Wybory samorządowe

O północy z piątku na sobotę rozpoczęła się cisza wyborcza. Potrwa do końca głosowania w wyborach samorządowych w niedzielę. Lokale wyborcze zostaną otwarte o godz. 7 i będą zamknięte o godz. 21. W wyborach samorządowych będziemy głosować na radnych gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Do końca głosowania nie wolno publikować sondaży, agitować na rzecz kandydatów, rozpowszechniać materiałów wyborczych. Za złamanie ciszy wyborczej grożą wysokie kary. Najwyższa to kara za publikację sondaży wyborczych, która wynosi od 500 tys. do miliona złotych.

Pojawiają się opinię, że cisza wyborcza to „relikt”, bo w dobie internetu trudno ją kontrolować. Tak w komunikatach o ciszy wyborczej pisze Państwowa Komisja Wyborcza. PKW twierdzi, że trzeba rozważyć zniesienie ograniczeń związanych z ciszą wyborczą: robiła to w 2016 roku, ponowiła w 2019 i ten sam postulat przedstawia, obecnie po raz kolejny w piśmie z 4 marca 2024 roku. Postulaty i uwagi PKW publikuje cyklicznie w dokumencie „Informacja o realizacji przepisów Kodeksu wyborczego oraz propozycje ich zmiany”. W OKO.press pisze o tym Michał Danielewski:

Rekomendacja dotycząca ciszy wyborczej od 8 lat ma to samo uzasadnienie, które brzmi następująco:

”Postęp technologiczny, rozwój nowych mediów, w tym portali społecznościowych powoduje, że obecnie cisza wyborcza staje się fikcją. Wydaje się, że cisza wyborcza powinna obowiązywać jedynie w dniu głosowania w lokalu wyborczym, tj. wyłącznie wewnątrz budynku, w którym znajduje się ten lokal oraz w odległości np. 100 metrów od tego budynku”.

To groźne dla procesu wyborczego

„Innymi słowy, ze względu na bliżej niesprecyzowane (poza ogólnym banałem) zmiany technologiczne PKW proponuje de facto brak jakichkolwiek regulacji dotyczących agitacji wyborczej tuż przed głosowaniem, poza kosmetycznymi ograniczeniami dotyczącymi samych lokali wyborczych. Czyli po wdrożeniu rekomendacji PKW polskie prawodawstwo łaskawie zakazywałoby jedynie partyjnym agitatorom stać nam nad głową w chwili wypełniania karty wyborczej” – pisze Danielewski.

Propozycja PKW jest groźna dla procesu wyborczego. Bo:

• po pierwsze jest sprzeczna z oczekiwaniami opinii publicznej,
• po drugie, jest zachętą do manipulacji sondażowych i wzmożonej produkcji fake newsów, zwłaszcza w dzień głosowania,
• a po trzecie, jej realizacja byłaby wprost wymarzonym polem do destabilizujących polską politykę aktywności nieprzychylnych nam państw ościennych, przede wszystkim Rosji.

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej sędzia Sylwester Marciniak podkreślił, że mimo różnych opinii na temat ciszy wyborczej, „nie można jej ignorować”. „Te przepisy obowiązują i jeżeli dojdzie do takiej sytuacji, że będzie prowadzona niedopuszczalna agitacja wyborcza w czasie ciszy czy też będą publikowane sondaże, to możemy się spodziewać, że będzie wtedy odpowiedzialność karna” – mówił Marciniak podczas konferencji. Ale potem dodał, że „sama PKW opowiada się za zniesieniem ciszy. Bo w dobie internetu utrudnione jest ściganie naruszeń tych przepisów”. W Polsce cisza wyborcza obowiązuje od 1991 roku.

Kandydatki i kandydatki do ostatniej chwili prowadzili kampanię wyborczą.

Donald Tusk i Rafał Trzaskowski przeszli przez Warszawę od Placu Defilad na Pragę Północ. „Jak wygramy te wybory, to PiS zacznie się dezintegrować i naprawdę pożegnamy ich. Pożegnamy populistów” – mówił Trzaskowski.

Kandydatka Lewicy Magdalena Biejat ostatni wiec zorganizowała pod Pałacem Kultury, w pobliżu warszawskiej „patelni”, przez którą zwłaszcza w piątkowy wieczór przechodzą tysiące ludzi, głównie młodych.

