Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

Rafał Trzaskowski, kandydat Koalicji Obywatelskiej na prezydenta, w środę 28 maja wieczorem był na spotkaniu z wyborcami w Kaliszu. Spotkanie było interaktywne — Trzaskowski gościł na scenie wyborców i odpowiadał na ich pytania.

Kandydat Koalicji Obywatelskiej był pytany m.in. o prawa kobiet, w tym liberalizację ustawy aborcyjnej, ograniczanie polaryzacji politycznej w Polsce, prawa osób LGBT+, ustawę o asystencji osobistej, rozliczenia nieprawidłowości z okresu rządów PiS, jego stosunek do umowy o wolnym handlu z państwami Mercosur oraz trzy pierwsze decyzje, jakie ma zamiar podjąć jako prezydent.

„Tak” dla liberalizacji aborcji

W sprawie liberalizacji dostępu do aborcji Trzaskowski podkreślił, że będzie chciał dowieźć rozwiązanie, bo to „nasze wspólne zobowiązanie” – powiedział, odnosząc się do całej koalicji rządzącej.

„Jestem zwolennikiem liberalizacji tej średniowiecznej ustawy antyaborcyjnej i zrobię wszystko, żeby nam się udało taką ustawę przez Sejm przeprowadzić. Jeżeli nie będzie tej ustawy w Sejmie, to ja sam zgłoszę taką propozycję i będę namawiał wszystkie moje koleżanki i kolegów, którzy dzisiaj współrządzącą, żeby wsparli to rozwiązanie, żebyśmy mogli załatwić tą sprawę jak najszybciej. Bo to jest nasze wspólne zobowiązanie” – powiedział kandydat na prezydenta.

Obecnie w Polsce wciąż obowiązują jedne z najbardziej restrykcyjnych przepisów dotyczących aborcji w Unii Europejskiej. Tymczasem liberalizacja prawa do aborcji była jednym z postulatów Koalicji Obywatelskiej przed wyborami parlamentarnymi w październiku 2023. Na uchwalenie czekają dwie ustawy:

• ustawa KO zakładająca legalizację aborcji do 12. tygodnia ciąży oraz możliwość przerwania ciąży po tym okresie w przypadku zagrożenia dla życia lub zdrowia kobiety, ciężkich wad płodu lub ciąży będącej wynikiem czynu zabronionego;
• projekt Lewicy wprowadzający zmiany do Kodeksu karnego, tzn. eliminujący karalność za przerwanie ciąży do 12. tygodnia oraz znoszący kary za pomoc w aborcji.

Przeciwdziałanie polaryzacji politycznej

Trzaskowski został też zapytany przez jedną z uczestniczek wiecu o to, co mógłby zrobić, by wpłynąć na ograniczenie polaryzacji politycznej w Polsce i zmniejszenie niechęci do siebie wyborców różnych opcji politycznych. Tak, by możliwe było „pójście razem na piwo”.

W odpowiedzi kandydat KO nawiązał do spotkania przy piwie ze Sławomirem Mentzenem. Do spotkania doszło w sobotę 24 maja, tuż po rozmowie obu polityków na kanale YouTube. Zdaniem Trzaskowskiego to spotkanie pokazało, że „pewna normalność jest możliwa” i że „ludzie, którzy się od siebie różnią, mogą po prostu ze sobą porozmawiać”.

„Bardzo mi zależy na takiej normalności (...) Ja naprawdę zawsze szukam tego, co nas łączy” – powiedział Trzaskowski.

Podkreślił, że to wynika m.in. z jego doświadczenia jako samorządowca. „Samorządowcy po prostu to robią, bo szpitale muszą funkcjonować dla wszystkich, tramwaj musi dojechać do wszystkich, inwestujemy tam, gdzie są potrzeby, a nie patrzymy na to, kto jak głosuje. To nas odróżnia od tych, którzy rozdawali pieniądze, tylko tam, gdzie ktoś na nich głosował” – powiedział kandydat KO, nawiązując do popularnych praktyk polityków PiS z lat 2015-2023.

