Wybory 2023 na żywo. Duda o szkodliwych sojuszach, narodowcy o komunistach. Kaczyński o zawsze złych Niemcach

Prof. Adam Bodnar, były Rzecznik Praw Obywatelskich oraz senator-elekt z ramienia Koalicji Obywatelskiej wystąpił w piątek wieczorem w programie „Gość Wydarzeń” w Polsacie.

Pytany przez prowadzącego Marcina Fijołka o swoją rolę w przyszłego koalicji, odpowiedział, że w tej sprawie jest umówiony na spotkanie z Donaldem Tuskiem. Nie chciał jednak komentować spekulacji na temat ewentualnego objęcia resortu sprawiedliwości. „To decyzja należąca do KO. Mogę wykonywać różne zadania dotyczące przywracania praworządności – i w rządzie, i w Senacie. Jestem do dyspozycji" – mówił.

Dwa etapy przywracania praworządności

Prof. Bodnar nakreślił w rozmowie dwa etapy przywracania praworządności. Pierwszy dotyczący odblokowania środków z KPO polegać ma na wykazaniu przez nowy rząd dobrej wiary. Władza wykonawcza ma swoimi działaniami udowodnić, że jest jak najdalej od władzy sądowniczej. Po drugie, zapewnić, że środki europejskie będą odpowiednio chronione. W tym kroku kluczowe będzie przystąpienie do prokuratury europejskiej.

Ten etap to „kwestia kilku miesięcy, żeby wysłać jasny sygnał i odbudować zaufanie w UE” – ocenił były RPO.

Drugi etap przywracania praworządności, polegający na ustawowych zmianach oraz odbudowywaniu społecznego zaufania do instytucji, trwał będzie nawet kilka lat.

„Była szansa na naprawę za rządów PiS”

Adam Bodnar potwierdził, że wymogi Komisji Europejskiej w dłuższej perspektywie dotyczą właśnie rozwiązań ustawowych. Pytał jednak retorycznie, czy o to, jak może zareagować Komisja na sytuację, w której rząd oraz większość parlamentarna przygotowuje ustawy przywracające praworządność, ale działania te są blokowane przez poprzednią władzę. I czy będzie chciała czekać do czasu, aż „prezydent zmieni zdanie, lub zmieni się prezydent”.

Prowadzący pytał też przyszłego senatora o słowa byłego ministra ds. europejskich Konrada Szymańskiego, który kilka dni temu na łamach „Rzeczpospolitej” pisał, że za niepowodzenia z KPO i rozsadzenie porozumienia z KE odpowiadają radykałowie wewnątrz koalicji. Czyli Suwerenna Polska.

"Jest odrobina prawdy w tym, co powiedział minister Szymański. Była szansa na to, żeby naprawić wymiar sprawiedliwości jeszcze za rządów PiS” – komentował Adam Bodnar.

„Tylko PiS zachowywało się na zasadzie: zjeść ciasteczko i mieć ciasteczko. To znaczy, niby podejmowało różne działania prawne, ale tak naprawdę były to działania pozorne i to zostało w sposób należyty odczytane przez Komisję Europejską” – dodał.

Dublerzy w TK – wystarczy uchwała Sejmu

Prof. Bodnar pytany był po kolei o szereg kwestii dotyczących przywracania praworządności. Wskazał, że Trybunał Konstytucyjny potrzebuje reform ustawowych i przypomniał, że odpowiedni projekt przygotowała Fundacja Batorego.

Ale rozwiązanie kwestii tzw. sędziów-dublerów w ocenie Adama Bodnara nie wymaga interwencji ustawowej.

„Trzech sędziów nie jest sędziami Trybunału, to tak zwani dublerzy. W tym przypadku nie ma innego narzędzia niż uchwała Sejmu. To byłoby po prostu wykonanie wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka” – wyjaśniał.

Dodał też, że „prezydent będzie musiał dokonać aktu zaprzysiężenia” sędziów prawidłowo wybranych przez Sejm.

Kwestia KRS – potrzebne rozwiązania ustawowe

W ostatnich dniach w środowisku prawniczym dyskutowano także o ewentualnym stwierdzeniu uchwałą Sejmu o nieważności wyboru członków tzw. neo-KRS ze względu na to, że w obecnej formie jej ukształtowanie jest niezgodne z Konstytucją.

Senator-elekt odniósł się do tych pomysłów wymijająco, ale ich nie poparł.

„Uważam, że bardzo ważne jest, żeby nowi posłowie i senatorowie wykonywali swoje zadania w KRS w sposób maksymalnie zaangażowany” – stwierdził. „Po drugie, trzeba doprowadzić od przyjęcia nowej ustawy i przekonać prezydenta do podpisania jej”.

Co z neo-sędziami?

Adam Bodnar był pytany także o kwestię tzw. neo-sędziów, czyli osób, które zostały powołane na stanowiska w procedurze z udziałem upolitycznionej neo-KRS.

