Dzień na żywo. Zamieszki w Gruzji. Olejniczak usłyszał zarzuty, ale nie trafi do aresztu

„Gazeta Wyborcza” dotarła do nieopublikowanego jeszcze raportu Najwyższej Izby Kontroli w sprawie afery wizowej. Kontrolerzy NIK analizowali dokumenty Ministerstwa Spraw Zagranicznych i korespondencję departamentu konsularnego MSZ z poszczególnymi placówkami. Przesłuchiwano także pracowników resortu. Prace nad raportem zostały zakończone w lipcu 2024 roku.

Afera wybuchła we wrześniu 2023 roku, gdy okazało się, że w MSZ prowadzono korupcyjny proceder sprzedawania wiz do Polski w polskich placówkach dyplomatycznych. W związku z nieprawidłowościami stanowisko i miejsce na liście PiS stracił wiceminister spraw zagranicznych Piotr Wawrzyk.

Raport NIK

W raporcie NIK doszła do wniosku, że „działania podejmowane przez MSZ w zakresie nadzoru nad komponentem wizowym działalności konsularnej były niezgodne z prawem, niecelowe i nierzetelne oraz spowodowały niegospodarne rozdysponowanie środków publicznych”.

„Wyborcza” podaje, że według raportu Polska w latach 2018-2022 wydała 6,5 mln wiz. Co piąta uprawniała do pobytu w całej strefie Schengen. W tekście czytamy, że NIK wyliczył, iż 366 551 wiz dostali obywatele krajów muzułmańskich i afrykańskich. „Dodatkowo w tym blisko 174 tys. w okresie styczeń 2021 – czerwiec 2023” – dodaje dziennik. Z powodu chaosu w systemie informatycznym nie dało się zweryfikować prawidłowości aż 17 tys. wiz studenckich. NIK potwierdza też wcześniejsze doniesienia medialne – że na konsulów naciskano, by wydawali jak najwięcej wiz, wielu aplikacji nie weryfikowano zgodnie z procedurami.

Reakcja premiera

Na doniesienia „Wyborczej” zareagował premier Donald Tusk. W mediach społecznościowych napisał:

„Kiedy polscy żołnierze i strażnicy graniczni narażali zdrowie i życie, chroniąc nas przed zorganizowaną przez Putina i Łukaszenkę falą nielegalnej migracji, rząd PiS wpuścił, także za łapówki, 366 tysięcy ludzi z Azji i Afryki. Raport NIK potwierdził nasze najgorsze podejrzenia”.

Wpis premiera jest nieprecyzyjny i może sugerować, że „366 tys. ludzi z Azji i Afryki” trafiło do Polski z nielegalnie wydanymi wizami. W tekście „Gazety Wyborczej” nie ma jednak takiej informacji. Mamy natomiast zacytowane powyżej dane o liczbie wydanych wiz. Nie znamy dokładnej liczby wiz wydanych w wyniku korupcyjnego procederu nadzorowanego przez Piotra Wawrzyka. Skala procederu niemal na pewno nie była jednak tak duża, jak sugeruje to wpis premiera.

NIK na razie nie odniosła się do publikacji „Wyborczej”. Czekamy na oficjalną publikację raportu.

Konflikt między Izraelem a Hezbollahem – szyicką partią i organizacją paramilitarną – trwa od dziesięcioleci. Nowej intensywności nabrał po ataku Hamasu na Izrael 7 października 2023 roku. Kolejnego dnia Hezbollah wystrzelił w stronę Izraela rakiety jako wsparcie dla walczącego na południu Izraela Hamasu. Od tego czasu Izrael ewakuował dziesiątki tysięcy osób z terenów przygranicznych a obie strony regularnie prowadzą ostrzał. W ostatnich dniach jasne stało się, że Izrael wojna wchodzi jednak w nową, intensywniejszą fazę niż to, co działo się przez ostatni rok.

W zeszłym tygodniu Izraelczycy przeprowadzili ataki na członków Hezbollahu przy użyciu ich własnych urządzeń elektronicznych – najpierw pagerów, następnie wielu innych urządzeń. W niespodziewanych momentach urządzenia członków szyickiej partii eksplodowały, zabijając 42 osoby, raniąc ponad 3,5 tys. osób. Wśród ofiar było przynajmniej 12 cywili, w tym dwójka dzieci.

W ostatnich dniach Izrael przekierował 10-20 tys. nowych żołnierzy z 98 Dywizji zostało przekierowanych z Gazy i dołączyło do Dowództwa Północnego. Dziś rano Izrael ogłosił, że uderzył w około 300 celów na terenie Libanu. Południe Libanu jest kontrolowane przez siły Hezbollahu. Zdaniem libańskiego Ministerstwa Zdrowia atak pochłonął aż 50 ofiar śmiertelnych. Ministerstwo zaapelowało też do szpitali na południu kraju, by powstrzymały się od działań, które można przełożyć, by zrobić miejsce dla rannych.

Rzecznik Izraelskiej armii Daniel Hagari na pytanie, czy ostrzeżenia do mieszkańców południowego Libanu zapowiadają ofensywę lądową, odpowiedział: „obecnie skupiamy się tylko na działaniach powietrznych”.

Według informacji podanych rano przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej woda przekroczyła stan alarmowy na 25 stacjach hydrologicznych, a stan ostrzegawczy – na 18. Fala powodziowa przechodzi dziś przez Nową Sól, ale stan Odry jest tam niższy niż prognozowano. O godzinie 4.30 stan wody w Nowej Soli wskazywał 644 centymetry.

Dziś w województwie śląskim stan alarmowy przekraczała tylko Odra na wodowskazie w Krzyżanowicach. W kilku innych miejscach mamy też przekroczone były stany ostrzegawcze, ale tendencja jest spadkowa.