Trzy pierwsze decyzje

Jeśli chodzi o trzy pierwsze decyzje, które Rafał Trzaskowski będzie chciał podjąć jako prezydent, będą to:

1. Podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 tysięcy złotych. Trzaskowski podkreślił, że to dla niego „niesłychanie ważna decyzja”, bo to zobowiązanie Koalicji Obywatelskiej z kampanii przed wyborami parlamentarnymi w 2023 roku. „Będę rozmawiał z rządem, żeby to się stało natychmiast. A jak nie, to jeszcze w sierpniu złożę swoją własną propozycję. To trzeba załatwić. To jest rozwiązanie, na którym skorzystają wszystkie Polki i Polacy” – powiedział kandydat na prezydenta.
2. Zaproponowanie programu wsparcia samorządów w budownictwie mieszkań komunalnych i na wynajem. Trzaskowski podkreślił, że zdaje sobie sprawę z tego, jak wielkim problemem jest brak dostępu do przystępnych cenowo mieszkań, szczególnie dla młodych ludzi. Jego zdaniem to problem, który powinny rozwiązywać samorządy. „Bardzo mi zależy na takim wielkim programie wsparcia samorządów, jeżeli chodzi o budowę mieszkań komunalnych i mieszkań na tani wynajem (...) Jestem gotów do złożenia projektu ustawy, która przyspieszy budownictwo mieszkaniowe” – powiedział Trzaskowski, podkreślając, że to pomysł oparty na analizie „najlepszych rozwiązań z Europy”. Jako przykład podał Wiedeń. Podkreślił też, że kwestia mieszkalnictwa to temat, od którego poparcie dla niego w drugiej turze uzależniła Magdalena Biejat, kandydatka Lewicy na prezydenta.
3. Przyjęcie ustaw naprawiających sądownictwo. Jako trzecią kwestię Rafał Trzaskowski wskazał rozwiązanie problemu „chaosu” w sądach, wynikającego z funkcjonowania w systemie powołanych niezgodnie z prawem neosędziów. „Nie może być dalej tak, jak dzisiaj, kiedy panuje chaos. Ten pakiet ustaw [zgłoszonych przez ministra sprawiedliwości Adama Bodnara — red.] musi zostać uchwalony” – podkreślił kandydat KO. Temat sądownictwa Trzaskowski potraktował po macoszemu — przyjęcie ustaw sądowych Bodnara to jeden z najważniejszych elementów przywracania praworządności w Polsce po rządach PiS. Zaskakujące, że kandydat KO o tym w ogóle nie mówi.

Równość małżeńska? Niekoniecznie

Rafał Trzaskowski był też pytany o prawa osób LGBT+. Pytanie zadała mu pani Monika, organizatorka lokalnych parad równości. Dotyczyło konkretów: równości małżeńskiej i przyznania pełni praw dla osób LGBT+. Trzaskowski odpowiedział wymijająco. Zamiast o prawach mówił o „szacunku” i o tym, że „to są tacy samy ludzie jak my”. Podkreślał też, że to samorząd nauczył go „pomagać wszystkim tym, którzy w danym momencie są atakowani”. Jako grupy „wyszydzane”, za którymi się „wstawia”, wymienił, obok mniejszości seksualnych, kobiety, nauczycieli i osoby z niepełnosprawnościami.

„Najważniejszy jest szacunek. Jeśli zostanę prezydentem, będę miał szacunek dla wszystkich. Zamierzam być prezydentem wszystkich Polek i Polaków (...). Prawa podstawowe, które gwarantuje konstytucja, muszą być zagwarantowane dla wszystkich” – powiedział ogólnikowo.

Dopytywany o równość małżeńską, mówił o związkach partnerskich.

„Moje przekonania co do związków partnerskich są jasne. Uważam, że powinniśmy wprowadzić je w życie jak najszybciej. Związki partnerskie to jest to, co mamy w programie i to jest to, co dla mnie najważniejsze. Wokół tego budujemy również szerokie poparcie społeczne” – powiedział Trzaskowski.

