Wybory 2023 na żywo. Duda o szkodliwych sojuszach, narodowcy o komunistach. Kaczyński o zawsze złych Niemcach

Do ostatnich minut przed północą i końcem kampanii lider Koalicji Obywatelskiej spotykał się jeszcze z wyborcami. Po północy 14 października zaczyna się cisza wyborcza i wszelka agitacja – zarówno w terenie, jak i w mediach, jest już zabroniona.

W piątek 13 października późnym wieczorem Donald Tusk odbył jeszcze trzy ostatnie spotkania z wyborcami: odwiedził Płońsk na Mazowszu oraz Olsztynek i Morąg na Warmii i Mazurach.

W Płońsku Tusk poruszył temat bezpieczeństwa.

„PiS gardzi polskim mundurem”

„Jadąc do was czytałem coś, co wygląda jak jakiś ponury żart. To informacja o tym, że wojsko nie ma w tej chwili pieniędzy na wypłaty. Pieniądze zostały wydane na partyjne pikniki, które miały pomóc PiS-owi w utrzymaniu władzy”.

Tusk odniósł się tym samym do sprawy ujawnionej w piątek 13 października przez Onet. Portal donosił o tym, że minister obrony Mariusz Błaszczak chwalił się, że przyznał żołnierzom sowite dodatki za służbę przy wschodniej granicy, a tymczasem do dziś wielu żołnierzy tych pieniędzy nie dostało.

Tusk wspomniał też o dymisjach dwóch najwyższych rangą dowódców polskiej armii, do których doszło w poniedziałek 10 października. Powodem miał być konflikt z ministrem sprawiedliwości Mariuszem Błaszczakiem, który chciał zrzucić na jednego z nich odpowiedzialność za aferę z rosyjską rakietą, która w grudniu 2022 roku spadła w Przewodowie pod Bydgoszczą.

Tusk wytknął politykom PiS hipokryzję.

„Błaszczak i Morawiecki fotografowali się na tle polskich mundurów, chociaż kilka miesięcy temu potrafili na te mundur napluć, zwalając na żołnierzy winę za własne zaniedbania, własne tchórzostwo i brak odpowiedzialności” – powiedział.

„15.X. będziemy głosowali za bezpieczeństwem”

Lider KO podkreślił, że kwestia bezpieczeństwa jest teraz szczególnie ważna. Nie tylko ze względu na wojnę w Ukrainie, ale też to, co dzieje się na Bliskim Wschodzie.

Tusk szybko przeskoczył do tematu afery wizowej.

„Premier Morawiecki ma czelność straszyć nas terrorystami, a sam wpuścił do Polski 250 tysięcy ludzi z Afryki i z Azji sprzedając polskie wizy” – powiedział.

Donald Tusk po raz kolejny przesadził z liczbami. Jak już weryfikowaliśmy w OKO.press, lider KO podaje liczbę wydanych zezwoleń na pracę, a ta nie jest równa liczbie wydanych wiz, które uprawniły osoby z zezwoleniem na pracę do wjazdu. Tłumaczyliśmy to w OKO.press kilkukrotnie, m.in. w tym tekście.

„15 października będziemy głosowali za bezpieczeństwem naszej ojczyzny, za sprawną armią, za godnością polskiego munduru, za bezpieczeństwem przed terroryzmem. 15 października zagłosujemy za bezpieczną Polską, albo za chaosem i handlem wizami”.

„W poniedziałek Polska będzie wolna od PiS”

Około godziny później Tusk pojawił się w Olsztynku na Warmii i Mazurach.

W krótkim wystąpieniu podkreślił, że „Polki i Polacy są cierpliwi”, ale PiS swoimi rządami przekroczył wszelkie granice.

