Niemcy coraz bardziej otwarci, a muzułmanie w Europie (oprócz Francji) coraz lepiej zintegrowani. Nie wszędzie działa kampania strachu

Nic nie wzbudza takich kontrowersji w Polsce, jak kwestia uchodźców. "Uchodźca wyobrażony" – przypomnijmy, że tylko 0,3 proc. polskiego społeczeństwa to cudzoziemcy – jest sumą wszystkich strachów Polaków. W kampanii strachu i nienawiści, którą rozpętał PiS, mieszają się pojęcia uchodźców, muzułmanów, terrorystów i migrantów ekonomicznych. Politycy partii rządzącej stawiają pomiędzy tymi, bardzo różnymi, pojęciami znak równości. Najsilniejsze powiązanie to ujednolicenie terminów muzułmanin i terrorysta.

Tymczasem w Niemczech, gdzie przez ostatnie 2 lata przybyło 1,5 mln uchodźców, w tym przeważająca większość muzułmanów, społeczeństwo jest coraz bardziej otwarte i tolerancyjne.

Im mniej jesteś zadowolony z życia, tym mniej lubisz uchodźców i muzułmanów

W ostatnim tygodniu sierpnia, na miesiąc przed wyborami do niemieckiego Bundenstagu tygodnik "Die Zeit" opublikował wyniki ankiety, która zaskoczyła nawet niemieckie media. Niemcom zadano proste pytanie: kogo zaliczają do pojęcia "my" w społeczeństwie. Okazało się, że podczas gdy premier Beata Szydło oskarża kanclerz Niemiec Angelę Merkel o odpowiedzialność za zamachy terrorystyczne w Barcelonie, która „zaprosiła do Europy tak wielu uchodźców, że skorzystali ci, którzy dzisiaj sieją śmierć”, 82 proc. Niemców deklaruje, że czuje wspólnotę z wyznawcami innej religii. 72 proc. mówi, że "my" to także cudzoziemcy, a 71 proc. zalicza do "nas" uchodźców.

Nie zaskakują za to wyniki z podziałem na sympatie polityczne. Wśród wyborców prawicowej, populistycznej Alternatywy dla Niemiec (Alternative für Deutschland), której politycy słyną z ksenofobicznych i antyuchodźczych wypowiedzi, aż 75 proc. nie uważa cudzoziemców i migrantów za członków społeczeństwa. Na drugim biegunie są wyborcy Partii Zielonych, wśród których tylko 5 proc. nie zalicza migrantów i cudzoziemców do "nas".

Ankieterzy "Die Zeit" poszli jednak dalej: próbowali dociec, skąd biorą się prawicowe sympatie i anty-uchodźcze nastawienie. Okazało się, że niechęć do uchodźców jest odwrotnie proporcjonalna do oceny własnego dobrostanu, poziomu wykształcenia i poczucia, że jest się reprezentowanym politycznie przez którąś z partii politycznych. Jednym słowem, im bardziej ktoś jest niezadowolony z własnego życia, tym większe prawdopodobieństwo, że głosuje na AfD i odrzuca uchodźców, cudzoziemców i homoseksualistów z pocztu członków społeczeństwa.

Jednocześnie w Niemczech coraz więcej jest osób o korzeniach imigranckich, czyli takich, które albo urodziły się poza Niemcami, albo których rodzice pochodzą z innego kraju. W 2016 roku było to aż 23 proc. obywateli i aż 38 proc. dzieci poniżej szóstego roku życia.

Muzułmanie w Europie coraz lepiej zintegrowani

Kilka dni później Bertelsmann Stiftung opublikowała wyniki innego badania, tym razem dotyczącego integracji muzułmanów w Austrii, we Francji, w Niemczech, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Czynniki, które zostały wzięte pod uwagę to kompetencje językowe, poziom i rodzaj edukacji, kariera zawodowa oraz kontakty z wyznawcami innych religii. Badanie pokazało bardzo podobne zasady, według których przebiega integracja muzułmanów.

Przede wszystkim, religia nie jest barierą do pełnoprawnego uczestnictwa w społeczeństwie. Wg. Stephana Vopela z Fundacji Bertelsmann, nawet najbardziej religijni muzułmanie uczą się nowego języka i dążą do zdobycia wyższego wykształcenia, tak samo jaki inni imigranci. Jeśli ich integracja opóźnia się, przyczyną są przepisy prawne w danym państwie, a nie religia.

Poziom wykształcenia osób wyznających islam rośnie z pokolenia na pokolenie.

W porównaniu z Niemcami i Szwajcarią, gdzie poziom wykształcenia jest niższy, ale gdzie imigranci łatwo znajdują pracę, duża część francuskich muzułmanów pozostaje bezrobotna albo zatrudniona na pół etatu. Jeśli chodzi o kontakty międzyludzkie, to aż 75 proc. muzułmanów zadeklarowało, że spędza czas z przedstawicielami innych religii. Odsetek takich osób również wzrasta z pokolenia na pokolenie. Aż 94 proc. muzułmanów zadeklarowało, że czują się silnie związani z krajem, w którym żyją.

Fundacja zbadała też stosunek osób wyznających inne religie i ateistów do muzułmanów. 20 proc. respondentów zadeklarowało, że nie chce, żeby ich sąsiadami byli muzułmanie. W Niemczech taką odpowiedź wybrało 19 proc. pytanych. Niemcy mają też najniższy poziom dyskryminacji wyznawców islamu – tylko 37 proc. z 4,5 mln niemieckich muzułmanów zadeklarowało, że od czasu do czasu odczuwa dyskryminację. Reszta czuje, że jest traktowana tak samo, jak inni członkowie społeczeństwa.