Ustawa o asystencji osobistej

Jedna z uczestniczek wiecu w Kaliszu zapytała też Rafała Trzaskowskiego o prawa osób z niepełnosprawnością, w tym przede wszystkim ustawę o asystencji, której wprowadzenie Koalicja Obywatelska obiecała w kampanii przed wyborami w październiku 2023. Rafał Trzaskowski podkreślił, że jest „zwolennikiem wprowadzania tych rozwiązań”.

„Gwarantuje państwu, że będę walczył o to, żeby ta ustawa znalazła się najpierw w Sejmie, a potem, żebym mógł ją podpisać. Takie było zobowiązanie rządu (...) Mamy w tej kwestii nie tylko prawne, ale i moralne. Zrobimy to razem” – obiecał Rafał Trzaskowski.

„Nie” dla umowy z państwami Mercosur

Trzaskowski został też zapytany przez jednego z uczestników wiecu, producenta mleka, o to, czy zablokuje wejście w życie umowy o wolnym handlu z państwami Mercosur. Ta umowa, między UE a kilkoma państwami Ameryki Południowej, negocjowana jest od ponad 20 lat. Wstępne porozumienie ogłoszono w 2019 roku. Jej celem jest obniżenie ceł i barier handlowych między stronami oraz zwiększenie wzajemnego dostępu do rynków dla towarów i usług.

Część polskich rolników protestuje przeciwko jej wejściu w życie, obawiając się konkurencji tańszej produkcji rolnej z Ameryki Południowej. Rafał Trzaskowski obiecuje, że zablokuje wejście w życie umowy.

„Jestem przeciwnikiem tej umowy. Dzisiaj trzeba zmontować koalicję, która tę umowę zablokuje. Rozmawiałem już o tym z prezydentem Francji Emmanuelem Macronem. Francja jest z nami. W tej chwili przekonujemy Włochów. Miejmy nadzieję, że zbierze się wystarczająca grupa państw, która będzie w stanie to zablokować. Będę o to walczył” – zapewnił Trzaskowski.

Rozliczenie PiS

Rafał Trzaskowski był też pytany o to, w jaki sposób ma zamiar zagwarantować, że rozliczone zostaną wszystkie nieprawidłowości, których dopuścili się politycy Zjednoczonej Prawicy w ciągu ośmiu lat sprawowania władzy. Tu też nie odpowiedział konkretnie, podkreślił przede wszystkim, że „rozliczenia muszą przyspieszyć”.

„Ci, którzy rozdawali pieniądze bez procedur, kradli, oni muszą być rozliczeni” – powiedział.

Podkreślając, że będzie stał na straży prawa i Konstytucji, zapewnił też, że „nigdy nie ułaskawi polityka”. Bez względu na to, z jakiej opcji politycznej.

„Te wybory są o tym, żebyśmy mieli spokój i współpracę. Prezydenta, który będzie współpracował, który rozliczy tych, którzy kłamali, kradli i niszczyli państwo, ale również pogoni rząd do realizacji wszystkich swoich obietnic. I to wam obiecuję, bo te obietnice muszą być realizowane znacznie szybciej” – mówił Rafał Trzaskowski.

Spotkanie trwało niemal 2 godziny. Całość można obejrzeć tutaj.

Jaki jest kontekst?

Środa 28 maja to jeden z ostatnich dni kampanii wyborczej przed drugą turą wyborów prezydenckich, które odbędą się 1 czerwca. Sondaże pokazują, że walka toczy się niemal o każdy głos, a kluczowe znaczenie dla zwycięstwa będzie miało m.in. to, który kandydat zmobilizuje więcej wyborców, którzy nie głosowali w pierwszej turze. Teoretycznie środowe sondaże Opinii24 dla RMF FM oraz United Surveys dla WP.pl przyniosły dwupunktową przewagę kandydata KO, a teraz już Koalicji 15 października. To nie musi jednak oznaczać, że Rafał Trzaskowski jest faworytem.