Szymon Hołownia i Władysław Kosiniak-Kamysz tradycyjnie na finiszu kampanii omijają wielkie miasta. Kampanię zakończyli w Łomży, odpowiadając na pytania internautów. Obiecali obniżenie składki zdrowotnej i ZUS-u dla przedsiębiorców. Zachęcali rozczarowanych wyborców PiS, by głosowali na Trzecią Drogę.

PiS liczy na niską frekwencję. Im mniej osób zagłosuje, tym lepiej dla PiS

Prawo i Sprawiedliwość zakończyło kampanię w Przysusze na Podkarpaciu. Według najbardziej optymistycznych dla koalicji rządowej scenariuszy będzie to jedyny sejmik, w którym PiS obroni władzę. Jarosław Kaczyński tradycyjnie postraszył Niemcem.

„Żółta kartka jest dziś naprawdę potrzebna” – mówił o rządzie Tuska Kaczyński. Prezes PiS twierdził, że koalicja rządząca depcze Konstytucję i demokrację. A jedyna rzecz, „w której ci ludzie są bardzo rzetelni. To są, szanowni państwo, ich zobowiązania wobec Niemiec”.

„Musimy im pokazać: tak nie wolno. I dlatego trzeba iść do tych wyborów. Iść do wyborów i podjąć decyzję” – zaapelował do wyborców PiS Kaczyński.

Było to jedno z niewielu wystąpień Kaczyńskiego w kampanii samorządowej. Jak pisze Michał Wróblewski z Wirtualnej Polski, Kaczyński „sam się schował”. „Według naszej wiedzy analizy zamawiane przez partię wskazują, że

- nawet minimalnie — wybory z rządzącymi” – pisze Wirtualna Polska. Dlatego PiS ma obniżać emocje, nie podgrzewać przedwyborczej atmosfery.

Właśnie przed takim scenariuszem — odpuszczeniem sobie wyborów, bo PiS złagodniał, ostrzegał w ostatnim dniu kampanii Donald Tusk.

Tusk błaga: „Wyjdźcie z domu. Możemy zmarnować zwycięstwo z 15 października”

W bardzo emocjonalnym wystąpieniu na zakończenie kampanii samorządowej Koalicji Obywatelskiej Donald Tusk powiedział: „Jestem gotów błagać tych wszystkich, którzy pokonali zło 15 października”. Prosił, żeby znaleźli pół godziny, dwadzieścia minut i poszli zagłosować.

„Nie wystawiajcie Polski na ryzyko, nie oddawajcie im nawet kawałka władzy” – apelował Tusk.

Sondażowe ostrzeżenie dla Koalicji 15 Października: PiS wygrywa w sejmikach

W piątek opublikowaliśmy sondaż Ipsos dla OKO.press i radia TOK FM. Kreśli on niezbyt przyjemny scenariusz dla koalicji rządzącej.

„Główny wynik naszego sondażu wskazuje na zaskakująco mocne w wyborach do sejmików wojewódzkich poparcie dla PiS (29 proc.) oraz dla listy Konfederacji z częścią Bezpartyjnych Samorządowców (10 proc.), co daje razem 39 proc. dla prawicy.

Trzy partie koalicji uzbierały 43 proc. (KO – 25 proc., TD – 11 proc. i Lewica – 7 proc.), co oznaczałoby tylko 4-5 pkt przewagi w prognozie wyniku wyborczego (do sejmików). W wyborach 15 października ta przewaga wynosiła 11 pkt proc.” – pisze Michał Danielewski.

Kluczowa grupa, która musi pójść do wyborów

Te wyniki nie są tak przygnębiające, jak na pierwszy rzut oka może się wydawać. Piotr Pacewicz sprawdza, gdzie która partia ma wyborcze „rezerwy”.

„Konfederaci najczęściej uznają wybory samorządowe za nieważne, podobnie – choć w mniejszym stopniu – elektorat PiS. Zwolennicy Trzeciej Drogi i KO mogą być najbardziej podatni na mobilizację ostatniej chwili – wynika z sondażu Ipsos dla OKO.press i TOK FM” – pisze Pacewicz.

