorystyczny dowodzi, że potrzebujemy większego wsparcia w obronie przed rosyjskim terrorem. Każdy system obrony powietrznej, każdy antyrakietowy pocisk ratuje nam życie. Bardzo ważne jest, aby nasi partnerzy działali, wypełniali nasze umowy i zwiększali presję na Rosję” – napisał prezydent Wołodymyr Zełenski w mediach społecznościowych.

Inne teksty na podobny temat w OKO.press:

Co się wydarzyło?

„Zaimki oraz wszelkie inne informacje, które są niedozwolone (w polityce), muszą zostać usunięte z podpisów pracowników do godz. 17:00 czasu wschodniego w piątek” – polecenie o takiej treści dostali amerykańscy urzędnicy.

Według informacji ABC News, pracownicy Departamentu Transportu otrzymali podobne zalecenia już w czwartek, w trakcie pracy nad śledztwem dotyczącym katastrofy lotniczej w Waszyngtonie. Media dotarły również do dokumentu, który przesłano do Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC), nakazującego usunięcie z komunikatów agencji wszelkich odniesień, które „promują lub w inny sposób wpajają ideologię płci”. Personel ma także „przejrzeć systemy poczty elektronicznej i wyłączyć funkcje, które proszą użytkowników o podanie zaimków”.

CNN podaje, że pracownicy Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej (HHS) otrzymali podobne polecenie dotyczące umów. Mają zidentyfikować i rozwiązać umowy, które zawierają określenia „on/ona/oni/ich”, a także „inkluzywność” i warianty słowa „osoba niebinarna”.

Co najmniej dwie agencje zaktualizowały również sekcje swoich witryn internetowych dotyczące osób LGBTQ+ – podaje CNN. Departament Stanu usunął ze swoich stron informacje dla społeczności LBGTQ+ dotyczące podróżowania. Zniknęły również porady dla par LGBTQ+ starających się o adopcję dziecka. Artykuły dotyczące osób LGBTQ+ zniknęły też ze strony CDC.

W instrukcjach przesłanych do agencji rządowych można przeczytać, że decyzja jest zgodna z wydanym przez Donalda Trumpa 22 stycznia 2025 roku dekretem pt. „Obrona kobiet przed ekstremizmem ideologii gender i przywracanie biologicznej prawdy rządowi federalnemu”.

Jaki jest kontekst?

Dekret z 22 stycznia wycofał szereg zmian wprowadzonych przez administrację prezydenta Bidena, które liberalizowały zasady dotyczące określania płci w dokumentach państwowych.

Polityka Stanów Zjednoczonych ma być oparta na uznawaniu tylko dwóch płci, określanych jako „niezmienialne i zakorzenione w fundamentalnej oraz bezdyskusyjnej rzeczywistości”. W dokumentach państwowych rozporządzenie nakazuje zastąpienie terminu „gender” (tożsamość płciowa) terminem „sex”, oznaczającym płeć biologiczną — pisał w OKO.press Michał Rolecki.

Dekret spowoduje m.in. zmiany w amerykańskich paszportach, które od 2022 roku oferują trzy opcje w kategorii płci: męską, żeńską i X – inną. Dotychczas wybór ten nie musiał być zgodny z płcią widniejącą w innych dokumentach danej osoby. Trump chce, żeby dokumenty były zgodne z płcią biologiczną. Chce również, by to ona decydowała o przydzielaniu m.in. do więzienia czy ośrodka dla migrantów.

Według danych z sondażu Household Pulse Survey z 2024 roku w USA jako transpłciowe osoby identyfikuje się 1,14 proc. populacji, około 3 mln obywateli. Kolejne 1,52 proc., około 3,5 mln osób, nie identyfikuje się jako płci żeńskiej, męskiej ani transpłciowe.

Przeczytaj więcej na ten temat w OKO.press