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

W Końskich zakończyła się debata zorganizowana przez trzy telewizje: Republikę, wPolsce24 i Trwam. A właściwie nie debata, tylko połączenie wywiadu na scenie i wiecu poparcia. W wydarzeniu wziął bowiem udział jedynie kandydat Prawa i Sprawiedliwości.

Padały pytania, czas był odliczany, a odpowiadał tylko Nawrocki.

Rafał Trzaskowski o 19:30 rozpoczął spotkanie w Kaliszu, gdzie odpowiadał na pytania mieszkańców w formule „speed dating” (krótkie pytanie – krótka odpowiedź – i następny).

W Końskich lało, na rynku zebrali się jednak mieszkańcy. W pobliżu sceny stanął też samochód, z którego głośników skandowane jest nazwisko Rafała Trzaskowskiego.„Bardzo prosimy o niezagłuszanie pytań” – zwróciła się w stronę wozu Katarzyna Gójska z Republiki.

Republika puszczała w trakcie transmisji „paski”: „Bojówki Trzaskowskiego próbują zagłuszyć pytania zwykłych Polaków na debacie prezydenckiej”.

Pytania przygotowali między innymi przedstawiciele organizacji społecznych. Przedstawiciel Stowarzyszenia Marsz Niepodległości, Bartosz Malewski, zapytał o finansowanie organizacji pozarządowych z zagranicy. „Czy złoży pan projekt ustawy nakazującej jawność finansowania organizacji pozarządowych i ograniczy finansowanie z zagranicy polskich NGO-sów?” W OKO.press wielokrotnie opisywaliśmy te próby forsowania w Polsce prawa, które stosuje Putin i Orban.

„Prezydentem może zostać człowiek, który był finansowany przez Niemców!” – krzyczał w odpowiedzi Nawrocki. Wcześniej pochwalił się, że od lat bierze udział w Marszu Niepodległości.

Pytanie zadał też działacz lokatorski Piotr Ikonowicz: „Co kandydat zrobi, żeby przerwać spekulację mieszkaniową i żeby mieszkanie znowu było mieszkaniem?”

Nawrocki obiecał, że zadba o lokatorów i doprowadzi do uwolnienia ziemi państwowej do budowy mieszkań komunalnych.

Republika wyemitowała też pytania przesłane przez niektórych kandydatów na prezydenta, którzy odpadli w pierwszej turze. Adrian Zandberg przypomniał, że Nawrocki i Trzaskowski podpisali deklarację Sławomira Mentzena, że nie zgodzą się na podniesienie żadnych podatków.

„Chciałbym, żebyście wytłumaczyli widzom Telewizji Republika, dlaczego jesteście przeciwni opodatkowaniu cyfrowych gigantów?” – pytał lider Razem. Nawrocki odpowiedział, że jest „za tym, żeby korporacje zagraniczne płaciły uczciwie podatki do budżetu polskiego. Zwłaszcza podatek CIT”.

W wystąpieniu końcowym kandydat PiS ostrzegł, że jego konkurent, Rafał Trzaskowski, „chce Polski, która jest tylko dla jego wyznawców”. Stwierdził też, że on prowadzi „batalię z rządem Donalda Tuska”.

Kończąc debatę, Michał Adamczyk przypomniał słowa Grzegorza Schetyny, że wybory wygrywa się w Końskich. Jednak wydarzenie miało podwójne zakończenie. Na scenę wszedł bowiem kandydat z pierwszej tury – Marek Woch – z rodziną. W imieniu swoim i Bezpartyjnych Samorządowców, których reprezentuje, poparł Nawrockiego. Mówił o kpinach z pochodzenia: „Nie możemy pozwolić na to, żeby nas wyśmiewano”.

Jaki jest kontekst

W 2020 roku Rafał Trzaskowski nie przyjechał do Końskich na debatę z Andrzejem Dudą, którą organizowała ówczesna TVP rządzona przez Jacka Kurskiego.