„Generalnie wynik Koalicji 15 Października będzie w niedzielę prawdopodobnie gorszy niż w wyborach parlamentarnych z uwagi na demobilizację młodszych wyborców, a zwłaszcza młodych kobiet. Odpowiedzi na pytanie o znaczenie wyborów samorządowych pozwalają jednak nieco skorygować tę prognozę.

KO i Trzecia Droga mogą liczyć na lepszy wynik wyborczy do sejmików, niż prognozowane na podstawie naszego sondażu 27,5 proc. i 12 proc. Dla wyniku KO kluczowa może być mobilizacja jej starszych wyborców i wyborczyń” – uważa Piotr Pacewicz.

Hołownia o wynik się nie boi

Wyniki naszego sondażu skomentował w Zamościu Szymon Hołownia. „Mam dobre przeczucia. Kończy się czas partii czterdziestoprocentowych. My mamy apetyt na 15 procent”. Sondaż Ipsos dla OKO.press i TOK FM, który daje Trzeciej Drodze 11 proc.

W OKO.press analizujemy wybory w czterech miastach.

Kraków: Kto zastąpi krakowskiego monarchę Majchrowskiego?

Jacek Majchrowski rządził Krakowem przez 22 lata, prawie najdłużej ze wszystkich prezydentów dużych miast. Co po sobie pozostawia: nowoczesne, pełne możliwości miasto czy patodeweloperkę i korki? i kto ma szansę przejąć po nim władzę?

Co zostawił po sobie prezydent Majchrowski i co z tego wynika dla niedzielnego wyborczego pojedynku? A będzie to jedno z najciekawszych samorządowych starć w Polsce. Piszą Katarzyna Kojzar i Marcel Wandas.

Wrocław: Kandydat Tuska powinien kibicować kandydatowi PiS-u

„Nigdy nie było takich wyborów we Wrocławiu. Jedną decyzją Donalda Tuska Koalicja Obywatelska oddała miasto walkowerem” – mówi prof. Robert Alberski, politolog z UWr.

Część wyborców będzie chciała dać Jackowi Sutrykowi, a być może też Donaldowi Tuskowi pstryczka w nos. Dlatego szanse w drugiej turze może mieć kandydatka Trzeciej Drogi. Jeśli do tej drugiej tury faktycznie dojdzie” – mówi profesor Pacześniak.

O tym, czy dotychczasowy prezydent Wrocławia obroni się, pisze Paulina Pacuła.

Poznań: Pewności nie ma

„Kandydata PiS w drugiej turze Jaśkowiak pokona miażdżącą przewagą. Podobnie będzie z Lewicą. Niewiadoma to kandydat Trzeciej Drogi. Mało znany, ale wygadany. Jeżeli wejdzie do drugiej tury, wyborcy mogą zagłosować na kogoś nowego” – mówi OKO.press Szymon Ossowski, politolog. O przedwyborczej sytuacji w stolicy Wielkopolski pisze Julia Theus.

Czy wystarczy „Po prostu Warszawa”?

„Złośliwi mówią, że w Warszawie wygra nawet krzesło z logiem Koalicji Obywatelskiej. Zwycięstwo Rafała Trzaskowskiego w pierwszej turze rzeczywiście wydaje się bardzo prawdopodobne, ale to nie znaczy, że wybory w stolicy nas nie zaskoczą. O jakie stawki biją się tu Magdalena Biejat, Przemysław Wipler i Tobiasz Bocheński” – pisze Dominika Sitnicka

Czy wybory samorządowe to tylko dogrywka po wyborach 15 października?

To od samorządów ma się zacząć budowanie nowego układu politycznego, w którym PiS będzie już tylko jednym z mniejszych graczy – słyszymy od polityków koalicji rządzącej. Kampania samorządowa 2024 rozczarowująco mało posłużyła debacie, jak ma się zmienić Polska lokalna. Ale może stać się początkiem poważnych ruchów na scenie politycznej.

Jakie stawki mają poszczególne partie Koalicji 15 Października? Co będzie dla nich porażką, a co zwycięstwem? – na podstawie rozmów z politykami Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi i Lewicy pisze Agata Szczęśniak.