„Mamy różne kategorie sędziów. Część z nich to osoby, które są absolwentami Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury – to 700 osób. Oni nie mieli wyboru, musieli przyjął nominację od nowej KRS. Dlatego trzeba ustawowo zatwierdzić ich nominacje” – ocenił Adam Bodnar.

Wskazał jednak, że w innej sytuacji są osoby, które były już sędziami i zdecydowały się ubiegać o awanse w procedurze przed neo-KRS.

„Takie osoby miały wybór. Jako sędziowie i prawnicy musieli zdawać sobie sprawę, że są wątpliwości konstytucyjne” – mówił. „Nie chodzi o czystkę, o to, żeby ktokolwiek ich pozbawiał statusu sędziego, tylko żeby wrócili na swoje poprzednie stanowiska”.

Nie oznacza to jednak, że wyroki wydane przez takie osoby byłyby automatycznie wzruszane.

„Podstawowa zasada konstytucyjna to bezpieczeństwo prawne obywateli i obrotu prawnego. Tych wyroków nie zresetujemy” – stwierdził. Ale wskazał także, że w przypadkach, w których zachodzą podejrzenia co do politycznej decyzji o nominacji lub awansie sędziowskim, powinna istnieć procedura wzruszania wyroków.

W rozmowie z Beatą Lubecką w Radiu ZET, były szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pytany był o ocenę kampanii Prawa i Sprawiedliwości.

„Wynik wyborów nie jest efektem samej kampanii, tylko także ośmiu lat naszej pracy. Nie byłem w sztabie, widziałem tylko wycinki kampanii. To, co widziałem, oceniam bardzo pozytywnie” – mówił polityk. „Na pewno pojawiły się jakieś błędy w kampanii, to jest nieuniknione. Nie jestem dzisiaj gotowy na recenzowanie”.

Proceder był korupcyjny, ale opozycja wprowadzała w błąd

W pewnym momencie Michał Dworczyk odniósł się jednak do roli, jaką w kampanii odegrała afera wizowa PiS.

„Opozycja próbowała robić aferę, która nie ma nic wspólnego z rzeczywistością, z której miałoby wynikać, że setki tysięcy zostało wydanych nielegalnie” – mówił polityk.

Na pytanie dziennikarki, czy „proceder był korupcyjny”, odpowiedział:

„Był, tylko mówimy o skali”.

Po czym skorygował swoją wypowiedź: „Pani mówi, że proceder był korupcyjny. Ja oczywiście nie odnoszę się do tego, bo od tego są służby, żeby stwierdzić, czy i jakie przepisy zostały złamane”.

„To na pewno odbiło się na naszej kampanii, a opozycja w sposób nieuczciwy wykorzystała tę sytuację” – oceniał.

Co z rotacyjnym marszałkiem?

Polityk był pytany także o rotacyjne stanowisko marszałka Sejmu. W ostatnich dniach dużo mówi się o tym, że przyszła koalicja miałaby wybrać scenariusz, w którym w pierwszej połowie kadencji na fotelu marszałka miałby zasiadać Szymon Hołownia, w drugiej – Włodzimierz Czarzasty.

Michał Dworczyk, podobnie jak pozostali politycy Prawa i Sprawiedliwości, krytykuje takie rozwiązanie.

„Dlaczego miałby być marszałek rotacyjny? Tylko po to, żeby zaspokoić ambicje polityczne koalicjantów" – mówił Dworczyk. Oceniał też kandydatury Szymona Hołowni i Włodzimierza Czarzastego, wskazując, że lider Polski 2050 ma mniejsze doświadczenie niż lider Nowej Lewicy.

Były szef KPRM nie chciał także komentować pogłosek na temat potencjalnego powierzenia funkcji marszałka seniora posłance PiS Barbarze Borys-Szopie.

Kto odpowie za aferę mailową?

Michał Dworczyk odniósł się także do kwestii afery mailowej i odpowiadał na pytania o to, czy obawia się, że zostanie w związku z nią pociągnięty do odpowiedzialności.

„Z nadzieją czekam na zakończenie śledztwa, które trwa od dwóch lat. Oby udało się tę sprawę przeprowadzić do końca” – mówił polityk, mając na myśli postępowanie dotyczące wykradzenia maili. Jak podawała w sierpniu „Gazeta Wyborcza” prokuratura prowadzi jednak także śledztwo w sprawie „przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych wykorzystujących prywatne skrzynki poczty elektronicznej do wykonywania zadań służbowych”.

Dworczyk w rozmowie z dziennikarką obszernie odnosił się do tego zarzutu: „Gdybyśmy używali skrzynek służbowych, wytykałaby nam pani, że używamy ich do organizacji partyjnych wydarzeń (...) Które przepisy zostały złamane z powodu używania skrzynek prywatnych do tego rodzaju korespondencji? Większość z tych maili, o których rozmawiamy, miała charakter taki, że rozdzielenie części administracyjnej i politycznej było trudne”

Były szef KPRM publicznie potwierdził także prawdziwość korespondencji. „Nigdy nie twierdziłem, że te wszystkie maile są sfałszowane” – mówił.