W 2025 roku Rafał Trzaskowski nie wziął udziału również w poprzedniej debacie organizowanej przez Telewizję Republika. Marek Jakubiak przyniósł wówczas tekturową podobiznę Trzaskowskiego z wykrzywionym wyrazem twarzy. Dopiero po interwencji Grzegorza Brauna prowadząca Katarzyna Gójska kazała tekturę usunąć.

W kończącej się kampanii prezydenckiej odbyło się wyjątkowo dużo debat. A ten „debatowy sezon” rozpoczął się właśnie w Końskich. Sztab Rafała Trzaskowskiego próbował tam zorganizować debatę z Karolem Nawrockim. Jednak po tym, jak Szymon Hołownia zapowiedział, że on też przyjedzie do Końskich, zjawili się tam również inni kandydaci. Tamtego dnia w Końskich odbyły się dwie debaty: organizowana przez Telewizję Republika oraz organizowana przez sztab Rafała Trzaskowskiego z udziałem dziennikarzy z TVP, Polsatu i TVN.

Tamte wydarzenia były przełomem w kończącej się kampanii wyborczej – zaczęło wówczas spadać poparcie dla Rafała Trzaskowskiego i rosnąć poparcie dla pozostałych.

Później odbyła się jeszcze jedna debata organizowana przez TVP, a także debata „Super Expressu” i kolejna debata Republiki.

Jak wyliczył publicysta Agaton Koziński, „Bez piątkowej debaty – tylko w tym sezonie – debaty prezydenckie trwały prawie 17 godzin”. „Przeliczyłem na minuty i debaty organizowane w wyborach prezydenckich w I i II turze od 1990 r. do 2020 r. trwały łącznie 15 godzin” – mówił w Polsat News.

W miniony piątek Rafał Trzaskowski i Karol Nawrocki spotkali się w debacie organizowanej przez TVP.

Teksty OKO.press o debatach prezydenckich

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Sławomir Mentzen o godz. 16 rozpoczął podsumowanie rozmów z kandydatami przed II turą wyborów prezydenckich. Na początku ocenił swoje rozmowy z dwoma kandydatami na prezydenta.

Rozmowę z Karolem Nawrockim określił jako wyjątkowo spokojną i pozbawioną konfrontacji. Wskazał, że Nawrocki zgadzał się z nim w każdej sprawie. Z zadowoleniem podkreślił, że Karol Nawrocki podpisał się pod wszystkimi ośmioma punktami, które przedstawił, nawiązując do swojej deklaracji programowej, w której zawarł kluczowe postulaty Konfederacji.

Jednocześnie Mentzen skrytykował kandydata PiS za brak wiarygodności. „Karol Nawrocki ma problemy z wiarygodnością. Bardzo duży plus za podpisanie deklaracji, bardzo duży minus za problemy z wiarygodnością. Nie ufam mu w sprawie jego przeszłości” – powiedział.

Jego zdaniem rozmowa z Rafałem Trzaskowskim miała inny charakter. „Sztab Trzaskowskiego przyjął zupełnie inną taktykę. Trzaskowski chciał pokazać, że z wieloma sprawami się ze mną nie zgadza” – podkreślał Mentzen. Zaznaczył, że mocno zarysowały się różnice w podejściu do wolności słowa. „To zwyczajna hipokryzja” – powiedział Mentzen odnosząc się do deklaracji Rafała Trzaskowskiego dotyczącą walki z dezinformacją. Polityk Konfederacji zarzucił KO dezinformowanie opinii publicznej na jego temat.

Mentzen krytycznie odniósł się również do wypowiedzi Trzaskowskiego dotyczących podatków, euro oraz przyszłości gotówki.

„W sumie zgodził się tylko w kwestii broni – ale też na miękko. Podpisać w ogóle nie chciał. Czuję się trochę zawiedziony. Przyjmuję, że raczej nie można liczyć, że tych ośmiu punktów dotrzyma” – skomentował.

Wspomniał też, że „otoczenie Nawrockiego było bardzo kulturalne i nie było z nimi żadnego problemu”. Natomiast „otoczenie Rafała Trzaskowskiego zostawiło po sobie straszny syf”. Dodał, że nie ma tu na myśli samego Rafała Trzaskowskiego czy szefowej sztabu, Wioletty Paprockiej, którzy byli obecni w studiu.