„Przygotowaliśmy się do tego kryzysu najlepiej, jak było można – ocenia Nesterowicz. – Uważam, że nigdy wcześniej region nie był tak dobrze przygotowany na wielką wodę. Wszystkie służby zadziałały świetnie: bardzo dobra współpraca mieszkańców, strażaków OSP i PSP, żołnierzy” – mówił dziś wojewoda lubuski Tomasz Nesterowicz.

Według prognozy zagrożeń hydrologicznych jeszcze dziś i jutro występować będzie trzeci stopień zagrożenia na ograniczonym obszarze województw lubuskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego. Na środę 25 września prognozy zagrożeń mówią już tylko o suszy hydrologicznej na północy Polski.

„Jeżeli chodzi o nowelizację budżetu, to z całą pewnością powódź zwiększa prawdopodobieństwo nowelizacji budżetu w tym roku. Również trzeba powiedzieć jasno, że konieczne będzie na przykład zwiększenie specjalnych rezerw w budżecie na rok 2025 i takie działania będą podejmowane” – powiedział w wywiadzie dla Radia Zet minister finansów Andrzej Domański.

Rząd pracuje też nad ustawami o pomocy obszarom objętym powodziami.

„Będziemy na rządzie, myślę jeszcze w tym tygodniu w Sejmie przyjmować cały bardzo szeroki pakiet ustaw dotyczących dotyczący pomocy, pomocy powodzianom” – mówił minister.

W sobotę podczas spotkania z wojewodami poszkodowanych powodzią województw premier Donald Tusk zapewniał, że Polska nie będzie oszczędzać na odbudowie po powodzi.

„Musimy (...) przygotowywać ten wielki plan odbudowy, który jest naszym zobowiązaniem i już narodową ambicją, żeby rzeczywiście (...) dokładnie wiedzieć, co uległo zniszczeniu, żeby pierwsza pomoc dotarła do naprawdę potrzebujących – a później, żeby ruszyć z wielkim rozmachem do tej odbudowy plus” – mówił Tusk.

Na razie rząd przeznaczył 2 mld zł z budżetu na pomoc i odbudowę po powodzi. Minister Domański zdaje sobie jednak sprawę, że to zdecydowanie za mało.

„To kropla w morzu potrzeb. Tych pieniędzy będzie potrzeba zdecydowanie więcej. W tej chwili jeszcze trwa szacowanie strat, wojewodowie przesyłają swoje szacunki, ale wiem, że nie są to jeszcze szacunki kompletne. Mamy komunikat od wojewody dolnośląskiego o takim wstępnym szacowaniu na kwotę blisko 4 mld zł, więc z całą pewnością mówimy o dziesiątkach miliardów złotych” – mówił Domański w Radiu Zet.

Według ekonomistów banku Santander koszty powodzi mogą osiągnąć 0,5-1 proc. polskiego PKB. To podobny stosunek jak w 2010 roku (0,9 proc.) i znacznie mniej niż w 1997 roku (2,7 proc. PKB), gdy Polska gospodarka wciąż budziła się z kryzysu początku lat 90. Górna granica tego przedziału oznaczałaby około 35 mld zł.

Na rozpoczynającym się dziś posiedzeniu Państwowej Komisji Wyborczej rozpocznie się proces rozliczania sprawozdań finansowych partii politycznych za 2023 rok. W pierwszej kolejności PKW zajmie się sprawozdaniami mniejszych partii, które nie brały udziału w podziale mandatów parlamentarnych. W dalszej kolejności Komisja musi zdecydować też, czy PiS przysługuje jakakolwiek subwencja. PKW odrzuciła bowiem wcześniej sprawozdanie PiS. Stwierdziła, że ze strony komitetu wyborczego PiS doszło do naruszeń przepisów kodeksu wyborczego aż na 3,6 mln zł. Dokładnie omawialiśmy tę sprawę tutaj.

Przewodniczący PKW Sylwester Marciniak uważa jednak, że decyzja o ostatecznej utracie subwencji jest niemal przesądzona.

„W przypadku PiS to jest właściwie ”automat„, przepis jest jednoznaczny. Sprawozdania pozostałych komitetów partyjnych zostały przyjęte. I my już do tego nie wracamy, przepisy Kodeksu wyborczego nie pozwalają na to” – mówi Marciniak w wywiadzie dla money.pl.

PiS od decyzji się odwołało, w zwiazku z tym na razie subwencję otrzymuje, ale obniżoną. Marciniak zwraca uwagę, że jeżeli SN uznałby skargę PiS, to PKW powinna ją według przepisów uznać i zezwolić na wypłacenie subwencji dla PiS. Ale w tej sprawie decydować będzie nieuznawana przez rząd i europejskie trybunały izba SN. A to może sprawić, że sędziowie PKW nie uznają tej decyzji i zagłosują przeciwko uznaniu skargi SN.

W wywiadzie Marciniak wskazuje na to, że jego zdaniem PKW ma niewystarczające narzędzia prawne, by skutecznie kontrolować przebieg procesu wyborczego. „W mojej ocenie jest to sytuacja nieklarowna i bezprecedensowa” – mówi szef PKW.

Na pytanie czy w związku z wątpliwościami Marciniak rozważa dymisję, odpowiedział:

„Zastanawiam się. Tak byłoby najłatwiej, ale czy najlepiej? Po uchwale w sprawie PiS otrzymałem kilkadziesiąt e-maili, część z nich wręcz agresywnych. I to maile zarówno z lewej, jak i z prawej strony – z pytaniami, dlaczego się wstrzymałem w głosowaniu. A ja się wstrzymałem dlatego, że jestem za wręcz drobiazgową kontrolą, lecz w pierwszej kolejności trzeba nam dać instrumenty prawne do takiej kontroli”.