„Odblokowanie KPO dało wszystkim partiom koalicji rządzącej poważne argumenty w kampanii samorządowej. Widziałam to na spotkaniach wyborczych liderów Trzeciej Drogi i w Skarżysku-Kamiennej, i w Zamościu. „Dofinansujemy szpital powiatowy” – obiecuje na przykład Hołownia i brzmi to znacznie bardziej wiarygodnie, gdy w drugim zdaniu dodaje, że w KPO są duże środki na opiekę zdrowotną. „PiS nie chciał tych pieniędzy, a my je dla was odblokowaliśmy” – to stały motyw koalicyjnych konwencji. Jeśli rządowa koalicja faktycznie wygra z PiS-em w południowych i wschodnich województwach, to odblokowanie KPO może być jedną z tego przyczyn”.

Warto wziąć udział w tej historii

„15 października nic się nie skończyło, historia nie dobiegła końca. Wręcz przeciwnie, życie się toczy dalej, a rzeczywistość jest kształtowana przez aktywność lub bierność nas samych – obywatelek i obywateli. Czy chcemy zostawić to innym?” – w ostatniej przedwyborczej analizie pisze redaktor naczelny OKO.press Piotr Pacewicz.

„Został jeszcze kawałek piątkowego wieczoru, a później sobota i wyborcza niedziela. Wymieniając opinie, dzieląc się memami, a nawet rozmawiając jak człowiek z człowiekiem, nie odwrócimy nastrojów, ale możemy sobie coś powiedzieć ważnego.

Na przykład o tym, że porównanie znaczenia wyborów samorządowych i europejskich to lekka manipulacja, bo te wybory będą tak samo europejskie i globalne, jak niedawna porażka partii Rozwoju i Sprawiedliwości Erdogana w samorządowych wyborach w Turcji. Patrzyliśmy także w Polsce na Stambuł jak na kolejne starcie globalnej bitwy demokracji z siłami populistycznej narodowej prawicy. Tak samo będą patrzeć przede wszystkim w Europie na nasze lokalne z nazwy wybory”.

Kończymy ten ostatni kampanijny dzień. Kończymy naszą relację. Mamy nadzieję, że zobaczymy się przy wyborczych urnach 7 kwietnia 2024.

„Możemy przewietrzyć Warszawę po 18 latach rządów tej samej ekipy z Platformy Obywatelskiej. 7 kwietnia zagłosujmy na lepszą Warszawę, 7 kwietnia zagłosujmy na Lewicę, zagłosujmy na przyszłość i to będzie dobry wybór” – mówiła na koniec kampanii kandydatka Lewicy Magdalena Biejat.

„To, co nas łączy, to nasz wspólny pomysł na Warszawę. Dobra edukacja, dostępne mieszkania i przyjazna zielona przestrzeń. W niedzielę idźcie na wybory i zróbmy to razem” – mówiła Magdalena Biejat. Kandydatka Lewicy obiecywała w kampanii tanie mieszkania na wynajem, lepiej zintegrowaną komunikację publiczną i dobrą edukację dostępną niezależnie od zasobności rodziny.

„Ta kampania była o postulatach Lewicy i ruchach miejskich” – mówiła Biejat. Inaczej niż w 2018 roku Lewica nie rozproszyła się, lecz postawiła na jedną kandydatkę. Sondaże dają jej kilkanaście procent poparcia.

W bardzo emocjonalnym wystąpieniu na zakończenie kampanii samorządowej Koalicji Obywatelskiej Donald Tusk powiedział: „Jestem gotów błagać tych wszystkich, którzy pokonali zło 15 października”. Prosił, żeby znaleźli pół godziny, dwadzieścia minut i poszli zagłosować.

Premier w Warszawie wspierał Rafała Trzaskowskiego, który ponownie kandyduje w wyborach na prezydenta Warszawy.

„Bez samorządu bardzo trudno o solidarność”

Tusk opowiedział nową historię zwycięstwa z 15 października. Jego źródła wskazał w zwycięstwach polityków Platformy Obywatelskiej w wyborach samorządowych.

„Jak by wyglądała Polska, gdyby nie ten pierwszy przykład Rafała Trzaskowskiego? Gdyby nie Ola Dulkiewicz [która została prezydentką Gdańska po zabójstwie Pawła Adamowicza]? Gdyby Hanna Zdanowska uległa presji nienawistników i hejterów, którzy próbowali ją zniszczyć?” – pytał Tusk.

Mówił, po co według niego startują w wyborach samorządowych kandydaci PO: „Startują nie dla siebie, tylko dla tej pięknej optymistycznej wizji, Polski, w której wszystkim chce się żyć, działać, w której wszystko aż buzuje od dobrej energii. Ta niedziela będzie wyjątkowa”.

Szef Platformy Obywatelskiej przedstawił też zarys filozofii samorządu: „Bez samorządu bardzo trudno o solidarność, tę praktyczną.

„Zaimponowaliście światu”

„15 października pokonaliśmy zło w czystej, a raczej w brudnej postaci. Ale to nie wystarczy. Możemy to zmarnować” – ostrzegał Tusk.

Mówił, że Polacy, którzy w 2023 roku w rekordowej liczbie poszli zagłosować i odsunęli PiS od władzy, zaimponowali całemu światu. Tusk podkreślał udział każdego i każdej z głosujących w tym zwycięstwie.

„[Zaimponowaliście], że tylu ludzi może wziąć na siebie odpowiedzialność za swoją ojczyznę”.

Tusk ostrzega i błaga

„Idziemy łeb w łeb” – mówił Donald Tusk.

Ostatnie sondaże pokazują remis między Koalicją Obywatelską a PiS-em. A sondaż Ipsos dla OKO.press i TOK FM wręcz wskazuje na procentowe zwycięstwo PiS-u w sejmikach wojewódzkich.

„Jestem gotów błagać tych wszystkich, którzy pokonali zło 15 października, żeby wyjść z domu, znaleźć 20 minut i zagłosować” – zwrócił się do wyborców Tusk.

„Nie wystawiajcie Polski na ryzyko, nie oddawajcie im nawet kawałka władzy” – mówił. Tłumaczył, że przez PiS Polska nie dostała dotąd środków z europejskiego Funduszu Odbudowy i będzie miała dużo mniej czasu niż inne kraje na wydanie tych pieniędzy.

„Na wykorzystanie środków z KPO będziemy mieć trzy razy mniej czasu, do tego musimy mieć kompetentnych ludzi”.

Tusk powiedział też, że stawką jest, żeby „pogonić tych złodziei”.

Zawiadomienia złożyła Najwyższa Izba Kontroli. W piątek 5 kwietnia 2024 rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej w Warszawie prok. Szymon Banna poinformował, że zawiadomienie delegatury NIK w Białymstoku „jest w trakcie rejestracji i obiegu dokumentacji”.

Jak podaje PAP:

„Zawiadomienie dotyczy możliwości popełniania trzech przestępstw. Pierwsze z nich dotyczy byłego premiera Mateusza Morawieckiego, byłego szefa MAP Jacka Sasina oraz innych funkcjonariuszy publicznych KPRM. Chodzi o wydawanie „polecenia spółkom Skarbu Państwa realizacji działań związanych z przeciwdziałaniem epidemii COVID-19 oraz zawarcia za pośrednictwem ww. spółek umów na dostawę środków ochrony indywidualnej, czym działano na szkodę interesu publicznego” — przekazał Banna. Zaznaczył, że zawiadomienie dotyczy art. 231 par. 1 i 3 Kodeksu karnego.

Kolejne podejrzenie popełnienia przestępstwa dotyczy — jak przekazał rzecznik — prezesa zarządu jednej ze spółek Skarbu Państwa. Przestępstwo to miało polegać na "wyrządzeniu szkody majątkowej na skutek dokonania zapłaty kontrahentom umówionej ceny za środki ochrony indywidualnej niespełniających wymaganych norm, nierealizowanie uprawnień przysługujących spółce z powodu nienależytego wykonania umowy. Zaznaczył, że chodzi o art. 296 par. 1 Kk.

Ostatnie podejrzenie popełnienia przestępstwa dotyczy niedopełnienia obowiązków przez pracowników z Agencji Rezerw Materiałowych „poprzez wydanie uprawnionym podmiotom leczniczym środków ochrony indywidualnej niespełniających wymaganych norm, czym działano na szkodę interesu publicznego oraz spowodowało zagrożenie epidemiologiczne”. W tym przypadku chodzi o art. 231 par. Kk oraz o art. 296 par. 1 Kk”.