„Naród polski był długi czas cierpliwy, ale w pewnym momencie ta cierpliwość się wyczerpała. Bo my jako naród jesteśmy ludźmi cierpliwymi, ale jeśli ktoś naprawdę przesadzi, jeśli ktoś już tak manifestacyjnie robi złe rzeczy, kradnie bez żadnego wstydu, to Polki Polacy tracą cierpliwość"

„Jesteśmy w stanie naprawdę dużo wytrzymać, ale oni przekroczyli wszystkie granice” – powiedział Donald Tusk.

„Nikt w Polsce nie może już udawać w Polsce, że to zło nie jest złem” – podkreślił.

„Jestem przekonany, że wszystkie Polki i Polacy, którzy mają otwarte oczy, otwarte umysły, otwarte serca, przyzwoitość i patriotyzm, w niedzielę zagłosują na Koalicję Obywatelską, a w poniedziałek Polska będzie wolna od PiS-u” – powiedział Donald Tusk w ostatnich minutach kampanii.

Lider KO podziękował też całemu sztabowi wyborczemu Koalicji Obywatelskiej, szczególnie szefowi sztabu Janowi Grabcowi oraz posłowi Marcinowi Kierwińskiemu.

Nasze omówienie zaczniemy od badania Kantar dla TVN, ukończonego w czwartek 12 października. Nie dlatego, że jest najkorzystniejszy dla opozycji, ale z tego powodu, że ten konkretny pomiar po pierwsze został wykonany na wyższej niż zwykle próbie (1702 osoby), a po drugie, zasłużył sobie na pole position niezwykłe trafionym badaniem w 2019 roku. Wtedy również ukończony tuż przed ciszą wyborczą sondaż (i również na większej niż zazwyczaj próbie), przewidział wynik wyborów w punkt – różnice w poparciu dla partii w badaniu i wyborach nie przekraczały 1 pkt. proc.

Gdyby i tym razem Kantar trafił, wynik 15 października byłby następujący:

• PiS – 33,7 proc.
• KO – 28,3 proc.
• Trzecia Droga – 13 proc.
• Lewica – 12 proc.
• Konfederacja – 8,7 proc.
• Bezpartyjni Samorządowcy – 3,3 proc.
• Inne komitety – 1 proc.

Taki rozkład poparcia z całą pewnością dałby większość opozycji, a przeliczenia głosów na mandaty wahają się od ok. 240 do ok. 250 dla koalicji KO, Trzeciej Drogi i Lewicy.

Ostatnie sondaże. Większość z nich bardzo blisko remisu

Większość sondaży podaje jednak wyniki, które prognozują rozkład poparcia oznaczający wynik w mandatach w okolicach remisu. Większość z nich daje małą przewagę koalicji PiS i Konfederacji, ale przy tak zaciętym wyścigu nawet 1 punkt procentowy w jedną lub drugą stronę może dać zmianę mandatowych zwycięzców. Dlatego sensowniej jest po prostu mówić o remisie, czy też prognozy, która mieści się w zapożyczonym z wyborów USA określeniu „too close ta call” – wyniki są zbyt blisko siebie, by wskazać zwycięzcę.

Remis w sensie ścisłym – 230 mandatów dla opozycji, 229 mandatów dla PiS i Konfederacji (i 1 mandat Mniejszości Niemieckiej) – prognozuje ukończony w czwartek 12 października sondaż pracowni Pollster dla „Super Expressu”. Jego wynik jest następujący;

• PiS – 35,8 proc.
• KO – 31,4 proc.
• Trzecia Droga – 10,7 proc.
• Lewica – 10,5 proc.
• Konfederacja – 8,7 proc.
• Bezpartyjni – 1,5 proc.
• Inne komitety – 0,9 proc.

Warto zwrócić szczególną uwagę również na sondaż IBRiS dla Polsat News, również ukończony tak jak Kantar 12 października i również przeprowadzony na dużej próbie – 1921 osób. Wynik wyborczy wg tego sondażu (czyli w tym wypadku po rozłożeniu proporcjonalnym 7,5 proc. niezdecydowanych) byłby następujący:

• PiS – 36,6 proc.
• KO – 29,1 proc.
• Trzecia Droga – 11,9
• Lewica – 10,5
• Konfederacja – 8,8 proc.
• Bezpartyjni – 2,5 proc.
• Inny komitet – 0,5 proc.

Taki rozkład poparcia dałby prawdopodobnie minimalną przewagę w mandatach koalicji PiS i Konfederacji.

Sondaże optymistyczne dla PiS i Konfederacji

Poważne badania dające nadzieję PiS i Konfederacji są dwa: Estymatora dla tygodnika „Do Rzeczy” oraz Ipsosa dla... OKO.press i TOK FM.

Zacznijmy od Estymatora, ponieważ został ukończony później – 11 października. Prognoza wyniku wyborczego jest w nim następująca:

• PiS – 36,7 proc.
• KO – 29,9 proc.
• Trzecia Droga – 10,1 proc.
• Lewica – 9,7 proc.
• Konfederacja – 9,7 proc.
• Bezpartyjni – 2,7 proc.
• Inny komitet – 1,1 proc.

Taki wynik wyborczy dałby koalicji PiS-Konfederacja ok. 240 mandatów w przyszłym Sejmie, głównie ze względu na wyższe niż w innych badaniach notowania Konfederacji.

Ipsos dla OKO.press i TOK FM został ukończony najwcześniej ze wszystkich omawianych sondaży, bo we wtorek 10 października i prawie w ogóle nie uwzględniał np. efektu debaty wyborczej w TVP – po jej zakończeniu przeprowadzono tylko 10 proc. ankiet. Wynik wyborczy wyłaniający się z naszego sondażu byłby następujący:

• PiS – 39,6 proc.
• KO – 30,1 proc.
• Konfederacja – 9,9 proc.
• Trzecia Droga – 8,8 proc.
• Lewica – 8,8 proc.
• Bezpartyjni – 2 proc.
• Inny komitet – 1 proc.

W mandatach to niemal dokładne odwrócenie sondażu Kantara i ok. 250 mandatów dla koalicji PiS i Konfederacja.

Ostatnie sondaże. Co należy z nich rozumieć?

Z tego badawczego miszmaszu można wysnuć kilka w miarę pewnych wniosków:

• PiS prawdopodobnie uzyska najwyższy wynik 2019 października, ale jest ekstremalnie mało prawdopodobne, żeby choć zbliżył się do powtórzenia sukcesu z roku 2015 i 2019, czyli samodzielnej większości w Sejmie.
• Jest niemal pewne, że wszystkie komitety poza Bezpartyjnymi Samorządowcami przekroczą próg wyborczy.
• Jest niemal pewne, że różnica między PiS a KO będzie najniższa od niemal dekady: niższa niż w 2015 roku między PiS i PO i w 2019 roku między PiS a KO.
• Wszystko wskazuje na to, że o większości prawicowej koalicji orbitującej ideologicznie wokół obozu władzy (PiS i Konfederacja) lub koalicji opozycyjnej (KO, Trzecia Droga i Lewica) zdecydują proporcje w poparciu między Trzecią Drogą, Lewicą i Konfederacją. Im większa przewaga dwóch pierwszych komitetów nad komitetem skrajnej prawicy, tym większe prawdopodobieństwo, że to opozycja zbliży się do sejmowej większości.

Jeśli dotarliście do tego miejsca, specjalnie dla was niespodzianka: sondaż CBOS, którego wyników tu nie podajemy z powodu astronomicznej liczby niezdecydowanych, prognozuje w swoim ostatnim przed wyborami badaniu poparcie dla PiS o 10 pkt. proc. niższe niż w analogicznym sondażu w 2019 roku. Co sytuowałoby wynik wyborczy Prawa i Sprawiedliwości w okolicach wyniku sondażu Kantar dla TVN.