Wskazał także, że temat LGBT wywołał napięcie u kandydata KO. „Jak rozmawialiśmy o LGBT, to trochę Trzaskowski zaczął się ”gotować„. Widać, że to dla niego ważne. Widać, że jesteśmy z Trzaskowskim po dwóch stronach barykady” – ocenił.

„Nie widzę żadnego powodu, żeby głosować na Rafała Trzaskowskiego” – skwitował.

Jaki jest kontekst

Kandydaci w wyborach prezydenckich – popierany przez PiS Karol Nawrocki i Rafał Trzaskowski – rozmawiali ze Sławomirem Mentzenem (Konfederacja) na jego kanale YouTube. Do nagrania doszło w kancelarii Mentzena.

Trzaskowski po sobotniej rozmowie z Mentzenem razem z nim i osobami ze swojego sztabu oraz szefem MSZ Radosławem Sikorskim pił piwo w toruńskim pubie Mentzena. „Za Polskę, która łączy, nie dzieli” – napisał Sikorski na platformie X pod wideo z tego spotkania.

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

„Mamy do czynienia z rekordowym zainteresowaniem udziałem w wyborach za granicą” – mówiła Chrzanowska.

Liczba osób, które oddadzą głos za granicą w tegorocznych wyborach prezydenckich, może wzrosnąć. Wszystko za sprawą wyborców, którzy w dniu głosowania pojawią się w komisjach z zaświadczeniem o prawie do głosowania. Jak poinformowała pełnomocniczka MSZ ds. organizacji wyborów, w pierwszej turze z takiego dokumentu skorzystało za granicą 17 tys. osób.

„Na pierwszą turę głosowania zarejestrowało się za granicą ponad 509 tys. obywateli” – mówiła Chrzanowska. Dodała, że po pierwszej turze uruchomiona została możliwość dopisania się do spisów wyborców prowadzonych przez konsulów.

„Od 20 maja, czyli w dziewięć dni, dopisało się do spisów ponad 211 tys. osób, co daje w tej chwili liczbę 695 886 potencjalnych wyborców”– wyliczyła. Dla porównania, w wyborach parlamentarnych w 2023 roku zagłosowało poza krajem ok. 636 tysięcy obywateli.

Najwięcej nowych zgłoszeń odnotowano w Nottingham w Wielkiej Brytanii, gdzie do spisu wpisało się 3 685 osób. Duża liczba rejestracji miała miejsce również w Drammen w Norwegii, Kleven w Niemczech, Brunsum w Holandii i Gandawie w Belgii.

Dużym zainteresowaniem cieszy się też możliwość głosowania w popularnych kurortach – na Majorce zgłoszono 2 317 wyborców, a w egipskiej Hurghadzie 1 129.

Chrzanowska przypomniała również, że zaświadczenie o prawie do głosowania można uzyskać do 29 maja – w konsulacie lub urzędzie gminy. Podkreśliła, że w dniu wyborów należy mieć przy sobie ważny dokument tożsamości – paszport lub, w przypadku krajów strefy Schengen, dowód osobisty.

Druga tura wyborów prezydenckich odbędzie się 1 czerwca. Zmierzą się w niej Karol Nawrocki, kandydat wspierany przez PiS oraz Rafał Trzaskowski, kandydat Koalicji Obywatelskiej.

W pierwszej turze głosowania za granicą zwyciężył Trzaskowski z wynikiem 36,82 proc. głosów. Kolejny był Sławomir Mentzen (16,58 proc.) oraz Karol Nawrocki (16,07 proc.).

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Po emocjonalnej debacie francuscy parlamentarzyści przyjęli ustawę w pierwszym czytaniu stosunkiem głosów 305 do 199. Projekt poparła większość centrowych deputowanych Emmanuela Macrona oraz jego sojusznicy, a także lewica. Większość deputowanych prawicy i skrajnej prawicy głosowała przeciw.

