Dzień na żywo. MTK wydał nakaz aresztowania premiera Izraela i szefa Hamasu. Rosja użyła międzykontynentalny pocisk balistyczny przeciw Ukrainie

Co się wydarzyło?

Dziennikarz „Gazety Wyborczej” Wojciech Czuchnowski dotarł do akt sprawy aresztowej ks. Michała O. z Fundacji Profeto. Ksiądz, podejrzewany o nadużycia finansowe w związku z dotacją z Funduszu Sprawiedliwości, w ubiegłym tygodniu opuścił areszt tymczasowy. W sprawie wielomilionowej dotacji na ośrodek Fundacji Profeto będzie odpowiadał przed sądem z wolnej stopy.

W aktach, opisywanych przez „Gazetę Wyborczą”, prokuratura przedstawia argumenty na to, by ksiądz i podejrzane w śledztwie byłe urzędniczki resortu sprawiedliwości pozostali w areszcie tymczasowym. Informacje te częściowo pokrywają się z naszymi wcześniejszymi ustaleniami. Akta zawierają także szereg nieznanych dotychczas wątków:

• Z przekazanych Profeto 66 mln zł dotacji z Funduszu Sprawiedliwości prokuratura kwestionuje aż 13 mln zł – miały zostać wydane na cele niezwiązane z budową ośrodka dla ofiar przestępstw.
• Część pieniędzy ks. Michał O. miał wypłacać gotówką z bankomatu i w oddziałach banku (w ciągu 3,5 roku w sumie ponad 711 tys. zł i 50 tys. euro), „Gazeta Wyborcza” wspomina też, że płacił kartą powiązaną z rachunkiem Fundacji Profeto za noclegi i podróże warte ponad 1 mln zł.
• Ponad 1,1 mln zł (gotówką i przelewami) otrzymał Radosław Grzybek, szef firmy Przestrzenie Kultury z Myślenic, która zajmuje się produkcją medialną. Właścicielką większości udziałów tej firmy jest fundacja, którą zarządza Ewelina Z. – wiceprezeska Fundacji Profeto. Udziały w spółce ma też Krzysztof Wąsowski, adwokat obecnie broniący ks. Michała O. i Fundacji Profeto.
• Rodzice księdza otrzymali od niego przelewy na łączną kwotę 252 tys. zł, przy czym część zwrócili jako darowiznę dla Profeto.
• Ponad 4,7 mln zł otrzymała firma Framesound Production, zajmująca się nagłośnieniem – za te pieniądze zakupiła wyposażenie sali widowiskowej, reżyserek i studiów nagraniowych znajdujących się w ośrodku Profeto. Wcześniej w OKO.press opisywaliśmy, że Framesound dostała jeszcze 1,1 mln zł przelewu od firmy Tiso – wykonawcy ośrodka.
• Niemal 3,5 mln zł ksiądz O. przelał firmie produkującej skarpetki, które Profeto sprzedaje na swojej stronie internetowej.
• Koordynator projektu budowy ośrodka Profeto był partnerem jednej z podejrzanych w śledztwie pracownic ministerstwa sprawiedliwości – Karoliny K. Co rodzi pytania o konflikt interesów urzędniczki.
• Były wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski miał jeszcze w 2019 roku (czyli przed ogłoszeniem konkursu z Funduszu Sprawiedliwości) pomagać księdzu O. w znalezieniu działki pod budowę ośrodka.
• Pracujący w resorcie Ziobry informatycy dostali w 2023 roku dyspozycje niszczenia danych z dysków ministerstwa.

Jaki jest kontekst?

Wątek dotacji dla Fundacji Profeto jest jednym z ważniejszych w śledztwie Prokuratury Krajowej dotyczącym Funduszu Sprawiedliwości. Zarzuty usłyszało w nim już 14 osób.

Księdzu Michałowi O., urzędniczkom Urszuli D. i Karolinie K. a także byłemu wiceministrowi Marcinowi Romanowskiemu prokuratura zarzuca, że działali w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu (art. 258 par. 1 kk). Ponadto śledczy podejrzewają ks. Michała O. m.in. o pranie pieniędzy oraz przywłaszczenie powierzonego mienia. Grozi mu do 20 lat więzienia.

W OKO.press historię księdza O. śledzimy od samego początku. W lutym i czerwcu tego roku we współpracy z tvn24.pl ujawniliśmy, w jaki sposób Fundacja Profeto w podejrzany sposób obracała dotacją z Funduszu Sprawiedliwości. Dotarliśmy też do wykonawcy ośrodka (skądinąd także podejrzanego w śledztwie Prokuratury Krajowej), który opowiedział nam, czym naprawdę miała być inwestycja ks. Michała O.

Te same tropy podjęła Prokuratura Krajowa: stały się podstawą postawienia ks. Michałowi O. m.in. zarzutu prania pieniędzy.

Przypomnijmy: rekordową dotację z Funduszu Sprawiedliwości, niemal 100 mln zł, Profeto miała wydać na budowę ośrodka dla ofiar przestępstw w warszawskim Wilanowie. Ostatecznie resort Zbigniewa Ziobry (skądinąd znajomego ks. O.) zdążył wypłacić fundacji nieco ponad 66 mln zł. Resztę pieniędzy wstrzymała nowa władza.

O tajemniczym konkursie z Funduszu Sprawiedliwości, niespodziewanie wygranym przez Profeto, pisaliśmy w OKO.press jeszcze w 2020 roku. W roku 2021 ujawniliśmy, że w ośrodku budowanym przez fundację ks. Michała O. mają znaleźć się studia nagraniowe. A to nasuwa myśl, że Profeto, wydająca katolickie media, zamierza wykorzystywać centrum terapeutyczne do celów medialnych.

Artykuły OKO.press na ten temat

Co się wydarzyło?

Podczas weekendowego kongresu Razem zapadła decyzja: partia opuści parlamentarny klub Lewicy i powoła własne koło poselskie. O postanowieniach kongresu poinformowała na platformie X.

"Rok temu głosowaliśmy za zmianą. Rok temu głosowaliśmy z nadzieją na to, że ruszy w końcu naprawa państwa. Minął rok i trzeba to sobie powiedzieć jasno i uczciwie, to się nie wydarzyło. Rząd Donalda Tuska zawiódł ludzi. Nie dotrzymał obietnicy i zawodzi kolejne grupy. Zawodzi pracowników, zawodzi kobiety, zawodzi pacjentów, którzy leczą się w polskich szpitalach, zawodzi młode pokolenie, które rzucono na pastwę banków i deweloperów. Tak niestety wygląda rzeczywistość po roku rządów Donalda Tuska” – powiedział lider Razem Adrian Zandberg po zakończonym kongresie.

„Partia Razem domaga się gruntownych zmian – większych nakładów na publiczną ochronę zdrowia, godnych pensji w polskiej budżetówce, zwiększenia wydatków na naukę, badania i rozwój. Będziemy walczyć o te zmiany w parlamencie” – zaznaczył Zandberg. Zapowiedział też, że jeżeli rząd nie wprowadzi do budżetu znaczących zmian, pięcioro posłów Razem zagłosuje przeciwko.

Z naszych informacji wynika, że opór wobec opuszczenia klubu był znikomy. Spośród głosujących na kongresie ok. 130 delegatów i delegatek pojedyncze osoby opowiedziały się przeciwko takiemu rozwiązaniu lub wstrzymały się od głosu.

Na decyzję Razem reagują już politycy Nowej Lewicy. Europoseł Krzysztof Śmiszek podziękował Razem za wspólne lata pracy. „Powodzenia na nowej drodze. Cel mamy wspólny: sprawiedliwość społeczna, prawa człowieka, świeckie państwo, Europa” – napisał na platformie X.

Reakcja Donalda Tuska była dużo bardziej cierpka. Premier stwierdził, że nazwę „Razem” podobnie jak „Prawo i Sprawiedliwość”, wymyślił „ktoś obdarzony nieprzeciętnym poczuciem humoru. Czarnego”.

Jaki jest kontekst?

Decyzja o opuszczeniu klubu Lewicy była spodziewana, poprzedziło ją ogólnopartyjne referendum, w którym właśnie ta opcja zdobyła najwięcej głosów. Choć referendum, które odbyło się 11 i 12 października, miało charakter opiniodawczy, wiadomo było, że przesądzi o dalszych losach lewicowej partii.

Wśród osób opowiadających się za pozostaniem w klubie narastało niezadowolenie.

W czwartek 24 października, na dwa dni przed kongresem, 30 osób poinformowało, że opuszcza szeregi Razem i pozostaje w Lewicy. Wśród nich znane parlamentarzystki – wicemarszałkini Senatu Magdalena Biejat i senatorka Anna Górska – oraz posłanki Dorota Olko, Daria Gosek-Popiołek i Joanna Wicha. Polityczki na razie nie planują dołączać do partii Nowa Lewica.

Razem podzieliła wizja prowadzenia polityki. Ekipa, która pozostała w klubie Lewicy, uważa, że współpraca z rządem Donalda Tuska to szansa na realizację choć niektórych lewicowych postulatów. Ci, którzy postanowili opuścić klub, sądzą, że takich szans nie ma a partia wizerunkowo traci, wspierając postulaty liberałów.

Nowa Lewica na początku października postawiła Razem ultimatum – politycy partii Włodzimierza Czarzastego mieli dość tłumaczenia się w koalicji z krytycznych wobec rządu głosów partii Zandberga. Problem wynikał z osobliwej sytuacji Razem po wyborach 15 października. Jak pisaliśmy, partia postanowiła wówczas nie wchodzić do rządu, a jednocześnie pozostać we wspierającym rząd klubie. Nowa Lewica irytowała się, że recenzencka postawa Razem osłabia jej pozycję w rządzie.

Artykuły OKO.press na podobny temat

Co się wydarzyło?

Rozpędzona ciężarówka wjechała w niedzielę 27 października w przystanek autobusowy w mieście Ramat ha-Szaron na północ od Tel Awiwu, nieopodal bazy sił zbrojnych. Do zdarzenia doszło, gdy na przystanku, położonym przy dużym skrzyżowaniu, akurat zatrzymał się autobus. Izraelski „Times of Israel” pisze o 33 rannych, w tym sześć ciężko. Kierowca ciężarówki został zastrzelony przez uzbrojonych cywilów.

Ranni zostali przewiezieni do szpitali. To w większości osoby starsze, które przyjechały autobusem do pobliskiego muzeum. Jedna osoba zmarła w wyniku doznanych obrażeń.

„Okoliczności wypadku są przedmiotem śledztwa” – podała w komunikacie policja. Wg izraelskich mediów wypadek mógł w istocie być zamachem terrorystycznym.

Jaki jest kontekst?

Na razie nie ma pewności, czy wypadek ciężarówki to zamach. To jednak niewykluczone, bo sytuacja na Bliskim Wschodzie jest maksymalnie napięta. Izrael nie zaprzestał bombardowania Strefy Gazy po zabiciu lidera Hamasu Jahja Sinwara. Tylko dziś, jak podaje agencja Reuters w izraelskich nalotach, zginęło w Gazie 45 Palestyńczyków.

Ale izraelskie wojsko równolegle walczy też z Hezbollahem i wspierającym go Iranem. W sobotę nad ranem Izrael wystrzelił w stronę Iranu pociski rakietowe – to odwet za ostrzał z początku października, kiedy to po raz pierwszy Iran bezpośrednio zaatakował Izrael. Izraelska armia informowała, że wczorajszy atak miał ograniczony zakres, był wyłącznie odpowiedzią. Jak informował Reuters, zaatakowano fabrykę pocisków, co mogło „w znacznym stopniu ograniczyć zdolność Iranu” do ich masowej produkcji. Celem ataku miał być także stary poligon jądrowy. Irański reżim ogłosił dziś, że rozważa, w jaki sposób odpowiedzieć na nalot.

Na granicy z izraelsko-libańskiej trwa wymiana ognia między Izraelem a Hezbollahem, wspierającym Palestyńczyków w Gazie. W wyniku Izraelskich ataków – w tym wrześniowej akcji z wybuchającymi pager'ami – a także nalotów w ostatnich tygodniach zginęło niemal całe dowództwo tej organizacji, uważanej za terrostystyczną i wrogiej rządowi w Tel Awiwie. W piątek 27 września Izrael zabił wieloletniego przywódcę Hezbollahu Hassana Nasrallaha. 1 października izraelskie wojsko wkroczyło do południowego Libanu.

Stacja BBC podaje, że od 8 paździrenika 2023, kiedy to Hezbollah postanowił zaatakować Izrael w ramach wsparcia dla Strefy Gazy i Hamasu, w Libanie – w wyniku zbrojnego odwetu Izraela – zginęło ponad 2400 osób.

Artykuły OKO.press na podobny temat

Co się wydarzyło?

Centralna Komisja Wyborcza ogłosiła wyniki wyborów parlamentarnych w Gruzji po zliczeniu głosów z 99 proc. komisji. Z wynikiem 54,09 proc. konkurentów zdeklasowało rządzące krajem Gruzińskie Marzenie – partia oligarchy Bidziny Iwaniszwilego (na zdjęciu).

Według oficjalnych danych partie opozycyjne uzyskały następujące wyniki:

• Koalicja na rzecz Zmiany – 10,92 proc.,
• blok Zjednoczony Ruch Narodowy – 10,12 proc.,
• Silna Gruzja – 8,78 proc.,
• Dla Gruzji – 7,76 proc. głosów.

Pozostałe partie nie przekroczyły pięcioprocentowego progu wyborczego. Łącznie opozycja zdobyła zatem 37,58 proc. głosów.

Ale jej liderzy – w tym szefowa Zjednoczonego Ruchu Narodowego (ZRN), partii założonej przez Micheila Saakaszwilego, Tina Boczukawa – ogłosili, że nie uznają tych wyników. Boczukawa oświadczyła, że jej partia „przechodzi w tryb sytuacji nadzwyczajnej”. Lider Koalicji na rzecz Zmiany Nika Gwaramia oskarżył Gruzińskie Marzenie o zamach stanu.

„Proceder fałszowania wyborów został rozpracowany, szczegółowe informacje na ten temat opinia publiczna pozna w niedzielę. Wybory zostały skradzione. To przewrót konstytucyjny, Gruzińskie Marzenie jest autorem przewrotu konstytucyjnego i będzie pociągnięte do odpowiedzialności w trybie przewidzianym przez prawodawstwo Gruzji” – powiedział Gwaramia.

Ana Dolidze z bloku Silna Gruzja, stwierdziła, że „ogłoszone wyniki nie reprezentują woli gruzińskiego narodu”. Partia „Dla Gruzji” zapowiedziała, że dowodami na naruszenia w procesie wyborczym podzieli się z krajowymi i międzynarodowymi partnerami.

Także działające w Gruzji organizacje pozarządowe – zrzeszone w koalicji „Mój Głos” – domagają się anulowania wyników wyborów. Twierdzą, że rządzący dopuścili się fałszerstw. W sieci pojawiło się nagranie, na którym jeden mężczyzna wrzuca do urny kilkadziesiąt kart wyborczych. Tuż po zamknięciu lokali sondażownie pokazywały krańcowo różne wyniki exit poll.

Założyciel Gruzińskiego Marzenia, były premier i miliarder, Bidzina Iwaniszwili nie kryje satysfakcji. „To rzadki przypadek na świecie, aby ta sama partia osiągnęła taki sukces w tak trudnej sytuacji – to dobry wskaźnik talentu Gruzinów” – powiedział wczoraj wieczorem, ogłaszając zwycięstwo.

Jaki jest kontekst?

Wczorajsze głosowanie może przesądzić o europejskiej ścieżce Gruzji, która w 2022 roku złożyła wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej. Oficjalnie status kandydata do UE uzyskała w grudniu 2023 roku. Komisja Europejska ostrzegała jednak, że pod rządami Gruzińskiego Marzenia standardy demokratyczne w Gruzji uległy pogorszeniu, a kraj odsunął się od UE. To paradoksalnie właśnie dlatego w listopadzie 2023 KE rekomendowała nadanie Gruzji statusu kandydata. Tłumaczyła, że taka jest „wola społeczeństwa, która nie zawsze znajduje odzwierciedlenie w działaniach rządu”.

Przykładem może być przyjęcie przez gruziński parlament tzw. ustawy o zagranicznych agentach. Ustawa powszechnie nazywana jest „rosyjskim prawem”, bo jest analogiczna do tej, którą w 2012 roku wprowadził w Rosji Władimir Putin. Organizacje oraz media, które są finansowane w minimum 20 procentach z zagranicy, muszą zostać zarejestrowane jako „organizacje realizujące interesy zagranicznych mocarstw”.

Plany wprowadzenia w życie ustawy wywołały w Gruzji masowe protesty. 12 maja 2024 roku na ulice wyszło 300 tys. ludzi. Także dlatego – ze względu na ogromną mobilizację zwolenników opozycji – oficjalne wyniki wyborów wydają się zbyt przychylne dla rządzących.

Komentatorzy podkreślali, że to najważniejsze głosowanie od 20 lat, które zadecyduje o przyszłości kraju i regionu. Opozycja przedstawiała je jako wybór między Zachodem a Rosją. Natomiast Gruzińskie Marzenie – rządzące w Gruzji 12 lat – uważa, że to wybór między wojną a pokojem. Bidzina Iwaniszwili przekonywał, że jego partia mówi Europie „tak”, ale „na swoich zasadach i ze swoimi wartościami”.

Inne teksty OKO.press na ten temat

O dzisiejszych wyborach parlamentarnych w Gruzji mówi się jak o referendum. Opozycja mówi, że to wybór między Zachodem a Rosją, a rządzące od dwunastu lat Gruzińskie Marzenie uważa, że między wojną a pokojem. Komentatorzy i publicyści nie mają wątpliwości — to najważniejsze wybory od dwudziestu lat, które zdecydują, co będzie z Gruzją i Kaukazem Południowym.

Co się dzieje?

W gruzińskich wyborach parlamentarnych o władzę walczy rządząca od 12 lat prorosyjska i antyeuropejska partia Gruzińskie Marzenie oraz opozycja zgrupowana w cztery bloki wyborcze. Opozycja jest jednak zjednoczona. Udało się to prezydentce Salome Zurabiszwili (na zdjęciu powyżej). Partie podpisały tzw. Gruzińską Kartę, która jest swego rodzaju frontem sprzeciwu przeciwko Gruzińskiemu Marzeniu i opiera się na zachodnich wartościach.

Cztery bloki opozycji to:

• „Jedność — Ratujmy Gruzję”, czyli założony przez Michaiła Saakaszwilego Zjednoczony Ruch Narodowy oraz partia Strategia Agmaszenebeli;
• Drugi blok to „Koalicja na rzecz zmian”, złożona z partii, którą założyli byli członkowie ZRN, z partii Achali oraz dwóch innych: Girczi i Droa.
• Trzeci blok to Silna Gruzja", a w nim Lelo, której fundatorem jest biznesmen Mamuka Chazaradze.
• Czwarty blok to partia Dla Gruzji Giorgiego Gacharii, który w wyborach w 2020 roku stał na czele proeuropejskiego wówczas (tudzież sprawiającego takie wrażenie) Gruzińskiego Marzenia; Gachari opuścił jednak partię i stał się jej największym przeciwnikiem.

Przedwyborcze sondaże wskazywały, że szanse na zwycięstwo ma Gruzińskie Marzenie, które może zdobyć nawet 35 proc. głosów. Partie bloków opozycyjnych wejdą do parlamentu, jeśli przekroczą pięcioprocentowy próg. Do parlamentu wejdzie najpewniej „Jedność — Ratujmy Gruzję”, blok Dla Gruzji Giorgiego Gacharii oraz „Silna Gruzja”.

Do godziny 15 frekwencja w wyborach wyniosła aż 42 procent. To dużo, zważywszy na to, że głosować można do 20. Gruzińskie marzenie już ogłosiło, że ma większość. Poinformował o tym Kacha Kaładze, burmistrz Tbilisi i sekretarz partii. Jego zdaniem jego ugrupowanie „ma już zagwarantowaną znaczną większość w parlamencie”.

Gruziński serwis Publika opublikował zdjęcia z kolejek pod ambasadami w Paryżu, Londynie i Warszawie — zauważył Onet.

Ten sam serwis opublikował zdjęcia i nagrania przemocowych incydentów, do których dochodzi w lokalach wyborczych w Gruzji. Grupa agresywnych mężczyzn włamała się do centralnego biura ruchu „Jedność – Ratujmy Gruzję” w Tbilisi. Mężczyźni wtargnęli do wnętrza siedziby opozycyjnej koalicji. Na miejsce przyjechała policja.

Zamieszki wybuchły także pod niektórymi lokalami wyborczymi, dochodzi też do ataków na relacjonujących wybory dziennikarzy. Prezydent Salome Zurabiszwili zaapelowała do policji, by reagowała szybko i usuwała z lokali wyborczych „bandy kryminalistów i narkomanów” – donosi Rzeczpospolita.

Jaki jest kontekst?

Wybory w Gruzji przesądzą o europejskiej ścieżce Gruzji. Gruzja złożyła wniosek o członkostwo w UE w marcu 2022 r. i uzyskała status kandydata w grudniu 2023 r. Jednak pod rządami Gruzińskiego Marzenie Gruzja doświadczyła pogorszenia demokratycznych standardów i oddalenia od UE. Wskazała na to nawet Komisja Europejska w raporcie o postępach poszczególnych krajów na drodze integracji z listopada 2023 roku. KE podkreśliła, że rekomenduje Gruzji przyznanie statusu kraju kandydującego przede wszystkim ze względu na „wolę społeczeństwa, która nie zawsze znajduje odzwierciedlenie w działaniach rządu”.