Jednogłośnie poparli także mniej kontrowersyjny projekt ustawy gwarantujący prawo do opieki paliatywnej w wyspecjalizowanych placówkach dla osób u kresu życia.

W nazwie ustawy o „pomocy w umieraniu” użyto terminu, który uznano za bardziej neutralny niż „eutanazja” czy „wspomagane samobójstwo”.

Projekt przewiduje dwie sytuacje: głównie tę, gdy chory samodzielnie zażywa otrzymaną substancję śmiercionośną, ale także i tę, gdy ze względu na fizyczną niezdolność, podaje mu ją inna osoba — lekarz albo pielęgniarka.

Projekt formułuje „prawo do pomocy w umieraniu„, przysługujące ”osobie, która wyrazi żądanie, by uciec się do substancji śmiercionośnej".

Aby skorzystać z tej możliwości, pacjent musi spełnić szereg warunków:

• mieć ukończone 18 lat,
• mieć francuskie obywatelstwo lub status rezydenta
• oraz cierpieć na „poważną i nieuleczalną, zagrażającą życiu, zaawansowaną lub terminalną chorobę”, która jest „nieodwracalna”.

Choroba musi powodować „stałe, nieznośne cierpienie fizyczne lub psychiczne”, na które nie pomaga dostępne leczenie. Pacjent musi być też zdolny do „świadomego i swobodnego wyrażenia woli zakończenia życia”.

Oba głosowania to dopiero początek długiego procesu legislacyjnego – projekty muszą teraz trafić do Senatu, a następnie wrócić do Zgromadzenia Narodowego na drugie czytanie, co oznacza, że nowe przepisy raczej nie wejdą w życie przed przyszłym rokiem.

Rząd określił ustawę o prawie do śmierci jako „etyczną odpowiedź na potrzebę wsparcia chorych i cierpiących”, podkreślając, że „nie jest to ani nowe prawo, ani wolność… lecz wyważenie między szacunkiem a autonomią jednostki”.

Jaki jest kontekst

Eutanazja to we Francji temat niezwykle wrażliwy – kraj ma silnie zakorzenioną tradycję katolicką – a ustawie sprzeciwia się również wielu francuskich pracowników ochrony zdrowia.

Premier François Bayrou, praktykujący katolik, przyznał, że ma wątpliwości i wstrzymałby się od głosu, gdyby był posłem. Z kolei Emmanuel Macron już w zeszłym roku podkreślał, że Francja potrzebuje tych przepisów, ponieważ „istnieją sytuacje, których po ludzku nie da się zaakceptować”.

Macron w komentarzu na serwisie X wyraził przekonanie, że zgodnie z jego życzeniem „otwiera się droga braterstwa” i że następuje to w duchu „respektowania (różnych) wrażliwości, wątpliwości i nadziei”.

Katolicki dziennik „La Croix” ocenia, że biorąc pod uwagę kryteria zawarte w projekcie, o „pomoc w umieraniu” mogliby się zwrócić np. pacjenci chorzy na: raka, chorobę Parkinsona, Charcota, stwardnienie rozsiane. Chodzi też m.in. o choroby systemu krążenia, układu oddechowego, chroniczną niewydolność nerek. We wszystkich przypadkach dotyczyłoby to sytuacji, gdy choroba jest nieuleczalna, w zaawansowanym stadium, gdy cierpień chorego nie można złagodzić, a on sam ma niezaburzoną zdolność osądu.

Badania opinii publicznej na przestrzeni ostatnich 20 lat pokazują rosnące poparcie w społeczeństwie francuskim w kwestii eutanazji. Według badania ośrodka Ifop z maja 2024 roku legalizację eutanazji — dla osób cierpiących na nieuleczalną chorobę powodującą cierpienie niemożliwe do zniesienia — popierało 92 proc. Francuzów. Spośród 120 cudzoziemców, którzy poddali się eutanazji w Belgii w 2024 roku aż 106 stanowili obywatele Francji.

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Przeczytaj także: